Cây vàng trên đất khó

Nhận thấy giá trị của trà hoa vàng, năm 2010 bà con đồng bào trên địa bàn huyện Ba Chẽ đã trồng thành vùng tập trung. Đến nay, với những đặc tính vượt trội cho sức khỏe người tiêu dùng, được các tổ chức khoa học nghiên cứu và đánh giá, trà hoa vàng đã trở thành cây “đổi đời” của người dân Ba Chẽ với giá bán hoa khô dao động từ 13 - 15 triệu đồng/kg, hoa tươi thu mua với giá trung bình 600.000 đồng/kg, lá tươi có giá 50.000 đồng/kg, lá khô là 300.000 - 500.000 đồng/kg.

Hiện nay, toàn huyện có khoảng 200ha; trong đó, tập trung chủ yếu ở các xã Đồn Đạc, Đạp Thanh, Thanh Lâm, Thanh Sơn, Nam Sơn và Lương Mông. Đến nay đã có khoảng 100ha cho thu hoạch. Sản lượng thu hoạch hoa trà hoa vàng tươi bình quân 20 tấn/năm; lá trà hoa vàng tươi 65 tấn/năm. Doanh thu từ cây trà hoa vàng trên địa bàn huyện đạt khoảng trên 20 tỷ đồng.

Với giá trị kinh tế của cây trà hoa vàng, cùng với sự hỗ trợ từ các cấp chính quyền, nhân dân các dân tộc trên địa bàn huyện đã trồng tập trung giống cây này. Sau hơn 10 năm được phát triển, trà hoa vàng đã mang lại đời sống kinh tế ổn định cho các hộ dân tham gia trồng. Nếu như năm 2015, thu nhập bình quân đầu người của huyện là 17,5 triệu đồng, đến năm 2022 đạt 55 triệu đồng, tăng trên 37 triệu đồng/người/năm.

Ông Triệu Quý Bảo, thôn Bắc Cái, xã Đồn Đạc - một trong những người dân vừa trồng và ươm giống trà hoa vàng - cho biết, hiện ông đang cho ươm giống trà hoa vàng, nếu bán giá sỉ mỗi cây cao từ 15- 20cm có giá khoảng 20 nghìn đồng, sau 1 năm sẽ cho ra hoa. Bình quân 1 cây trà cho thu từ 1 - 2kg hoa tươi/năm, tương đương khoảng 1 triệu đồng/cây năm.

Chị Triệu Kim Liên, thôn Làng Cổng xã Đồn Đạc cũng cho biết, gia đình chị trồng gần 600 gốc trà hoa vàng và mới thu hoạch được 3 năm gần đây, từ khi gia đình trồng cây này thì lợi ích kinh tế cao rất nhiều so với trồng các cây khác.

Cây quý với nhiều hoạt chất “vàng”

Phó giáo sư, Tiến sỹ Đặng Thị Cẩm Hà, nguyên Trưởng phòng Viện Công nghệ sinh học (Viện Hàn lâm Khoa học - Công nghệ Việt Nam) là người đã gắn bó, nghiên cứu về các hoạt tính sinh học của cây trà hoa vàng huyện Ba Chẽ khoảng 8 năm qua, bà Hà khẳng định, trà hoa vàng là một loại cây rất tốt, từ lá và hoa trà đều có những hoạt chất tốt có lợi cho sức khỏe, tùy theo định lượng, cách sử dụng của từng người.

Năm 2019, để xác định được những hoạt tính của loài cây này, huyện Ba Chẽ đã phối hợp với Viện Hàn lâm Khoa học - Công nghệ Việt Nam gửi mẫu sang Phòng thí nghiệm BioDetection Systems (BDS) của Hà Lan để phân tích, đánh giá các hoạt chất. Kết quả cho thấy: Trà hoa vàng (Golden Camelia) với các khả năng, đặc tính quý như chống ung thư, chống lão hóa, tác dụng chống nội tiết tố (hoóc môn) và chống rối loạn chuyển hóa, tác dụng tăng cường chuyển hóa và tác dụng ức chế miễn dịch, kháng khuẩn tốt…

Hiện nay, trên địa bàn huyện có 2 cơ sở thu mua, chế biến sản phẩm. Một năm trà hoa vàng cho thu 1 lần vào khoảng tháng 12 đến tháng 2 âm lịch. Ông Khiếu Anh Tú - Phó Chủ tịch UBND huyện Ba Chẽ - cho hay, trà hoa vàng là sản phẩm OCOP của tỉnh Quảng Ninh, hiện nay địa phương đang làm thủ tục cho tỉnh thẩm định để báo cáo Trung ương phát triển sản phẩm trà hoa vàng thành danh hiệu cấp quốc gia.