Phát triển năng lượng gắn với bảo vệ môi trường

Tại Hội thảo chuyên đề “Sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả cho phát triển bền vững năng lượng Việt Nam giai đoạn đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045” trong khuôn khổ “Diễn đàn cấp cao năng lượng Việt Nam 2020" diễn ra chiều 22/7, Thứ trưởng Bộ Công Thương Hoàng Quốc Vượng cho rằng, tầm quan trọng của việc phát triển bền vững và đảm bảo nhu cầu năng lượng cho phát triển kinh tế-xã hội luôn là nhiệm vụ trọng yếu. Do đó, lĩnh vực năng lượng Việt Nam cần có những điều chỉnh trong định hướng phát triển để phục vụ hiệu quả hơn cho mục tiêu phát triển bền vững của đất nước.

Thứ trưởng Bộ Công Thương Hoàng Quốc Vượng phát biểu tại hội thảo

Nghị quyết số 55 - NQ/TW về định hướng Chiến lược phát triển năng lượng quốc gia của Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 của Bộ Chính trị đã chỉ rõ, mặc dù ngành năng lượng Việt Nam đã có những bước chuyển đổi tích cực, năng động, đóng góp rất quan trọng trong việc thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo quốc phòng, an ninh đất nước song vẫn còn tồn tại nhiều thách thức như nguồn cung trong nước không đủ và nhập khẩu năng lượng ngày càng lớn; công tác quản lý, khai thác, sử dụng tài nguyên năng lượng chưa hiệu quả...

Để giải quyết những tồn tại đó, Nghị quyết 55/NQ/TW đã đưa ra các định hướng lớn cho phát triển ngành năng lượng Việt Nam trong giai đoạn tới, trong đó, cải thiện chất lượng sử dụng năng lượng được đặc biệt quan tâm. Nghị quyết khẳng định: “Sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả, bảo vệ môi trường phải được xem là quốc sách quan trọng và trách nhiệm của toàn xã hội” .

Trong phiên đối thoại, trao đổi với các đại biểu tại Diễn đàn cấp cao năng lượng Việt Nam 2020, sáng 22/7, ông Nguyễn Văn Bình- Trưởng ban Kinh tế Trung ương cho rằng, chủ trương nhất quán của nhà nước ta trong thời gian qua cũng như trong thời gian tới là phát triển nhanh nhưng phải bền vững. Do vậy phát triển năng lượng phải gắn chặt với bảo vệ môi trường. “Đảng ta đã xác định trong phát triển năng lượng phải ưu tiên khai thác và sử dụng triệt để các nguồn năng lượng tái tạo, năng lượng mới, năng lượng sạch, giảm dần năng lượng than và chúng ta tích cực sử dụng hơn năng lượng khí. Đây là một trong những điểm rất mới so với trước đó”, ông Nguyễn Văn Bình nhấn mạnh.

Để đạt được mục tiêu này, theo Bộ Công Thương, một trong những giải pháp chiến lược quan trọng cần triển khai chính là nâng cao hiệu quả sử dụng năng lượng, cải thiện hiệu suất năng lượng để giảm mức tiêu hao năng lượng. Như vậy, sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả là một trong những giải pháp hữu hiệu nhất giúp giảm áp lực trong việc khai thác, chế biến và cung ứng các dạng năng lượng, giúp cải thiện hiệu quả của nền kinh tế, đồng thời giúp bảo tồn nguồn năng lượng quốc gia, bảo vệ môi trường và giảm phát thải khí nhà kính, đóng góp cho công cuộc giảm thiểu các tác động của biến đổi khí hậu toàn cầu... từ đó, giải quyết được những thách thức tồn tại đã đề cập ở trên.

Giảm cường độ năng lượng trong các ngành nghề

Nhằm triển khai thực hiện chương trình quốc gia sử dụng năng lượng tiết kiệm hiệu quả (SDNL TK&HQ) cho phát triển bền vững năng lượng Việt Nam giai đoạn đến năm 2030 (VNEEP3), Bộ Công Thương đã ban hành kế hoạch và mục tiêu hành động với những mục tiêu cụ thể như, huy động mọi nguồn lực trong nước và quốc tế cho thúc đẩy SDNL TK&HQ thông qua việc triển khai đồng bộ các giải pháp quản lý nhà nước, hỗ trợ kỹ thuật, nghiên cứu khoa học công nghệ và phát triển sản phẩm, chuyển đổi thị trường, đào tạo và phát triển nguồn nhân lực trong lĩnh vực SDNL TK&HQ.

Ông Trịnh Quốc Vũ – Phó Vụ trưởng Vụ tiết kiệm năng lượng và Phát triển bền vững trong cho biết, mục tiêu giai đoạn từ 2019- 2025 đạt mức tiết kiệm năng lượng 5-7% tổng tiêu thụ năng lượng toàn quốc

Bên cạnh đó, hình thành thói quen SDNL TK&HQ trong mọi hoạt động xã hội; giảm cường độ năng lượng trong các ngành nghề, lĩnh vực kinh tế; TKNL trở thành hoạt động thường xuyên đối với các cơ sở sử dụng năng lượng trọng điểm và các ngành kinh tế trọng điểm tiêu thụ nhiều năng lượng, hướng tới mục tiêu phát triển bền vững.

