Theo Reuters, trong bối cảnh cựu Tổng thống Donald Trump vừa giành chiến thắng trong cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ 2024, giới lãnh đạo Ukraine đang cấp tốc chuẩn bị các chiến lược ứng phó để đối mặt với những thay đổi lớn trong quan hệ song phương Mỹ-Ukraine. Chiến thắng của ông Trump không chỉ gây ra những lo ngại về khả năng Mỹ giảm viện trợ quân sự và tài chính cho Ukraine, mà còn có thể tạo ra những thay đổi cơ bản trong chiến lược ngoại giao và quân sự của Ukraine.

Dưới đây là những kịch bản và chiến lược mà Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky và các quan chức cấp cao có thể đang tính đến.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky (trái) và ông Donald Trump, trong cuộc gặp ngày 27/9. Ảnh: Reuters

Liệu nguồn viện trợ từ Washington có tiếp tục?

Sau gần 3 năm xung đột Nga – Ukraine bùng phát, một số quốc gia đã “thấm mệt” trong việc viện trợ tài chính cho Ukraine, đặc biệt là Mỹ - nước viện trợ quân sự lớn nhất cho Kiev, dù Washington và NATO vẫn liên tục thể thiện sự ủng hộ công khai đối với Ukraine.

Trong nhiệm kỳ trước của ông Trump, ông đã nhiều lần công khai chất vấn việc Mỹ hỗ trợ quân sự cho Ukraine và nhấn mạnh rằng các nước châu Âu cần đóng góp nhiều hơn. Khi trở lại Nhà Trắng, ông Trump có thể sẽ tăng cường áp lực lên NATO, đặc biệt là các nước châu Âu, yêu cầu họ chia sẻ gánh nặng quân sự nhiều hơn. Chính quyền Tổng thống Zelensky vì thế có thể sẽ đẩy mạnh ngoại giao với các đồng minh châu Âu để đảm bảo rằng nguồn viện trợ vũ khí và tài chính sẽ được tăng cường từ các quốc gia này trong trường hợp Mỹ giảm bớt đóng góp.

Ông Donald Trump nhiều lần công khai chất vấn việc Mỹ hỗ trợ quân sự cho Ukraine. Ảnh: NBC News

"Chúng tôi hiểu rằng đây là một trong những kịch bản có thể xảy ra và sẽ gây bất lợi cho Ukraine. Nhưng chúng tôi sẽ làm mọi cách để thuyết phục các đối tác tại Mỹ duy trì hỗ trợ ở mức tương tự, vì một giải pháp thay thế sẽ không tốt cho tất cả các bên liên quan, trong đó có cả Mỹ", Yuriy Sak, một quan chức cấp cao của Ukraine nói với CNBC.

Theo ông Yuriy Sak: “Ukraine có quan điểm riêng về các ứng cử viên, nhưng chúng tôi hy vọng và tin rằng dù ai trở thành tổng thống tiếp theo của Mỹ, Washington vẫn sẽ tiếp tục hỗ trợ Kiev cho đến khi chúng tôi giành chiến thắng trong cuộc xung đột và đạt được hòa bình công bằng".

Với việc ông Trump đã thắng cử, Ukraine hiểu rằng việc duy trì mối quan hệ tốt với các nhà lập pháp Mỹ, đặc biệt là những người thuộc Đảng Cộng hòa, là điều thiết yếu. Các nỗ lực này có thể bao gồm chuyến thăm cấp cao đến Washington, các cuộc gặp gỡ với những nghị sĩ có tiếng nói trong viện trợ cho Ukraine và tạo lập các kênh liên lạc trực tiếp để thuyết phục các nhà lập pháp Mỹ về tầm quan trọng của việc hỗ trợ quân sự cho Ukraine. Những chuyến thăm và cuộc gặp này không chỉ nhằm tăng cường sự ủng hộ mà còn nhằm bảo vệ Ukraine trước các thay đổi chính sách của chính quyền Tổng thống Donald Trump trong tương lai.

