Thanh tra TP. Hồ Chí Minh vừa công bố Kết luận thanh tra số 408/KL-TTTP-P1 ngày 24/10/2024 về trách nhiệm Chủ tịch UBND quận 1, UBND quận 1 trong việc thực hiện pháp luật về thanh tra, tiếp công dân, khiếu nại, tố cáo và quản lý, sử dụng nhà, đất và tài sản gắn liền với đất thuộc sở hữu nhà nước trên địa bàn quận 1 (thời kỳ 2022-2023).

Trong đó có kết luận về việc quản lý, sử dụng nhà, đất thuộc sở hữu nhà nước do Công ty TNHH MTV Dịch vụ Công ích quận 1 (Công ty Công ích quận 1) trực tiếp quản lý, theo dõi.

Theo kết quả thanh tra, trong quá trình thực hiện phương án sắp xếp, xử lý nhà đất công theo Nghị định 167/2017/NĐ-CP của Chính phủ, Công ty Công ích quận 1 quản lý 108 địa chỉ nhà, đất nhưng có nhiều địa chỉ vẫn đang sử dụng các phương án sắp xếp từ năm 2011, gồm cho thuê tạm, giao tạm quản lý, góp vốn liên doanh và chờ thực hiện quy hoạch.

Qua kiểm tra hồ sơ 108 địa chỉ và hiện trạng 37/108 địa chỉ nhà, đất, Thanh tra TP. Hồ Chí Minh ghi nhận có 7/108 địa chỉ nhà, đất theo phương án là cho thuê nhưng hiện trạng để trống (trên 12 tháng), chưa khai thác và sử dụng hiệu quả, gây lãng phí tài sản.

Trong đó, có 33 địa chỉ nhà, đất chưa thực hiện đúng phương án được phê duyệt; có 3 địa chỉ nhà, đất với 16 đơn vị thuê đang cho thuê lại hoặc đang hợp tác kinh doanh; 4 địa chỉ nhà, đất mà đơn vị thuê đã phá bỏ hiện trạng để xây dựng mới nhiều tầng theo giấy phép xây dựng do Sở Xây dựng và UBND Quận 1 cấp mà chưa có ý kiến chấp thuận của UBND Thành phố, từ giai đoạn năm 2003, 2008 để kinh doanh (trong đó có 2/4 địa chỉ không xác định được ranh giới và tài sản trên đất); 2 địa chỉ nhà, đất tự ý sửa chữa, cơi nới nhưng không có giấy phép.

Theo báo cáo của Công ty Công ích quận 1, nguồn thu từ hoạt động cho thuê nhà ở cũ và nhà sản xuất kinh doanh của công ty trong giai đoạn 2022 - 2023 là hơn 38 tỷ đồng. Các chi phí phục vụ cho hoạt động cho thuê gồm tiền thuê đất, thuế, phí, chi phí nhân viên và các khoản chi phí bằng tiền khác là gần 29 tỷ đồng. Khoản chênh lệch thu - chi là trên 9,1 tỷ đồng, công ty đã chuyển toàn bộ vào ngân sách Thành phố (Sở Tài chính) và tài khoản tạm giữ của Sở Xây dựng.

Đối với khoản “Chi phí bằng tiền khác” của Công ty Công ích quận 1 năm 2022, công ty đã sử dụng số tiền trên 356 triệu đồng trên tổng số trên 876 triệu đồng để chi các khoản vật liệu quản lý, đồ dùng văn phòng, khấu hao tài sản cố định, thuế, phí và lệ phí, chi phí,… Tuy nhiên các chi phí này không phải là khoản chi để bảo trì vận hành nhà ở theo quy định.

Theo báo cáo của Công ty Công ích Quận 1 đối với nhà tái định cư, chủ hộ còn nợ tiền mua nhà trả góp và lãi của 11 căn với tổng số tiền nợ là hơn 1,6 tỷ đồng; đối với nhà ở cũ, còn 12 căn có công nợ là trên 262 triệu đồng. Công ty đôn đốc việc trả nợ, định kỳ có thông báo nhắc nợ 6 tháng/lần; đối với nhà thuộc diện quản lý theo Nghị định số 167/2017/NĐ-CP của Chính phủ, hiện có 5 đơn vị thuê còn nợ tiền thuê nhà đất tại 11 địa chỉ với tổng số tiền nợ (tính đến thời điểm ngày 30/6/2024) là 21,3 tỷ đồng.

Qua kiểm tra hồ sơ nợ tiền thuê, Thanh tra TP. Hồ Chí Minh phát hiện có 3/5 doanh nghiệp thuê nợ tiền thuê nhà đất, bắt đầu phát sinh từ năm 2018 và kéo dài, lũy kế đến nay là 20,4 trên đồng (chiếm tỷ lệ 95,48% số nợ đọng) tại 6 địa chỉ nhà, đất.

Ba doanh nghiệp gồm Công ty Cổ phần Thực phẩm sản xuất và thương mại Sài Gòn 1 (đại diện pháp luật là bà Vũ Thị Ngọc Lan - Tổng Giám đốc); Công ty Cổ phần Dịch vụ Bưu chính Viễn thông Sài Gòn (SPT) (đại diện pháp luật là ông Võ Văn Ninh - Tổng Giám đốc); Công ty Cổ phần Xuất nhập khẩu Tổng hợp II (đại diện pháp luật là ông Vũ Trường Giang - Tổng Giám đốc).

Lũy kế từ năm 2018 đến ngày 30/6/2024, ba doanh nghiệp nợ tiền thuê là trên 20,4 tỷ đồng, chiếm tỷ lệ 95,48% số nợ đọng). Hợp đồng thuê đã hết hạn nhiều năm nhưng các doanh nghiệp vẫn chiếm giữ 4/6 địa chỉ nhà, đất và còn nợ tiền thuê tại cả 6/6 địa chỉ (trong đó, tiền thuê đất là trên 15,4 tỷ đồng).

Thanh tra TP. Hồ Chí Minh chỉ rõ, trong giai đoạn 2022-2023, ba doanh nghiệp nêu trên đều sử dụng các địa chỉ nhà, đất để kinh doanh thu lợi nhuận (thậm chí có địa chỉ đã cho thuê lại và đã thu tiền thuê từ đối tác trong nhiều năm) nhưng viện dẫn lý do gặp khó khăn trong kinh doanh để không nộp tiền thuê nhà, đất và không trả lại tài sản, không cam kết thời hạn khắc phục.

Việc 3 doanh nghiệp trên chiếm giữ tài sản nhà, đất của Nhà nước và không thanh toán tiền thuê nhà, đất là hành vi trái pháp luật, tiềm ẩn rủi ro thiệt hại lớn về tiền và tài sản của Nhà nước. Hiện nay, Công ty Công ích Quận 1 đã nộp đơn khởi kiện tại Tòa án nhân dân quận 1 theo hướng dẫn của Công an quận 1.

Các thiếu sót, vi phạm nêu trên thuộc về UBND Quận 1 (trong việc cho phép xây dựng tại 4 địa chỉ), Giám đốc Công ty Công ích Quận 1, các Phó Giám đốc phụ trách và các tổ chức, cá nhân liên quan trong thời kỳ phát sinh vụ việc.