Thưa ông, gần đây rộ lên thông tin: Đầu năm 2017, đã có tới hơn 1.000 doanh nghiệp Việt Nam bị ngưng xuất khẩu hàng hóa vào thị trường Hoa Kỳ. Nguyên nhân là do Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) đã có những quy định mới trong Luật FSMA. Vậy tại sao doanh nghiệp Việt Nam lại không được cảnh báo trước những thay đổi trên?

- Ngày 29/8/2017, Vnexpress cho đăng bài “Thực phẩm Việt ‘ngơ ngác’ vì bị từ chối vào Mỹ” của phóng viên bút danh Viễn Thông, trong đó có dẫn thông tin của ông Mark Gillin - Phó Chủ tịch Hiệp hội Thương mại Hoa Kỳ tại Việt Nam (AmCham Vietnam) - rằng: Tháng 12/2016, có 1.845 nhà máy thực phẩm ở Việt Nam đăng ký với FDA để xuất khẩu vào Mỹ. Nhưng trong tháng 1 năm nay, con số này rớt xuống còn 806. Ông này cho biết, theo quy định mới, tất cả các nhà máy đã đăng ký phải gia hạn đăng ký sau mỗi 2 năm, bắt đầu từ 2016, trong giai đoạn từ 1/10 - 31/12. Tuy nhiên, hơn 1.000 công ty Việt Nam không biết quy định mới nên không đăng ký. Kết quả là họ bị rớt khỏi danh sách và không thể xuất hàng vào Mỹ.

Tôi xin khẳng định, đây là thông tin không mới, nhất là phóng viên đã dẫn sai số liệu và một phần nội dung.

Cách đây hơn 3 tháng, ngay từ ngày 8/5/2017, Thương vụ Việt Nam tại Hoa Kỳ đã cho đăng trên trang web chính thức tại địa chỉ bài viết “Doanh nghiệp xuất khẩu hàng thực phẩm và đồ uống vào Hoa Kỳ cần kiểm tra lại mã số kinh doanh hợp lệ với FDA trước khi xuất hàng vào Mỹ” trong đó nêu rõ: “Theo thống kê gần đây của FDA, trước thời gian cho phép đăng ký lại, Việt Nam có tổng cộng 1.485 cơ sở sản xuất được FDA cấp mã số kinh doanh hợp lệ, nhưng con số này hiện giảm xuống chỉ còn 806. Như vậy, có tới 679 cơ sở sản xuất tại Việt Nam đã bị hủy mã số kinh doanh do không tiến hành đăng ký lại hoặc có tiến hành đăng ký lại với FDA, nhưng không đúng thủ tục hiện hành. Vì vậy, Thương vụ Việt Nam tại Hoa Kỳ xin khuyến cáo các công ty xuất nhập khẩu hàng thực phẩm, đồ uống cho người và động vật vào thị trường nước này cần kiểm tra ngay với FDA xem mã số kinh doanh có còn hợp lệ hay không. Nếu mã số đã bị hủy, cần làm các thủ tục để đăng ký lại Cơ sở sản xuất và Người đại diện với FDA để được cấp mã số kinh doanh hợp lệ mới. Tất cả các công việc này đều cần phải hoàn tất trước khi xuất hàng”.

Cùng ngày, Thương vụ cũng cho đăng bài “Kiểm tra lại mã số kinh doanh hợp lệ với Cục Quản lý thực phẩm và dược phẩm Hoa Kỳ” trên Vuasanca (); trong đó khuyến cáo các doanh nghiệp Việt Nam: "Kể từ năm 2017, FDA đã thay đổi phương pháp thẩm tra để cấp mã số kinh doanh mới và quy định thêm: Sau khi được các cơ sở sản xuất chỉ định và đăng ký với FDA, Người đại diện tại Hoa Kỳ bắt buộc phải có thư hoặc văn bản gửi cho FDA xác nhận đồng ý làm Người đại diện tại Hoa Kỳ cho cơ sở sản xuất tại Việt Nam. Nếu FDA không nhận được thư hoặc văn bản này thì việc đăng ký lại coi như chưa hoàn tất và mã số kinh doanh sẽ bị hủy. Các cơ sở sản xuất tại Việt Nam do không biết mã số kinh doanh với FDA đã bị hủy và không còn giá trị vẫn cứ xuất hàng vào Hoa Kỳ sẽ bị từ chối không cho giao hàng hoặc tàu chở hàng bị từ chối không cho cập cảng. Hơn nữa, việc không có mã số kinh doanh hợp lệ của FDA mà vẫn cứ tiến hành giao hàng sẽ cấu thành tội “bị cấm nhưng vẫn làm” và có thể bị xử lý hình sự hoặc bị phạt rất nặng theo Đạo luật về Thực phẩm, Thuốc và Mỹ phẩm của nước này".

Sau khi Vuasanca đăng tin, rất nhiều báo khác tại Việt Nam đã cho dẫn lại bài viết. Như vậy, thông tin này đã tràn ngập các báo tại Việt Nam trong thời gian khoảng 1 tuần kể từ ngày 8/5/2017.

