Nguy cơ thiếu hụt nguồn cung

Thứ trưởng Bộ Công Thương Đỗ Thắng Hải thông tin, sáng ngày 30/5, tại kỳ họp Quốc hội, nhiều đại biểu Quốc hội cũng đưa ra ý kiến và các lãnh đạo Chính phủ đã có chỉ đạo rất sát sao quyết liệt về tình hình dịch tả lợn châu Phi. Tuy nhiên đến thời điểm này, dịch tả lợn châu Phi đang có điễn biến hết sức phức tạp, khó lường, gây rất nhiều thiệt hại nghiêm trọng đến sản xuất nông nghiệp, ảnh hưởng đến đời sống người dân, gây bất ổn thị trường và nguy cơ mất cân đối cung - cầu. Thực hiện chỉ đạo của Chính phủ, Bộ Công Thương phối hợp với các Bộ ngành liên quan tìm giải pháp để tập trung thực hiện việc thu mua, giết mổ, cấp trữ đông cũng như giữ ổn định giá lợn, không để sốt giá lợn vào những tháng, quý tới.

Bộ Công Thương chủ trì cùng các Bộ ngành, địa phương tìm giải pháp ổn định cung cầu thịt lợn

“Tại thời điểm hiện nay, giá rất thấp và khó bán. Đặc biệt, cái đáng lo nhiều hơn là những tháng tới không có thịt lợn để bán chứ không phải giá bán” - Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải lo ngại, đồng thời khẳng định đây không phải là việc của chỉ riêng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn mà còn là việc chung của cả nước. Bộ Công Thương trong chức trách nhiệm của mình sẽ làm hết sức mình để đảm bảo cung cầu thị trường.

Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Phùng Đức Tiến chia sẻ thêm, dịch tả lợn châu Phi đã diễn ra ở nhiều nước trên thế giới và đến nay chưa có vacxin để điều trị. Hiện nay đã có 44 tỉnh, thành phố có dịch và việc lây lan có thể đến hết các tỉnh, đến các cơ sở chăn nuôi quy mô lớn. Thậm chí, nhiều địa phương hết dịch lại phát lại như Quảng Bình, Bắc Kan.

“Trong bối cảnh này, một trong những giải pháp cấp bách và có hiệu quả nhất là thu mua lợn sạch, cấp đông để những tháng sau, khi nguồn cung giảm đi sẽ cung cấp lại thị trường. Việc này triển khai càng sớm càng tốt” - Thứ trưởng Phùng Đức Tiến chia sẻ.

Ông Hoàng Anh Tuấn - Phó Vụ trưởng Vụ Thị trường trong nước (Bộ Công Thương) thông tin, trước diễn biến phức tạp của dịch tả lợn châu Phi, tính đến 24/5/2019, tổng số đàn lợn bị bệnh và tiêu hủy là trên 1,7 triệu con, chiếm 5% tổng đàn lợn cả nước. Từ cuối tháng 4 đến nay, giá lợn đã giảm, chỉ còn 28 - 32 nghìn đồng/kg tại miền Bắc; 32-38 nghìn đồng/kg khu vực phía Nam; giá lợn thành phẩm 70-90 nghìn đồng/kg, giảm 5.000 đồng/kg so với tháng trước.

Hỗ trợ cho cấp đông thịt lợn

Mặc dù cấp đông thịt lợn là giải pháp hiệu quả được đưa ra trong giai đoạn hiện nay nhưng khó khăn là khả năng cấp đông của các doanh nghiệp (DN) thu mua, giết mổ và chế biến còn hạn chế nên việc cấp đông sản phẩm thịt lợn trong một thời gian dài với khối lượng lớn sẽ gặp khó khăn về nguồn lực cơ sở hạ tầng cũng như tài chính. Bên cạnh đó, cơ sở vật chất của các cơ sở giết mổ tập trung còn hạn chế, nhiều nơi chưa đáp ứng được yêu cầu về giết mổ của cơ sở chế biến, cấp đông (cả nước chỉ có 387 cơ sở giết mổ tập trung trong khi có hơn 27.000 cơ sở giết mổ nhỏ lẻ, tập trung chủ yếu tạo Đồng bằng sông Hồng).