Trước khả năng Mỹ cắt giảm viện trợ, Ukraine có thể sẽ chuyển hướng sang các tổ chức quốc tế như Liên Hợp Quốc, Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) và Ngân hàng Thế giới để tìm kiếm các nguồn hỗ trợ tài chính và tái thiết. Những nguồn viện trợ này sẽ giúp Ukraine giảm bớt phụ thuộc vào Mỹ, từ đó tạo ra kênh hỗ trợ ổn định từ cộng đồng quốc tế.

Tăng cường khả năng phòng thủ độc lập

Một trong những chiến lược quan trọng mà Ukraine có thể cân nhắc là tăng cường năng lực quốc phòng nội địa. Điều này bao gồm đầu tư nhiều hơn vào sản xuất vũ khí trong nước và tìm kiếm các nhà cung cấp thay thế từ các quốc gia khác như Đức, Pháp và Thổ Nhĩ Kỳ. Động thái này sẽ không chỉ giúp Ukraine tăng cường khả năng tự vệ mà còn giảm thiểu sự phụ thuộc vào Mỹ trong cuộc chiến chống lại Nga.

Các chuyên gia chỉ ra rằng, Ukraine đang dựa vào các đối tác quốc tế về quân sự, nhân đạo và tài chính cần thiết để duy trì hoạt động kinh tế của đất nước và duy trì khả năng quân sự nhằm chống lại lực lượng Nga ở khu vực miền Nam và miền Đông Ukraine.

Chính quyền Tổng thống Zelensky có thể kêu gọi sự giúp đỡ từ các nhà tài trợ tư nhân, các tổ chức phi chính phủ và các quỹ từ thiện quốc tế để hỗ trợ các dự án tái thiết và nhân đạo. Những nguồn tài trợ này có thể góp phần quan trọng trong việc duy trì các dịch vụ cơ bản cho người dân trong bối cảnh đất nước vẫn phải đối mặt với xung đột.

Ukraine chuẩn bị cho đàm phán hòa bình

Một điểm nổi bật trong quan điểm của ông Trump là sẵn sàng đàm phán trực tiếp với các nhà lãnh đạo lớn, bao gồm cả Tổng thống Nga Vladimir Putin. Điều này có thể thúc đẩy một kịch bản mà ông Trump sẽ yêu cầu Ukraine tham gia vào các cuộc đàm phán hòa bình. Để chuẩn bị cho kịch bản này, Tổng thống Zelensky có thể sẽ xây dựng các yêu cầu cơ bản và lập trường rõ ràng liên quan đến các vùng lãnh thổ bị Nga chiếm đóng, nhằm bảo vệ toàn vẹn lãnh thổ và quyền lợi của Ukraine trong mọi cuộc đàm phán.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky. Ảnh: AP

Bên cạnh việc duy trì mối quan hệ tốt với Mỹ, Ukraine sẽ tiếp tục củng cố quan hệ với các đồng minh thân cận khác như: Anh, Canada và Liên minh châu Âu. Điều này sẽ giúp Ukraine đảm bảo nguồn hỗ trợ cần thiết nếu chính sách của Mỹ thay đổi. Các quốc gia này không chỉ hỗ trợ về mặt quân sự mà còn cam kết cung cấp hỗ trợ tài chính và nhân đạo để giúp Ukraine đối phó với các thách thức từ Nga.

Việc ông Donald Trump chiến thắng trong cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ có thể mang đến một làn sóng thay đổi lớn trong quan hệ Mỹ-Ukraine. Giới quan sát nhận định rằng, dù có các chiến lược ứng phó, Ukraine vẫn đứng trước những thách thức lớn trong việc duy trì sự ủng hộ từ cộng đồng quốc tế. Chính quyền Tổng thống Zelensky, với các biện pháp ngoại giao chủ động, tăng cường quốc phòng và tìm kiếm nguồn lực từ nhiều phía, hy vọng sẽ có thể giữ vững được sự ủng hộ cần thiết để tiếp tục bảo vệ chủ quyền và lãnh thổ quốc gia.