Nhiều doanh nghiệp cho biết họ không hề nhận được bất kỳ thông báo cảnh báo thị trường nào từ Bộ Công Thương hay Thương vụ Việt Nam tại Hoa Kỳ?

- Luật FSMA không phải là luật mới. Luật này đã được Tổng thống Obama ký ban hành từ ngày 4/1/2011. Ngay từ khi ban hành luật này, Thương vụ Việt Nam tại Hoa Kỳ đã gửi toàn bộ nội dung gồm các quy định có liên quan và báo cáo về cơ quan chức năng của Việt Nam là Bộ Công Thương và Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, kiến nghị: “Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam cho nghiên cứu xem xét kỹ luật này để hướng dẫn cho doanh nghiệp Việt Nam. Kiến nghị mời các chuyên gia, tư vấn của Hoa Kỳ vào tổ chức các hội thảo, các khóa tập huấn cho doanh nghiệp về các quy định mới của luật. Tránh để tình trạng khi hàng thực phẩm xuất khẩu của ta vào Hoa Kỳ bị ách tắc, bị thu hồi mới chạy theo giải quyết”.

Tiếp đó, liên tục vào tháng 9/2012, tháng 9/2014, tháng 8/2016 - nghĩa là vào các năm chẵn theo quy định của Luật FSMA, các doanh nghiệp phải đăng ký lại Cơ sở sản xuất và đăng ký lại Người đại diện tại Hoa Kỳ với FDA, trước thời hạn đăng ký từ 3 đến 4 tháng - Thương vụ đều cho đăng bài trên Vuasanca về các quy định nói trên để hướng dẫn, khuyến cáo cộng đồng doanh nghiệp. Gần đây nhất là bài “Kiểm tra lại mã số kinh doanh hợp lệ với Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ” đăng trên Vuasanca ngày 8/5/2017 như đã nói ở trên. Tất cả các thông tin này là nguồn thông tin gốc của Thương vụ cung cấp cho Vuasanca , sau đó các thông tin này đều được rất nhiều báo khác đăng lại.

Bên cạnh đó, trong các Hội nghị Tham tán Thương mại vào tháng 12/2011, tháng 12/2013 và tháng 2/2016, tại các phiên trao đổi với cộng đồng doanh nghiệp tại 3 miền Bắc-Trung-Nam, đích thân tôi đều tranh thủ mọi diễn đàn để phổ biến về Luật FSMA, trả lời các câu hỏi liên quan của doanh nghiệp và trả lời phỏng vấn của các phóng viên báo chí về luật này. Do tính chất quan trọng của thị trường Hoa Kỳ đối với Việt Nam nên Tham tán Công sứ Thương mại Việt Nam tại Hoa Kỳ là người được tập trung phỏng vấn nhiều nhất và tần suất xuất hiện trên các phương tiện truyền thông đại chúng tại Việt Nam rất nhiều.

Luật FSMA cũng luôn được Thương vụ Việt Nam tại Hoa Kỳ đưa vào nội dung các Báo cáo thị trường hàng quý, 6 tháng, 9 tháng và báo cáo năm gửi về Bộ Công Thương từ đầu năm 2011 đến nay. Gần đây nhất, vào tháng 2/2017 , Thương vụ cũng cung cấp thông tin này để đưa vào cuốn sách Hướng dẫn Thị trường xuất khẩu do Cục Xuất nhập khẩu, Bộ Công Thương xuất bản.

Như vậy, với vai trò là đầu mối, là “thổ công” tại thị trường, Thương vụ Việt Nam tại Hoa Kỳ đã nhận thức được rõ trách nhiệm phải thường xuyên cung cấp thông tin, hướng dẫn, khuyến cáo, cảnh báo những thay đổi trong chính sách, luật lệ, quy định về thương mại và xuất nhập khẩu tại thị trường sở tại cho cộng đồng doanh nghiệp trong nước. Vì vậy, thông tin cho rằng nhiều doanh nghiệp cho biết họ không hề nhận được bất kỳ thông báo cảnh báo thị trường nào từ Bộ Công Thương hay Thương vụ Việt Nam tại Hoa Kỳ là hoàn toàn không chính xác.

Thương vụ Đại sứ quán Việt Nam tại Hoa Kỳ đã có những hoạt động thông tin, hỗ trợ nào giúp doanh nghiệp Việt nắm bắt những thay đổi mới trong quy định xuất nhập khẩu tại thị trường nước này?

- Không chỉ đơn thuần có các hoạt động thông tin, hỗ trợ doanh nghiệp Việt Nam nắm bắt những thay đổi mới trong quy định xuất nhập khẩu tại thị trường Hoa Kỳ như đã đề cập ở trên, Thương vụ Việt Nam tại Hoa Kỳ còn thường xuyên hướng dẫn cụ thể các cách thức làm thế nào để tuân thủ được các quy định này, hướng dẫn các địa chỉ cụ thể để doanh nghiệp Việt Nam kê khai hồ sơ và được trợ giúp. Nếu doanh nghiệp Việt Nam còn các thắc mắc có thể liên hệ trực tiếp với Thương vụ để được giải đáp cũng như được tư vấn.

Xin cảm ơn ông!

TIN LIÊN QUAN