Với quyết tâm giảm thiểu tác hại của thuốc lá đối với sức khỏe cộng đồng, ngày 24/5/2023 Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 568/QĐ-TTg phê duyệt Chiến lược Quốc gia về phòng, chống tác hại của thuốc lá đến năm 2030. Chiến lược đặt ra những mục tiêu cụ thể và toàn diện, hướng tới một xã hội không khói thuốc.

Một trong những mục tiêu quan trọng nhất của Chiến lược là giảm tỷ lệ sử dụng thuốc lá trong cả nam và nữ. Cụ thể, đến năm 2025, tỷ lệ nam giới từ 15 tuổi trở lên hút thuốc sẽ giảm xuống dưới 39%, trong khi tỷ lệ nữ giới giảm xuống dưới 1,4%.

Giảm tỷ lệ tiếp xúc thụ động với khói thuốc lá tại nơi làm việc xuống dưới 30%; tại nhà hàng xuống dưới 75%; tại quán bar, cà phê xuống dưới 80%; tại khách sạn xuống dưới 60%.

Một trong những mục tiêu quan trọng nhất của Chiến lược là giảm tỷ lệ sử dụng thuốc lá trong cả nam và nữ.

Ngăn ngừa việc sử dụng các sản phẩm thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, shisha và các sản phẩm thuốc lá mới khác trong cộng đồng. Giai đoạn 2026-2030 giảm tỷ lệ tiếp xúc thụ động với khói thuốc lá tại nơi làm việc xuống dưới 25%; tại nhà hàng xuống dưới 65%; tại quán bar, cà phê xuống dưới 70%, tại khách sạn xuống dưới 50%...

Chiến lược đề ra các nhiệm vụ, giải pháp thực hiện gồm: Hoàn thiện cơ chế chính sách, pháp luật về phòng, chống tác hại của thuốc lá; tăng cường sự lãnh đạo của các cấp ủy Đảng, chính quyền và phối hợp liên ngành đối với công tác phòng, chống tác hại của thuốc lá; tăng cường và đổi mới hoạt động thông tin, giáo dục, truyền thông về phòng, chống tác hại của thuốc lá; tăng cường thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm về phòng, chống tác hại của thuốc lá; đẩy mạnh nghiên cứu khoa học, hoàn thiện hệ thống giám sát về phòng, chống tác hại của thuốc lá...

Xây dựng lộ trình tăng thuế đối với các sản phẩm thuốc lá đảm bảo đến năm 2030 mức thuế đạt tỷ trọng trên giá bán lẻ theo khuyến nghị của Tổ chức Y tế Thế giới; quy định mức giá bán tối thiểu các sản phẩm thuốc lá, nghiên cứu, đánh giá hiệu quả của phương án tính thuế các sản phẩm thuốc lá trên giá bán lẻ để đạt mục tiêu giảm tỷ lệ sử dụng thuốc lá.

Hạn chế, kiểm soát chặt chẽ việc bán các sản phẩm thuốc lá tại cửa hàng miễn thuế; đề xuất ban hành quy định về ngăn ngừa các sản phẩm thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, shisha và các sản phẩm thuốc lá mới khác trong cộng đồng; việc bán thuốc lá cho trẻ vị thành niên hoặc trẻ vị thành niên bán thuốc lá theo Công ước Khung về Kiểm soát thuốc lá của Tổ chức Y tế Thế giới.

Xây dựng chương trình, kế hoạch thông tin, truyền thông về phòng, chống tác hại của thuốc lá phù hợp với từng giai đoạn; thường xuyên tổ chức các hoạt động truyền thông về phòng, chống tác hại của thuốc lá với các hình thức đa dạng, phù hợp đặc điểm từng vùng, miền, từng nhóm đối tượng; tăng cường sử dụng công nghệ thông tin, mạng xã hội trong truyền thông phòng, chống tác hại của thuốc lá.

Để đạt được những mục tiêu trên, Chiến lược đã đề ra một loạt các giải pháp toàn diện, bao gồm: Xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật về phòng, chống tác hại của thuốc lá, tăng cường các biện pháp xử lý vi phạm. Đẩy mạnh các hoạt động truyền thông, giáo dục để nâng cao nhận thức của cộng đồng về tác hại của thuốc lá, khuyến khích người dân từ bỏ thói quen hút thuốc. Xây dựng lộ trình tăng thuế đối với các sản phẩm thuốc lá để giảm sức hấp dẫn của thuốc lá và tăng nguồn thu cho ngân sách nhà nước. Hạn chế việc bán thuốc lá cho người dưới tuổi vị thành niên, kiểm soát chặt chẽ việc bán các sản phẩm thuốc lá điện tử và các sản phẩm thuốc lá mới khác. Tăng cường sự phối hợp giữa các bộ, ngành, địa phương để triển khai hiệu quả các hoạt động phòng, chống tác hại của thuốc lá.

Kiện toàn Ban chỉ đạo Chương trình phòng, chống tác hại của thuốc lá tại Trung ương và tại các tỉnh, thành phố; xây dựng, ban hành quy định về chức năng nhiệm vụ, cơ chế phối hợp giữa các bộ, ngành, cơ quan, tổ chức từ Trung ương đến địa phương để bảo đảm triển khai có hiệu quả công tác phòng, chống tác hại của thuốc lá

Tuy nhiên, việc thực hiện Chiến lược cũng đối mặt với nhiều thách thức, như sự đa dạng của các sản phẩm thuốc lá, thói quen hút thuốc đã ăn sâu vào một bộ phận người dân, và áp lực từ ngành công nghiệp thuốc lá.

Để khắc phục những thách thức này, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cấp chính quyền, các tổ chức xã hội, các doanh nghiệp và người dân. Đồng thời, cần tăng cường nghiên cứu khoa học để đánh giá hiệu quả của các biện pháp phòng, chống tác hại của thuốc lá và điều chỉnh kịp thời các chính sách.

Việc ban hành Chiến lược Quốc gia về Phòng, chống tác hại của thuốc lá đến năm 2030 thể hiện quyết tâm của Chính phủ Việt Nam trong việc bảo vệ sức khỏe cộng đồng và xây dựng một xã hội lành mạnh. Chiến lược này không chỉ góp phần giảm thiểu gánh nặng bệnh tật do thuốc lá gây ra mà còn mang lại nhiều lợi ích kinh tế - xã hội khác.

Với những nỗ lực không ngừng, Việt Nam đang hướng tới một tương lai không khói thuốc, bảo vệ sức khỏe cho thế hệ hiện tại và các thế hệ mai sau.