Trung Quốc đang chuẩn bị cho “một cuộc chiến tranh kéo dài” và không sợ hy sinh lợi ích kinh tế ngắn hạn. Đó là nhận định trong bài xã luận của Tờ Global Times vào tối ngày 5/8 vừa qua với nhận xét: “Xem xét các yêu cầu không hợp lý của Hoa Kỳ, một cuộc chiến thương mại là hành động nhằm mục đích đè bẹp chủ quyền kinh tế của Trung Quốc, cố gắng buộc Trung Quốc trở thành một chư hầu kinh tế của Hoa Kỳ”.

Việc trao qua đổi lại giữa hai bên sau khi phát thông báo vào cuối ngày thứ Sáu (3/8) tại Bắc Kinh với một danh sách thuế quan được xây dựng để trả đũa mối đe dọa của Mỹ áp đặt mức thuế mới lên 200 tỷ USD hàng nhập khẩu Trung Quốc. Sự căng thẳng ngày càng tồi tệ trong bối cảnh nền kinh tế Trung Quốc đang chững lại, sụt giảm tiền tệ và thị trường chứng khoán đi xuống. Sáng ngày 5/8, Tổng thống Trump tiếp tục đề xuất các khoản thuế sẽ cho phép “trả một khoản nợ lớn trị giá 21 nghìn tỷ USD được tích lũy”.

Tài khoản vãng lai của Trung Quốc đã trở lại mức thặng dư trong quý thứ hai sau khi thâm hụt bất ngờ trong ba tháng đầu năm. Theo Ding Shuang, kinh tế gia về Bắc Á và Trung Quốc mở rộng tại Standard Chartered Bank Ltd. Kong, các nhà hoạch định chính sách sẽ chú ý nhiều hơn đến thay đổi về tài khoản vãng lai khi nó tiến gần đến số dư bằng không, báo hiệu còn ít biên độ cho sự tăng giá tiền tệ. Các khoản thuế từ 5% đến 25% sẽ được đánh trên 5.207 loại hàng nhập khẩu từ Hoa Kỳ nếu nước này thực hiện áp thuế theo mức đề xuất lên 200 tỷ USD hàng hóa khác của Trung Quốc - Bộ Tài chính Trung Quốc đã tuyên bố như vậy trên cổng thông tin điện tử vào cuối ngày 3/8. Kể cả các mức thuế mới đã có hiệu lực, Trung Quốc xác định gần 6.000 mặt hàng bị thuế nhập khẩu cao hơn, bao gồm khí đốt tự nhiên hóa lỏng, đậu tương và các sản phẩm khác. Các mặt hàng bao trùm hơn 2/3 giá trị nhập khẩu của Trung Quốc từ Hoa Kỳ, nhưng loại trừ các sản phẩm như máy bay lớn và một số chip máy tính mà Trung Quốc đang gặp khó khăn để sản xuất trong nước. “Người mua Trung Quốc không có bất kỳ sức mạnh thương lượng nào đối với các sản phẩm này. Ngay cả khi chiến tranh thương mại leo thang, Trung Quốc sẽ nâng mức thuế 25% lên 50%, thay vì áp đặt bất kỳ mức thuế nào đối với mạch tích hợp hoặc máy bay lớn”- nhận định của Larry Hu - Trưởng bộ phận kinh tế Trung Quốc tại Công ty Chứng khoán Macquarie ở Hồng Kong. Vậy điểm áp đặt thuế quan là gì? Các công ty Trung Quốc sẽ phải trả tất cả các chi phí bổ sung. Ngoài ra, theo phân tích của Hãng tin Bloomberg về dòng thương mại năm 2016, hơn 500 mặt hàng trong danh sách không được giao dịch và Trung Quốc nhập khẩu ít hơn một triệu đô la trị giá của khoảng 2.000 mặt hàng khác.

Tổng thống Trump ngay tuần trước đã yêu cầu các quan chức cân nhắc đặt 25% đối với 200 tỷ USD hàng nhập khẩu của Trung Quốc, tăng từ mức 10% ban đầu. Động thái trên đưa Trung Quốc trở lại bàn đàm phán về các yêu cầu đối với thay đổi cơ cấu nền kinh tế Trung Quốc và cắt giảm thâm hụt thương mại song phương, nhưng phản ứng của Trung Quốc cho thấy chiến thuật này không hiệu quả. Tờ China Daily, tờ báo hàng đầu của Trung Quốc nhận định “khi đối mặt với sự đe dọa của chính quyền Donald Trump, Bắc Kinh vẫn phải tỉnh táo và không bao giờ để cảm xúc lất át khi quyết định đáp trả”. Với thị trường khổng lồ của Trung Quốc, lợi thế toàn diện của nó là có thể tập trung nguồn lực vào các dự án lớn, kiên trì chịu đựng khó khăn và ổn định thực thi các chính sách cải cách và mở cửa, Trung Quốc “có thể tồn tại trong một cuộc chiến thương mại”.