Với chủ đề "Nâng tầm sáng tạo — lan tỏa tinh hoa nghề thủ công mỹ nghệ Thủ đô", sau một thời gian phát động, Cuộc thi Thiết kế mẫu sản phẩm thủ công mỹ nghệ Hà Nội năm 2023 đã nhận được sự hưởng ứng tham gia nhiệt tình của các tập thể, cá nhân, nghệ nhân, thợ giỏi ngành thủ công mỹ nghệ trên địa bàn Hà Nội.

Cụ thể, Ban tổ chức đã thu hút 146 tổ chức, cá nhân, nghệ nhân tham gia dự thi với tổng số 355 sản phẩm/bộ sản phẩm, trong đó, các sản phẩm tham dự được chia thành 6 nhóm gồm: 49 sản phẩm/bộ sản phẩm Gốm sứ; 42 sản phẩm bộ sản phẩm sơn mài; 44 sản phẩm bộ sản phẩm Mây tre, giang đan, guột tế; 62 sản phẩm/bộ sản phẩm khảm trai, sừng, gỗ mỹ nghệ; 38 sản phẩm/bộ sản phẩm thêu ren, lụa tơ tằm; và 120 sản phẩm/bộ sản phẩm đồng, đá và sản phẩm thủ công mỹ nghệ khác.

Trong quá trình cuộc thi diễn ra, Ban tổ chức cuộc thi đã tổ chức Hội nghị tư vấn định hướng sản phẩm dự thi. Các cá nhân đã được các chuyên gia đầu ngành tư vấn, định hướng trong thiết kế, sáng tạo sản phẩm.

Ban Giám khảo cuộc thi đã làm việc nghiêm túc, thống nhất kết quả, báo cáo Sở Công Thương trình UBND Thành phố công nhận 90 sản phẩm đạt giải Cuộc thi với 6 giải nhất, 18 giải nhì, 24 giải ba, 42 giải khuyến khích cho 6 nhóm sản phẩm thủ công mỹ nghệ, gồm: Nhóm sản phẩm gốm sứ; Nhóm sản phẩm sơn mài; Nhóm sản phẩm mây, tre, giang đan, guột tế; Nhóm sản phẩm khảm trai, gỗ, sừng mỹ nghệ; Nhóm sản phẩm thêu, lụa, tơ tằm; Nhóm sản phẩm đồng, đá và sản phẩm thủ công mỹ nghệ khác.

Các sản phẩm được lựa chọn đều thể hiện rõ giá trị văn hóa truyền thống nghề Hà Nội. Sự sáng tạo ở mỗi sản phẩm được tạo ra trên nền tảng giá trị tinh hoa của mỗi nghề thủ công mỹ nghệ truyền thống lâu đời.

Những chất liệu mới đã được các nghệ nhân, thợ giỏi tích hợp hài hòa, tinh tế, độc đáo vào từng sản phẩm. Sự kết hợp sáng tạo từ nhiều loại nguyên liệu trên cùng một sản phẩm. Việc ứng dụng khoa học công nghệ vào thiết kế, chế tác đã tạo ra những mẫu sản phẩm, tác phẩm vừa mang "hơi thở" hiện đại vừa có giá trị nghệ thuật, thẩm mỹ cao, những hoa văn, họa tiết, hình khối và màu sắc độc đáo tạo sự đa dạng phong phú, ứng dụng trong nhiều mục đích sử dụng.

“Cuộc thi Thiết kế mẫu sản phẩm thủ công mỹ nghệ Hà Nội năm 2023 là nơi ghi nhận và tôn vinh thành tích của các nghệ nhân, tổ chức và cá nhân đạt giải”, bà Trần Thị Phương Lan – Quyền giám đốc Sở Công Thương Hà Nội – chia sẻ tại lễ trao giải.

Cũng theo bà Trần Thị Phương Lan, Hà Nội, hiện có 1350 làng nghề và làng có nghề với 160 Nghệ nhân được phong, trong đó có 10 Nghệ nhân vinh dự được Nhà nước phong tặng danh hiệu “Nghệ nhân Nhân dân", 32 Nghệ nhân được Nhà nước phong tặng danh hiệu "Nghệ nhân Ưu tú" và hàng nghìn thợ giỏi.

Các nghề thủ công mỹ nghệ của Hà Nội đã và đang phát huy những giá trị truyền thống to lớn, tạo dựng bản sắc văn hóa riêng của Thăng Long – Hà Nội. Các sản phẩm hàng hóa thủ công mỹ nghệ thúc đẩy gia tăng tỷ trọng giá trị sản xuất công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp và dịch vụ, giải quyết và nhiều việc làm cho lao động ngoại thành, góp phần phát triển bền vững kinh tế - xã hội của Thủ đô.

Tuy nhiên, theo đánh giá hiện nay, nghề thủ công mỹ nghệ của Hà Nội chưa huy hết tiềm năng, thế mạnh của mình, sản phẩm làm ra chưa đáp ứng tốt các yêu cầu của thị trường, chưa có tính cạnh tranh nội trội so với sản phẩm cùng loại của các nước trong khu vực như Trung Quốc, Ấn độ, Philippines...

Một trong các nguyên nhân chính là việc mẫu mã “sản phẩm chậm đổi mới. Một số sản phẩm thiết kế mới thiếu tính sáng tạo, làm theo các khuôn mẫu có sẵn trên thị trường hoặc làm theo mẫu do khách hàng đặt, ý tưởng thiết kế chưa xuất pháp từ nhu cầu của từng thị trường.

Nhiều nghệ nhân, thợ giỏi sáng tác mẫu đẹp về mỹ thuật nhưng thiếu tính thương mại, chưa phù hợp với thị hiếu khách hàng hoặc khó sản xuất đáp ứng các đơn hàng lớn, còn có sản phẩm đơn giản giá trị thấp.

Do đó, Cuộc thi Thiết kế mẫu sản phẩm thủ công mỹ nghệ Hà Nội sẽ tạo “sân chơi”, thúc đẩy phong trào thiết kế, sáng tạo sản phẩm thủ công mỹ nghệ cho các doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân, các nghệ nhân, các cơ sở sản xuất công nghiệp nông thôn ngành thủ công mỹ nghệ để vừa đáp ứng nhu cầu thị trường đồng thời nâng cao khả năng cạnh tranh trong hội nhập kinh tế quốc tế.

“Cùng với việc hỗ trợ tích cực của ngành Công Thương, của thành phố Hà Nội, sự nỗ lực của các doanh nghiệp, cơ sở sản xuất trong việc đổi mới sáng tạo ra các mẫu sản phẩm sẽ thực sự thu hút và tạo ấn tượng đối với các nhà nhập khẩu, khách thương mại trong và ngoài nước”, bà Trần Thị Phương Lan cho hay.