Ngày 17/1, Bộ Thông tin và Truyền thông phối hợp cùng Quỹ Phòng chống tác hại của thuốc lá (Bộ Y tế) đã tổ chức một hội nghị nhằm nâng cao năng lực truyền thông về phòng chống tác hại của thuốc lá. Sự kiện này đã quy tụ các chuyên gia y tế, nhà khoa học và đại diện các cơ quan truyền thông để cùng nhau thảo luận về những vấn đề cấp bách liên quan đến sức khỏe cộng đồng.

Sự thật phũ phàng về thuốc lá nung nóng và thuốc lá điện tử

Tại hội nghị, TS.BS Nguyễn Trung Nguyên, Giám đốc Trung tâm chống độc Bệnh viện Bạch Mai đã trình bày một báo cáo chi tiết về thực trạng các ca viêm phổi cấp do thuốc lá mới gây ra trên thế giới và tại Việt Nam. Theo ông Nguyên, thuốc lá không chỉ gây ra 28 nhóm bệnh khác nhau mà còn đặc biệt nguy hiểm đối với hệ hô hấp và tim mạch. Thậm chí, việc hút thuốc còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe sinh sản ở cả nam và nữ giới.

Một điểm đáng lưu ý mà ông Nguyên nhấn mạnh là sự khác biệt về hàm lượng nicotine giữa thuốc lá truyền thống và thuốc lá điện tử. Trong khi thuốc lá truyền thống thường chứa từ 1,5% đến 3% nicotine thì thuốc lá điện tử lại có hàm lượng nicotine rất cao, lên đến 5% và chứa 69mg/ml nicotine dưới dạng bột tinh khiết. Điều này khiến cho thuốc lá điện tử trở nên nguy hiểm hơn nhiều so với thuốc lá truyền thống vì người dùng có thể dễ dàng hít vào một lượng lớn nicotine mà không cảm thấy khó chịu.

Ông Nguyên khẳng định, nicotine là một chất gây hại rất lớn cho sức khỏe của con người. Trước đây, nicotine được ứng dụng trong hóa chất trừ sâu, do độc tính cao đã cấm sử dụng ở Mỹ 2014, Ấn Độ.

Trong thuốc lá điện tử không chỉ có nicontine gây hại cho sức khỏe, mà còn có hàng chục chất có hại khác như chì (tổn thương não, thận, máu, tăng HA); Niken (gây ung thư, tổn thương phổi và não, gan, thận); Crôm (gây viêm, kích ứng đường thở, loét/teo niêm mạc mũi, các vấn đề sinh sản)...

Thông tin từ đánh giá sơ bộ tại Trung tâm chống độc Bệnh viện Bạch Mai, từ tháng 1/2022-10/2023, nơi này đã tiếp nhận hơn 120 ca nhập viện sau khi sử dụng thuốc lá điện tử. Qua kiểm tra, phát hiện 16/120 ca dương tính với ma túy sau khi dùng thuốc lá điện tử. Trong đó, có những loại ma túy tổng hợp hoàn toàn mới như: MDMB - Butinaca; ADB - Butinaca; MDMB - 4 en - Pinaca; ADB - 4 en - Pinaca...

Hàng nghìn hóa chất độc hại ẩn chứa trong thuốc lá điện tử

Tại hội nghị tập huấn, Ths. Nguyễn Thị Thu Hương - Quỹ phòng, chống tác hại của thuốc lá, Bộ Y tế đã đưa ra những thông tin đáng báo động về chiêu trò đánh lừa của các tập đoàn thuốc lá.

Các tập đoàn thuốc lá thường tự quảng bá là những doanh nghiệp có trách nhiệm với cộng đồng. Tuy nhiên, thay vì khuyến khích người dân bỏ thuốc, họ lại tích cực quảng bá cho các sản phẩm mới như thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng. Những thông điệp mà các tập đoàn này đưa ra thường xuyên là: thuốc lá mới giảm hại hơn so với thuốc lá điếu thông thường và có thể giúp cai nghiện.

Thực tế, những tuyên bố trên hoàn toàn không có cơ sở khoa học. Tổ chức Y tế Thế giới đã khẳng định rõ ràng: “Không có bằng chứng nào chứng minh rằng thuốc lá nung nóng, thuốc lá điện tử ít gây hại hơn các sản phẩm thuốc lá điếu thông thường”. Cả thuốc lá nung nóng và thuốc lá điện tử đều chứa nicotine – một chất gây nghiện mạnh, gây hại nghiêm trọng đến sức khỏe. Bà Hương nhấn mạnh, việc cho phép lưu hành thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng sẽ làm gia tăng đáng kể tỷ lệ hút thuốc, đặc biệt ở nhóm thanh thiếu niên. Các sản phẩm này được thiết kế với mẫu mã đa dạng, bắt mắt, tạo ra những trào lưu mới, thu hút giới trẻ.

Ngoài nicotine, dung dịch thuốc lá điện tử còn chứa hàng nghìn hóa chất độc hại và hơn 16.000 loại hóa chất tạo hương vị. Các chất này được thêm vào để giảm độ gắt của nicotine, tạo mùi vị dễ chịu và thu hút người dùng, đặc biệt là giới trẻ. Tuy nhiên, những hóa chất này lại tiềm ẩn nhiều nguy cơ gây hại cho sức khỏe.

Những thông tin được đưa ra tại hội nghị đã một lần nữa phơi bày bộ mặt thật của ngành công nghiệp thuốc lá. Các tập đoàn thuốc lá luôn tìm cách đánh lừa người tiêu dùng bằng những thông tin sai lệch để tiếp tục kinh doanh và gây hại cho sức khỏe cộng đồng.

Để bảo vệ sức khỏe bản thân và cộng đồng, chúng ta cần nâng cao cảnh giác trước những chiêu trò quảng cáo của các tập đoàn thuốc lá. Đồng thời, cần có những chính sách mạnh mẽ để hạn chế việc sản xuất, buôn bán và sử dụng các sản phẩm thuốc lá mới, đặc biệt là đối với thanh thiếu niên.