Ngoài ra, nhu cầu, thói quen tiêu dùng thịt lợn cấp đông của người dân còn hạn chế bởi vẫn thích dùng thịt lợn nóng, mới giết mổ là sử dụng luôn, gây lo ngại cho DN trong việc dự trữ, bán các sản phẩm này. Một số DN chế biến thực phẩm sử dụng thịt lợn nhập khẩu từ nước ngoài nhằm đảm bảo chất lượng sản phẩm đầu ra phù hợp với yêu cầu của khách hàng.

Ông Lê Văn Lộc - Phó Giám đốc Sở Công Thương Đồng Nai - địa phương chăn nuôi lớn nhất toàn quốc chia sẻ, ngày 21/5, Sở Công Thương Đồng Nai đã làm việc với các đơn vị sản xuất, chế biến, chăn nuôi, giết mổ, phân phối trên địa bàn. Về cơ bản, các DN, đơn vị giết mổ thu mua đều ủng hộ chương trình cấp đông. Nhưng khó nhất với Đồng Nai hiện nay là địa phương không có kho cấp đông theo tiêu chuẩn.

“Chúng tôi đã tính đến chuyện đi thuê kho với giá thuê 1 USD/tấn/ngày và nhận thấy nếu tính ra thì vẫn có lợi hơn là Nhà nước hỗ trợ tiêu hủy. Do đó, nên chăng Bộ Công Thương đứng ra, chủ trì để các địa phương lân cận phối hợp cùng nhau làm việc này, cùng kết nối với các địa phương để thực hiện việc cấp đông. Đơn cử, Đồng Nai thực hiện giết mổ và TP. Hồ Chí Minh sẽ giúp Đồng Nai cấp đông thịt lợn” - ông Lê Văn Lộc đề xuất.

Về phía các doanh nghiệp, ông Nguyễn Ngọc An - Tổng giám đốc Công ty Cổ phần Việt Nam Kỹ nghệ Súc sản - Vissan khẳng định: “Chúng tôi không chờ chính sách mà đã thực hiện cấp đông hết công suất để hỗ trợ cho người chăn nuôi thời gian qua”.

Cụ thể, để đảm bảo lượng cung ứng ra thị trường, bình thường, Vissan giết mổ, cấp đông và đưa ra thị trường 1.200 con/ngày, năng lực còn dư 100 con. Từ khi dịch tả lợn châu Phi diễn ra, Vissan đã tổ chức triển khai giết mổ, cấp đông thêm 100 con, tối đa năng lực.

Tuy nhiên, DN này cũng khẳng định, khi đông lạnh, chi phí trữ đông, vận chuyển cao làm giá thành cao hơn nhiều so với giá thành sản xuất, chế biến bình thường. Cho nên Nhà nước cần có chính sách hỗ trợ DN lãi suất để giải phóng hàng tồn kho khi đưa ra thị trường sau này. Bên cạnh đó, đặt giả sử nếu không giải phóng được hàng tồn kho, đến thời điểm đó, Nhà nước cần cam kết tiêu thụ số lượng thịt này cho DN thông qua các đơn vị sử dung ngân sách Nhà nước. Nếu giải quyết được vấn đề này, các DN sẽ sẵn sàng hưởng ứng chủ trương của Nhà nước.

Đồng ý kiến, đại diện Công ty CP Thực phẩm Vinh Anh cũng mong muốn Nhà nước hỗ trợ về nguồn vốn vay ưu đãi để hỗ trợ DN cấp đông thịt lợn bởi chi phí cho hoạt động này khá cao.

Thứ trưởng Bộ Công Thương Đỗ Thắng Hải khẳng định, cuộc họp liên ngành được tổ chức nhằm 3 mục đích: nhanh chóng thống nhất, đưa ra các giải pháp kiến nghị đến các cơ quan bộ ngành; đảm bảo lợn thu mua đạt vệ sinh, tránh trường hợp thịt cấp đông không đảm bảo chất lượng; Nhà nước không đứng ra thu mua mà vai trò quyết định phải là các DN, địa phương. Nhà nước hỗ trợ bằng cách đề xuất cơ chế, biện pháp để sớm báo cáo với Thủ tướng Chính phủ có các quyết sách khuyến khích DN thu mua, cấp đông thịt lợn. Sau cuộc họp, Bộ Công Thương sẽ tập hợp các ý kiến kiến nghị, gửi đến các cơ quan chức năng để nhanh chóng có giải pháp hỗ trợ các doanh nghiệp cấp đông thịt lợn, đảm bảo không thiếu thịt những tháng cuối năm.