Chia sẻ về vấn đề này, ông Trịnh Quốc Vũ – Phó vụ trưởng Vụ tiết kiệm năng lượng và Phát triển bền vững, Bộ Công Thương cho biết: Chương trình quốc gia về SDNL TK&HQ giai đoạn 2019-2030 đã đề ra 2 mục tiêu cụ thể. Ở giai đoạn 1, từ 2019- 2025 phấn đấu đạt mức tiết kiệm năng lượng 5-7% tổng tiêu thụ năng lượng toàn quốc. Giai đoạn 2, từ 2025-2030 đạt mức TKNL 8-10% tổng tiêu thụ năng lượng toàn quốc. Gần đây nhất là Chỉ thị số 20/CT-TTg về tăng cường tiết kiệm điện giai đoạn 2020-2025 đã được phê duyệt với mục tiêu rõ rệt là tiết kiệm mỗi năm 2% điện năng tiêu thụ.

Trên cơ sở Quyết định 280/QĐ-Ttg ngày 13/3/2019 của Thủ tướng Chính phủ về việc Phê duyệt chương trình VNEEP3, Bộ Công Thương đã phối hợp với các Bộ, ngành địa phương xây dựng kế hoạch triển khai Chương trình năm 2020 và giai đoạn 2021-2025.

Theo đó, Bộ Công Thương đã hoàn thiện Khung kế hoạch 5 năm bám sát 9 hợp phần của Chương trình với đồng bộ nhiều giải pháp cụ thể. Các hoạt động tập trung vào: Rà soát, xây dựng và hoàn thiện khung pháp lý; Hỗ trợ kỹ thuật tài chính thúc đẩy TKNL; Xây dựng trung tâm dữ liệu năng lượng Việt Nam; Tăng cường năng lực; Đẩy mạnh truyền thông, hợp tác quốc tế, nghiên cứu khoa học.

Hội thảo thu hút sự tham gia của nhiều đại biểu trong nước và quốc tế

Đánh giá về tiềm năng TKNL của Việt Nam trong tương lai, bà Lê Thị Thanh Thảo, đại diện Tổ chức Phát triển Công nghiệp Liên Hiệp Quốc (UNIDO) cho hay: Việt Nam là quốc gia có cường độ tiêu thụ năng lượng cao nhất trong khu vực, do đó tiềm năng tiết kiệm năng lượng nói chung, đặc biệt là tiết kiệm năng lượng trong công nghiệp còn rất nhiều. Trong thời gian vừa qua chính phủ đã có những luật, chương trình thúc đẩy SDNL TK&HQ. UNIDO cũng đã đồng hành cùng chính phủ, cũng như các bộ ngành áp dụng các giải pháp và công nghệ mới, xây dựng những chính sách về tiêu chuẩn, quy chuẩn TKNL trong rất nhiều ngành, lĩnh vực khác nhau.

Thứ trưởng Hoàng Quốc Vượng cũng gợi mở, Việt Nam vẫn còn nhiều tiềm năng kỹ thuật để giảm thiểu tình trạng thất thoát và lãng phí trong sử dụng năng lượng tại tất cả các lĩnh vực, từ sản xuất công nghiệp, giao thông vận tải, thương mại dịch vụ, chiếu sáng công cộng, cho đến tiêu thụ năng lượng tại công sở và hộ gia đình. Kinh nghiệm của các quốc gia thành công khi xây dựng một nền kinh tế có năng lực cạnh tranh cao, sử dụng hiệu quả năng lượng và giảm phát thải, cho thấy các hoạt động tổng thể về tiết kiệm năng lượng cần được duy trì, củng cố và hoàn thiện liên tục cùng với quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.

“Mục tiêu SDNL TK&HQ cần được lồng ghép vào trong các kế hoạch tái cơ cấu nền kinh tế, kế hoạch chiến lược đổi mới công nghệ, kỹ thuật quốc gia, cũng như chiến lược về xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước”- Thứ trưởng nói.

Cũng nhấn mạnh về tầm quan trọng của việc SDNL TK&HQ tại Diễn đàn cấp cao năng lượng Việt Nam 2020, ông Nguyễn Văn Bình cho hay: "Trước đây chúng ta cũng đặt vấn đề là TKNL nhưng lần này Đảng ta xác định, TKNL là một quốc sách của quốc gia. Tiết kiệm ở đây không phải tiết kiệm điện trong sử dụng điện hàng ngày, mà tiết kiệm là chúng ta cũng phải có những chế tài, những giải pháp để làm sao cho tất cả doanh nghiệp, những người sử dụng điện của Việt Nam phải được sử dụng, phải được trang bị các công cụ, thiết bị tiết kiệm năng lượng, thân thiện với môi trường. Và chính qua đó chúng ta sẽ đổi mới được công nghệ, thiết bị nhằm nâng cao được năng suất và hiệu quả trong sản xuất của Việt Nam".