Buổi làm việc nhằm tìm hiểu tình hình hoạt động của Viện Nghiên cứu Cơ khí trong thời gian qua, đồng thời, trao đổi với các nhà khoa học về hướng nghiên cứu, đời sống và điều kiện làm việc của các nhà khoa học.

Đủ năng lực tổng thầu những công trình lớn

Báo cáo với Thứ trưởng Nguyễn Sinh Nhật Tân về hoạt động của Viện trong thời gian qua, TS. Phan Đăng Phong, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Cơ khí cho biết, để có được sự phát triển ổn định và bền vững, bên cạnh việc sớm làm chủ các công nghệ truyền thống, Viện đi lên từ các kết quả nghiên cứu khoa học và công nghệ, nghiên cứu phát triển và hiện đại hóa các công nghệ nền.

Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Sinh Nhật Tân thăm Trung tâm Cơ khí nặng, Viện Nghiên cứu Cơ khí

Thành công đầu tiên có tính đột phá của Viện là đã gắn kết cơ khí với tự động hóa, chọn hướng phát triển công nghệ tự động hóa trên cơ sở khai thác, ứng dụng và tích hợp các phần tử tự động hóa tiên tiến, Viện sớm làm chủ công nghệ tự động hóa để chế tạo các sản phẩm cơ khí, dây chuyền thiết bị đạt trình độ công nghệ đương đại, tạo sức cạnh tranh cho sản phẩm chế tạo trong nước.

Bên cạnh đó, Viện còn làm chủ nhiều lĩnh vực như công nghệ tự động hoá khác như công nghệ chẩn đoán giám sát trạng thái dây chuyền thiết bị, cân bằng động các thiết bị lớn tại hiện trường, tích hợp cung cấp các hệ thống tự động như hoá cho các nhà máy và dây chuyền sản xuất…

Thành công lớn tiếp theo là đưa Viện đã trở thành đơn vị tư vấn thiết kế có uy tín, tạo lập nhiều mối quan hệ hợp tác chặt chẽ với tư vấn nước ngoài, tạo sự tin tưởng nhất định với các nhà đầu tư và cơ quan quản lý trong nước.

Trưởng thành từ một đơn vị thiết kế, giai đoạn đầu chủ yếu cung cấp thiết kế cho hầu hết các nhà máy cơ khí trong nước để chế tạo những sản phẩm cơ khí cần thiết như công cụ, nông cụ, một số máy nông nghiệp như máy tuốt lúa, máy kéo nhỏ, một số máy công cụ như máy khoan, máy tiện, máy ép và một số loại động cơ điện, máy bơm nước phục vụ nông nghiệp…

Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Sinh Nhật Tân thăm Trung tâm Máy và Tự động hóa, Viện Nghiên cứu Cơ khí

Tiếp đến Viện đã đi đầu trong việc cung cấp máy móc, thiết bị và phụ tùng cho các ngành công nghiệp như: Máy nhuộm cao áp, máy dệt khăn bông cho ngành dệt, các thiết bị cho nhà máy xi măng lò đứng, các thiết bị cho các nhà máy mía đường, nhà máy thức ăn gia súc, nhà máy phân bón, hoá chất...

“Đến nay, trên nền của những hoạt động này, ở trình độ cao hơn, Viện được đánh giá là tổ chức nghiên cứu phát triển hàng đầu, đủ năng lực đảm nhận tư vấn, thiết kế, tổng thầu những công trình lớn cho các chương trình kinh tế trọng điểm của đất nước” - TS. Phan Đăng Phong nhấn mạnh.

Theo TS. Phan Đăng Phong, Viện Nghiên cứu Cơ khí định hướng trong thời gian tới là xây dựng Viện trở thành doanh nghiệp nghiên cứu, triển khai hàng đầu ở Việt Nam, có uy tín trên thị trường quốc tế trong lĩnh vực cơ khí - tự động hóa mà trọng tâm là xây dựng và phát triển nguồn nhân lực đáp ứng việc tiếp nhận, chuyển giao công nghệ các dây chuyền thiết bị toàn bộ theo định hướng phát triển kinh tế - xã hội của Đảng, Nhà nước và Chính phủ.

Viện Nghiên cứu Cơ khí đã đi đầu trong việc cung cấp máy móc, thiết bị và phụ tùng cho các ngành công nghiệp

Đầu tư tập trung, trọng điểm vào các đề tài, dự án khoa học và công nghệ trực tiếp tạo ra các sản phẩm cho các ngành công nghiệp, tạo sản phẩm truyền thống cho Viện. “Đồng thời, đủ năng lực làm tổng thầu hoặc chìa khoá trao tay cho các hạng mục thiết bị toàn bộ thuộc các dự án công nghiệp trong nước thuộc thế mạnh của Viện như nhiệt điện, thủy điện, khai thác và chế biến bô xít nhôm, năng lượng mới và năng lượng tái tạo, hệ thống phát điện tận dụng nhiệt dư, xử lý và phát điện từ rác, tự động hóa trong dây chuyền sản xuất công nghiệp và nhà kho thông minh” - TS. Phan Đăng Phong cho hay.

