Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng trả lời báo chí bên hành lang Quốc hội.

Quy hoạch tốt – không ách tắc

Theo Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng, vừa qua có xảy ra tình trạng ùn ứ một số sản phẩm nông sản ở cửa khẩu. Tình trạng này đã tồn tại từ nhiều năm nay. Tuy nhiên, với các sản phẩm nông nghiệp mà đã có quy hoạch hay có kế hoạch dài hạn thì không xảy ra tình trạng này. “Chẳng hạn như lúa, chúng ta hiện đang duy trì chỉ tiêu diện tích trồng lúa ở mức 3,8 triệu ha/năm. Như vậy, sản lượng lúa không có chuyện tăng đột biến mà nếu có tăng thì cũng từ từ. Vì thế, chúng ta tương đối chủ động trong tính toán cung cầu và tìm kiếm thị trường. Tương tự là mặt hàng cà phê, gần như không có tình trạng ách tắc tại các cửa khẩu, trừ khi năm đó cả thế giới được mùa thì tiêu thụ có thể khó hơn chút ít.”, Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng dẫn chứng.

Về dưa hấu, hiện chưa có quy hoạch diện tích trồng dưa hấu trên cả nước là bao nhiêu? Mặt khác, dưa hấu là loại cây dễ trồng, ngắn ngày nên khá nhiều địa phương, người dân tận dụng mùa vụ giữa 2 mùa lúa để tranh thủ trồng dưa tăng thu nhập. Việc tự phát này không ai kiểm tra, không ai quy định, tính toán đưa vào quy hoạch. Do đó, dẫn đến sản lượng dưa hấu tăng đột biến.Hiện nay, dưa hấu tiêu thụ trong nước là chủ yếu. Thống kê năm 2014, cả nước có khoảng 1 triệu tấn dưa hấu thì 700.000 tấn tiêu thụ trong nước, còn lại tiêu thụ sang Trung Quốc, chủ yếu qua cửa khẩu ở Lạng Sơn (nhiều nhất là Tân Thanh).

Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng cho biết, tại cửa khẩu Tân Thanh, đã kiểm tra nhiều lần, không phải phía Trung Quốc hạn chế nhập khẩu dưa hấu mà là có các điều kiện. Thứ nhất, chất lượng, mẫu mã, kích cỡ sản phẩm phải đảm bảo tiêu chuẩn. Thế nhưng, không ít trường hợp thương lái thu mua dưa hấu trong dân đưa lên cửa khẩu không có hợp đồng trước, không có chọn lọc kỹ càng, buộc phía nước bạn phải chọn khắt khe. Thứ hai, khu vực tập kết xe tải chở hàng hóa làm các thủ tục thông quan ở cửa khẩu của phía Trung Quốc có diện tích rất chật chội, chỉ chứa được khoảng 350-400 xe/ngày. Song có những lúc có đến 1.000 xe dưa hấu của Việt Nam lên, phía họ không thể có cách nào để giải quyết hết được. Vấn đề này tỉnh Lạng Sơn đã có báo cáo Bộ Công Thương từ vài năm trước. Bộ Công Thương cùng Bộ NN&PTNT đã có khuyến cáo đối với các địa phương trồng nhiều dưa hấu, nhất là các tỉnh miền Trung, đề nghị khi đưa dưa hấu lên biên giới cần liên hệ với Lạng Sơn và các cơ quan liên quan để có giải pháp điều tiết, kéo dài thời gian thông quan, không bị ách tắc.

Tìm đầu ra cho nông sản

Về các giải pháp giải quyết tình trạng nông sản ùn ứ, theo Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng, trước tiên, chính quyền địa phương và các bộ, ngành liên quan phải làm tốt công tác thông tin cho người nông dân; vận động, kết nối người nông dân với thương lái, với doanh nghiệp tiêu thụ, trung tâm thương mại, siêu thị… Tiêu thụ dưa hấu trong nước là chính nên nếu tiêu thụ trong nước tốt thì chắc chắn không xảy ra vấn đề này.

“Chúng tôi đã bàn với một số địa phương mở rộng và xây dựng thêm khu tập kết chờ thông quan hàng hóa để trong trường hợp hàng hóa quá nhiều, sẽ có chỗ chứa, bảo quản và chọn lọc”, Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng nhấn mạnh.

Bộ trưởng cũng cho rằng, câu chuyện bố trí sản xuất, tái cơ cấu ngành nông nghiệp là quan trọng nhất, sau đó mới đến tiêu thụ trong nước hay nước ngoài. Bộ Công Thương được giao trách nhiệm tìm thị trường xuất khẩu, rất nhiều biện pháp khác nhau đã làm trong thời gian vừa qua. Ví dụ xúc tiến thương mại đã làm mấy chục năm rồi, các cơ quan đại diện thương mại Việt Nam ở nước ngoài được giao nhiệm vụ tìm kiếm thị trường cho hàng hoá Việt Nam, trong đó có nông sản. Thứ hai, đàm phán và tham gia các Hiệp định thương mại tự do, nội dung quan trọng và ưu tiên đó là tìm cách xuất khẩu được hàng nông sản của Việt Nam, những mặt hàng chúng ta có thế mạnh như gạo, cao su, hồ tiêu, đường, một số trái cây. Thứ ba, bằng những giải pháp được phép, có nghĩa là không dùng biện pháp hành chính, chúng ta tìm cách để bảo hộ hợp lý sản xuất trong nước. Hợp lý có nghĩa là đối với những mặt hàng rất nhạy cảm, chúng ta tìm cách bảo lưu, rất hạn chế để nước ngoài tham gia. Đối với một số mặt hàng không nhạy cảm lắm nhưng hiện chúng ta đang cạnh tranh khá yếu thì duy trì thời gian đủ để người nông dân Việt Nam vươn lên đến khi đứng vững được cho đến khi mở cửa. Hiện nay chúng tôi đang làm việc đó.