Đô thị hóa và phát triển kinh tế nhanh chóng đã kéo theo sự gia tăng mạnh về sản xuất và tiêu dùng các sản phẩm nhựa trên toàn cầu, trong đó có Việt Nam. Theo PGS.TS Đỗ Văn Mạnh - Phó Viện trưởng Viện Công nghệ Môi trường (Viện Hàn lâm khoa học và công nghệ Việt Nam), sự tiện lợi, giá thành rẻ của nhựa cùng với văn hóa lạm dụng sản phẩm nhựa một lần và khả năng quản lý rác thải kém khiến tình trạng rác thải nhựa rò rỉ ra môi trường thiên nhiên ngày một tệ hơn. Do đó, điều cấp bách hiện nay là nâng cao nhận thức cộng đồng để thay đổi hành vi về việc tiêu thụ sản phẩm nhựa dùng một lần.

Người tiêu dùng Việt sẵn sàng chi trả nhiều hơn cho sản phẩm có cam kết “xanh” và “sạch”

Trước những thách thức trên, cùng với nhiều chủ trương, chính sách được ban hành nhằm giảm thiểu rác thải nhựa và lời kêu gọi của Thủ tướng Chính phủ trong việc phát động phong trào chống rác thải nhựa, đã có nhiều hành động, chương trình cụ thể được lan tỏa. Các doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp phân phối, kinh doanh bán lẻ, đã chung tay loại bỏ dần thói quen sử dụng sản phẩm nhựa dùng một lần và túi nilon khó phân hủy ra khỏi hệ thống phân phối, thương mại.

Tiêu dùng xanh là nội dung quan trọng được đề cập trong Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2021 - 2030 và tầm nhìn đến 2050 của Việt Nam. Hiện, nhiều đơn vị đang thực hiện các chương trình kích cầu tiêu dùng xanh, nỗ lực chung tay giảm rác thải nhựa, hạn chế sử dụng túi nilon. Việc thay đổi thói quen sử dụng túi nilon và các sản phẩm nhựa dùng một lần trong thời gian ngắn không dễ dàng. Bên cạnh các cơ chế, chính sách của nhà nước và chương trình khuyến khích đến từ các nhà bán lẻ, ý thức của mỗi người dân đóng vai trò rất quan trọng.

Hiện, nhiều siêu thị lớn của Việt Nam đã có những hành động cụ thể và thiết thực để giảm thiểu túi nilon cũng như khuyến khích dùng túi sử dụng nhiều lần, chương trình tích điểm khi không sử dụng túi nilon. Theo đó, các doanh nghiệp như Co.op mart Việt Nam, Liên hiệp Hợp tác xã Thương mại TP. Hồ Chí Minh, siêu thị Big C Đà Nẵng, Big C Hà Nội… đã sử dụng phương pháp bọc hàng hóa, sản phẩm bằng lá chuối thay thế dần túi nilon. AEON có dịch vụ “Cho thuê túi môi trường”, khách hàng sẽ được hoàn tiền khi mang trả túi cho lần mua hàng tiếp theo. Bà Nguyễn Thị Ngọc Huệ - Giám đốc Truyền thông và Đối ngoại AEON Việt Nam - cho biết: AEON Việt Nam đã có nhiều sáng kiến trong việc giảm thiểu túi phân hủy sinh học nói riêng và các sản phẩm nhựa dùng một lần nói chung. Theo đó, triển khai Quầy thanh toán ưu tiên cho khách hàng không dùng túi phân hủy sinh học; giảm lượng túi phân hủy sinh học; nâng cao nhận thức cho toàn thể nhân viên của AEON Việt Nam thông qua các chương trình đào tạo về môi trường hàng năm…

Cùng với đó, các hãng hàng không Vietjet, Bamboo đặt trọng tâm về kế hoạch sử dụng các sản phẩm thân thiện với môi trường trên các chuyến bay... Nhiều tổ chức, đơn vị tư nhân trên cả nước đã đứng ra vận động người dân mang đổi vỏ chai nhựa để lấy cây xanh. Các cửa hàng nước giải khát không phục ống hút nhựa đi kèm, thay bằng ống hút giấy, dùng cốc sử dụng nhiều lần…