Cần cụ thể hóa định hướng, chiến lược phát triển

Sau khi thăm các trung tâm nghiên cứu của Viện Nghiên cứu Cơ khí, ông Trần Việt Hòa, Vụ trưởng Vụ Khoa học và Công nghệ (Bộ Công Thương) ghi nhận hiệu quả trong hoạt động nghiên cứu khoa học xuất phát từ các đề tài các cấp Bộ, cấp quốc gia của Viện thời gian qua. Với những định hướng của Viện trong giai đoạn sắp tới cũng phù hợp với xu thế và xuất phát trên thế mạnh của Viện.

Tuy nhiên, theo ông Trần Việt Hòa, trong thời gian tới, với điều kiện nguồn lực khoa học và công nghệ có hạn nên Bộ Công Thương sẽ tập trung vào những đề xuất với tiêu chí hiệu quả và đủ tầm, nhằm tránh dàn trải.

Theo đó, Viện cần những định hướng và hướng đi rất rõ nét trên cơ sở phát huy các thế mạnh trong hoạt động nghiên cứu phát triển, với định hướng gắn hoạt động khoa học và công nghệ của Viện với hoạt động khoa học và công nghệ của ngành Công Thương và kế hoạch triển khai các nhiệm vụ khoa học và công nghệ phải nhằm giải quyết cơ bản trọn vẹn một vấn đề của một lĩnh vực hay ngành thông qua một chùm hoặc một chuỗi nhiệm vụ.

Sản phẩm nghiên cứu của Trung tâm Máy và Tự động hóa, Viện Nghiên cứu Cơ khí

Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Sinh Nhật Tân khẳng định, với bề dày xây dựng và phát triển, đến nay, Viện Nghiên cứu Cơ khí đã khẳng định vị trí và đóng góp không nhỏ của mình trong hoạt động khoa học và công nghệ nói riêng và phát triển lĩnh vực cơ khí nói chung.

Từ các đề tài nghiên cứu khoa học do ngân sách nhà nước cấp, triển khai ứng dụng ở những phạm vi hẹp, đến thực hiện nhiệm vụ được Chính phủ chỉ định thầu, đến nay, Viện đã vươn lên làm chủ và thực hiện việc chuyển giao nhiều công nghệ nền tảng trong lĩnh vực cơ khí, điển hình như công tác thiết kế các thiết bị cơ khí thủy công cho các nhà máy thủy điện.

Tuy nhiên, Thứ trưởng Nguyễn Sinh Nhật Tân cho rằng, trong bối cảnh cạnh tranh và hội nhập toàn cầu cùng với sự phát triển và ứng dụng nhanh chóng những công nghệ mới từ cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4 đã tạo đặt ra những yêu cầu và nhiệm vụ mới trong công tác nghiên cứu khoa học, phát triển và chuyển giao công nghệ trong lĩnh vực cơ khí - tự động hóa.

Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Sinh Nhật Tân thăm Trung tâm Công nghệ và Thiết bị môi trường, Viện Nghiên cứu Cơ khí

Theo đó, mỗi cá nhân, từng đơn vị trong Viện cần phải nhận thức sâu sắc và nỗ lực phát huy những kết quả đạt được, đoàn kết, đổi mới sáng tạo. Đồng thời, phải xác định mọi hoạt động khoa học và công nghệ phải gắn với sản xuất; đề tài nghiên cứu, nhiệm vụ tư vấn và các dịch vụ chuyên môn phải bắt nguồn trước hết từ yêu cầu của thực tiễn và nhanh nhất trở lại phục vụ sản xuất.

Thứ trưởng Bộ Công Thương cũng đề nghị Viện Nghiên cứu Cơ khí nhanh chóng hoàn thiện, cụ thể hóa định hướng, chiến lược phát triển của Viện trong giai đoạn 10 năm tới với mục tiêu trở thành đơn vị nghiên cứu, triển khai hàng đầu ở Việt Nam, có uy tín trên thị trường quốc tế trong lĩnh vực cơ khí - tự động hóa.

Trong đó, cần bám sát định hướng của Đảng và Nhà nước trong phát triển một số ngành công nghiệp ưu tiên, công nghiệp nền tảng cũng như phát triển của công nghệ vật liệu mới trong lĩnh vực cơ khí; tăng cường hợp tác với các nước, các tổ chức trên thế giới có trình độ tiên tiến để hợp tác nghiên cứu, tiếp thu trình độ chuyên môn và kỹ năng quản lý, phù hợp xu thế hội nhập và sự phát triển nền công nghiệp 4.0…