Tết Đoan Ngọ hay dân gian quen gọi là tết diệt sâu bọ, tết nửa năm... rơi vào ngày mùng 5 tháng 5 âm lịch hằng năm. Quan niệm xưa cho rằng, vào ngày này, mỗi gia đình đều chuẩn bị mâm hoa quả để thắp hương lên bàn thờ gia tiên với mong muốn diệt trừ sâu bọ, xua đuổi bệnh tật, đón nhận may mắn.

Theo truyền thống, mâm cúng dâng lên lễ gia tiên vào ngày Tết Đoan Ngọ gồm các loại trái cây như vải, mận; rượu nếp, bánh gio (bánh ú tro, bánh tro)... Gia chủ cũng cần chuẩn bị hương, hoa, vàng mã và cũng tùy vào văn hóa, phong tục của từng vùng miền mà mâm cúng còn có thêm thịt vịt, chè trôi nước.

Năm nay, dù Tết Đoan Ngọ rơi vào ngày 23/6, nhưng từ đầu tháng 6 đã có không ít cơ sở niêm yết giá mâm cũng Tết Đoan Ngọ. Theo các nhà hàng, càng sát Tết Đoan Ngọ ngày 5/5 âm lịch, lượng khách hàng đặt mâm cúng lại càng gia tăng, các nhà hàng phải tuyển thêm người, làm thêm giờ.

Mâm cúng Tết Đoan Ngọ

Theo khảo sát của phóng viên tại một số chợ trên địa bàn thành phố Hà Nội như chợ Nguyễn Công Trứ (quận Hai Bà Trưng), chợ Hàng Bè (quận Hoàn Kiếm)..., thị trường các sản phẩm hàng hoá phục vụ Tết Đoan Ngọ đã bắt đầu nhộn nhịp để phục vụ người tiêu dùng.

Những mâm lễ cúng này không chỉ đa dạng các thành phần nguyên liệu như nếp cẩm, nếp cái hoa vàng, trái cây, bánh gio, bánh nếp, trầu cau hay hoa, hương trầm, vàng mã,... mà còn được trang trí đẹp mắt, thu hút. Tùy số lượng nguyên liệu và cách trang trí, kích thước mà mỗi mâm lễ cúng Tết Đoan Ngọ cũng có giá thành khác nhau, dao động từ vài trăm nghìn đồng đến cả vài triệu đồng. Tất cả được thiết kế cầu kỳ, tỉ mỉ, khéo léo và sắp xếp trong mẹt tre.

Chị Nguyễn Thị Hoa – đại diện một cửa hàng nhận đặt đồ cúng ở quận Hoàn Kiếm, Hà Nội cho biết, vài ngày trước Tết Đoan Ngọ, lượng khách đặt mâm lễ cúng tăng cao, những mâm cúng "giết sâu bọ" của cửa hàng có giá từ 500.000 đồng đến 1 triệu đồng, tùy yêu cầu của khách. Những mâm lễ này thường có mận hậu, vải thiều, cơm rượu nếp cái hoa vàng, cơm rượu nếp cẩm, bánh gio mật mía, hoa sen hoặc hoa cúc... Ngoài ra, có mâm lễ cao cấp hơn với mức giá trên dưới 1 triệu đồng, thậm chí có mâm lên tới 3 triệu đồng.

Cửa hàng cho biết, mâm cỗ cho Tết Đoan Ngọ có giá lên tới cả vài triệu đồng do kích thước lớn, cần nhiều nguyên liệu và thời gian do thiết kế cầu kỳ, tỉ mỉ và có sự khác biệt, ví dụ các loại hoa tươi đắt đỏ như sen quan âm, ngọc lan, nhài, hoa cau, hoa đại...

Không chỉ thị trường truyền thống, thời điểm này, các chợ online cũng sôi động, rất nhiều cửa hàng online đã chạy quảng cáo từ sớm nhằm thu hút khách hàng, chị Nguyễn Hải Vân - chủ một cửa hàng thực phẩm ở Thanh Trì, Hà Nội cho biết, nắm bắt nhu cầu người tiêu dùng, dịp này nhà chị làm nhiều loại set lễ để phục vụ khách có nhu cầu mua về cúng Tết Đoan Ngọ.

Chị Vân giới thiệu, set đơn giản nhất có giá từ 250.000 - 300.000 đồng gồm 10 bánh xu xê ngũ sắc, 10 bánh da lợn, 10 cái bánh gio và nửa cân rượu nếp lẫn màu hoặc 1 màu. Set cao cấp giá 1,7 triệu đồng gồm cơm rượu nếp 2 loại, 1 kg mận hậu VIP, 5 chiếc bánh gio, có kèm theo các loại hoa sen, hoa huệ, cành hoa cau, hoa nhài, phật thủ, hoàng lan…

Theo chị Vân, các set lễ giá từ 300.000 - 400.000 đồng đắt khách hơn vì hợp với túi tiền của nhiều gia đình. Cửa hàng nhận đặt set lễ cúng Tết Đoan Ngọ từ ngày 1/5 âm lịch và trả đơn dần cho khách từ chiều mùng 4 và sáng mùng 5/5 âm lịch, số lượng đơn đã lên tới gần 200 set các loại. Để chuẩn bị kịp số đơn hàng, chị Vân đã phải huy động cả người nhà làm việc liên tục nhiều giờ để kịp trả đơn cho khách đúng hẹn.

Chủ cửa hàng cho biết, càng gần đến ngày Tết càng khan hiếm, khách đặt muộn dù giá cao cửa hàng cũng không dám nhận vì sợ “cháy đơn”.

Do bận rộn công việc, gần như không có thời gian chuẩn bị mâm cỗ Tết Đoan Ngọ, nên hàng năm chị Nguyễn Thị Hà ở quận Hoàng Mai, Hà Nội vẫn thường đặt mâm Tết Đoan Ngọ tại cửa hàng của người quen, với mức giá khoảng 500.000 đến 1 triệu đồng, mâm lễ bao gồm mận hậu, vải thiều, cơm rượu nếp cái hoa vàng, cơm rượu nếp cẩm, bánh gio mật mía, hoa sen… “Mâm cúng được bán sẵn rất tiện lợi, giúp tôi tiết kiệm được nhiều thời gian và giá thành cũng ở mức hợp lý. Dù lớn hay nhỏ, dù đơn giản hay phức tạp, mâm cúng ngày Tết Đoan Ngọ cũng là dịp để đoàn tụ gia đình và mang ý nghĩa to lớn trong văn hóa cổ truyền người Việt” – chị Hà tâm niệm.