Mặc dù chính phủ Thái Lan đã hy vọng rằng chính sách trợ cấp giá cho ô tô điện sẽ thúc đẩy sự phát triển của ngành công nghiệp ô tô và tạo ra nhiều việc làm hơn, thực tế lại cho thấy một viễn cảnh khác.

Hiện tại, ngành ô tô Thái Lan đang đối mặt với tình trạng dư thừa xe điện nghiêm trọng, dẫn đến hàng loạt hệ lụy không mong muốn, theo báo cáo của Nikkei Asia.

Theo Hiệp hội Xe điện Thái Lan (EVAT), nước này đang tồn kho đến 490.000 chiếc xe điện chưa bán, tương đương với 63% tổng số xe được sản xuất trong vòng 12 tháng qua.

Thái Lan tồn 490.000 xe điện. Ảnh: Nikkei Asia

''Chúng tôi đang phải đối mặt với tình trạng dư thừa xe điện do số lượng lớn xe điện nhập khẩu từ Trung Quốc trong hai năm qua vẫn còn tồn đọng trong kho của các đại lý'', Chủ tịch hiệp hội EVAT, ông Krisda Utamote, cho biết.

Tình trạng dư thừa xe điện đã kích hoạt một cuộc chiến giá cả, kéo theo những hệ lụy không nhỏ đến phân khúc xe động cơ đốt trong và các chuỗi cung ứng địa phương.

Các hãng xe đã phải cắt giảm sản xuất và đóng cửa nhà máy. Chuỗi cung ứng cũng bị ảnh hưởng nặng nề. Một số nhà sản xuất phụ tùng đã phải đóng cửa vì các thương hiệu xe điện Trung Quốc không mua hàng.

Chương trình trợ giá cho xe điện của Thái Lan bắt đầu từ năm 2022 theo Hiệp định Thương mại Tự do ASEAN - Trung Quốc. Nhằm giúp ô tô có giá phải chăng hơn, chính phủ đã cung cấp cho các nhà sản xuất Trung Quốc khoản tài trợ lên tới 150.000 baht (khoảng hơn 105 triệu đồng) đối với mỗi xe.

Hiệp định này cũng đã gỡ bỏ thuế quan đối với xe điện nhập khẩu từ Trung Quốc vào Thái Lan, điều kiện là các công ty Trung Quốc phải sản xuất số lượng xe điện tương đương với số lượng xe đã nhập khẩu vào Thái Lan kể từ năm 2022. Việc sản xuất dự kiến sẽ bắt đầu trong năm nay, các xe được trợ giá có thể được bán trong nước hoặc xuất khẩu.

Với tình trạng dư thừa hàng tồn kho, hãng xe điện lớn nhất Trung Quốc BYD đã giảm giá mẫu xe Atto mới lên đến 340.000 baht (khoảng 239 triệu đồng), tương đương mức giảm 37% so với giá gốc tại Thái Lan. Neta cũng giảm giá mẫu V-II ở mức 50.000 baht (khoảng 35 triệu đồng), giảm 9% so với giá ra mắt.

BYD Atto 3 giảm giá tại Thái Lan. Ảnh: Car Express

Ngành công nghiệp ô tô Thái Lan đang đối mặt với khủng hoảng nghiêm trọng. Doanh số bán xe sử dụng nhiên liệu hóa thạch bắt đầu giảm sau khi các trợ cấp xe điện làm giảm giá cả. Trong đó, các nhà sản xuất ô tô Nhật Bản bị ảnh hưởng nhiều nhất.

Honda thông báo sẽ ngừng sản xuất tại nhà máy ở Ayutthaya vào năm 2025 và chuyển sang nhà máy ở Prachinburi, khiến sản lượng giảm từ 270.000 xe/năm xuống còn 120.000 xe/năm. Bên cạnh đó, Subaru cũng sẽ dừng hoạt động lắp ráp xe tại Thái Lan vào cuối năm nay, Suzuki dự kiến sẽ làm theo vào năm 2025.

Những động thái này đã ảnh hưởng trực tiếp đến các nhà sản xuất phụ tùng ô tô. Ông Sompol Tanadumrongsak, chủ tịch Hiệp hội Các nhà sản xuất phụ tùng ô tô Thái Lan, cho biết: "Đơn hàng phụ tùng đã giảm 40% tính đến thời điểm hiện tại". Đồng thời, các nhà lắp ráp ô tô đã "cắt giảm công suất từ 30% - 40%.

Nhiều nhà sản xuất phụ tùng đã phải giảm hoạt động xuống còn ba ngày mỗi tuần hoặc đóng cửa hoàn toàn, với khoảng một tá công ty đã phải ngừng hoạt động. Ông Sompol dự đoán rằng ngành công nghiệp này sẽ tiếp tục thu hẹp do khó khăn trong việc chuyển đổi sang sản xuất xe điện.

Khả năng chuyển hướng sản xuất linh kiện và phụ tùng cho xe điện và tạo công ăn việc làm cho các nhà cung cấp địa phương gặp khó khăn. Chỉ khoảng hơn 10 trong số 660 nhà sản xuất phụ tùng Thái Lan có khả năng cung cấp cho các nhà sản xuất xe điện Trung Quốc, vốn thường dựa vào chuỗi cung ứng giá thấp từ Trung Quốc.

Thêm vào đó, chính phủ Thái Lan hiện vẫn chưa có dấu hiệu thay đổi hướng chính sách dù áp lực từ các nhà sản xuất ô tô truyền thống và các nhà cung cấp phụ tùng.

''Chúng tôi vui mừng khi thấy ngày càng nhiều nhà sản xuất xe điện Trung Quốc đầu tư vào Thái Lan, điều này cho thấy họ tin tưởng vào chính sách hỗ trợ xe điện của chúng tôi. Thế nhưng, sẽ rất tốt nếu các bạn có thể hỗ trợ các nhà sản xuất phụ tùng của chúng tôi bằng cách sử dụng một số phụ tùng ô tô được sản xuất bởi các công ty Thái Lan'', ông Narit Therdsteerasukdi, tổng thư ký của Hội đồng Đầu tư Thái Lan (BoI), chia sẻ.