Không thể chờ có dự toán mới tiếp nhận và thực hiện

Ngày 15/3, Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét việc bổ sung dự toán ngân sách nhà nước (NSNN) vốn viện trợ không hoàn lại của nước ngoài (thuộc nhiệm vụ chi thường xuyên) năm 2020; bổ sung dự toán ngân sách nhà nước vốn viện trợ không hoàn lại của nước ngoài (nguồn chi thường xuyên) năm 2021.

Phiên họp thứ 9 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội sáng ngày 15/3

Trình bày báo cáo thẩm tra, ông Nguyễn Phú Cường, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách (TCNS) cho biết, theo Tờ trình số 50/TTr-CP về việc bổ sung dự toán NSNN nguồn vốn viện trợ không hoàn lại của nước ngoài (nguồn chi thường xuyên) năm 2020, thì khoản viện trợ 1.413,387 tỷ đồng là khoản phát sinh trong năm 2020 đã được các cơ quan Trung ương thực nhận nhưng chưa có dự toán được giao.

Chính phủ đề nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) bổ sung dự toán thu, chi ngân sách trung ương nguồn viện trợ nước ngoài (chi thường xuyên) và phân bổ chi tiết số tăng thu năm 2020 là 1.413,387 tỷ đồng.

Thường trực Ủy ban TCNS nhận thấy, việc tiếp nhận và đưa vào sử dụng viện trợ không hoàn lại là cần thiết và hợp lý; không thể chờ có dự toán mới tiếp nhận và thực hiện. Do vậy, Thường trực Ủy ban TCNS đề nghị bổ sung vào dự toán thu, chi NSNN để bảo đảm đủ căn cứ pháp lý thực hiện, hạch toán, quyết toán NSNN năm 2021 theo quy định tại Điều 8 của Luật NSNN.

Về thẩm quyền quyết định bổ sung dự toán, Chính phủ xác định đây là số tăng thu và thuộc thẩm quyền quyết định của UBTVQH (căn cứ quy định tại khoản 2 Điều 59 và khoản 5 Điều 20 của Luật NSNN). Đa số ý kiến cho rằng, để bảo đảm đúng thẩm quyền quyết định, Chính phủ cần trình Quốc hội xem xét, quyết định bổ sung dự toán thu đối với khoản viện trợ nêu trên.

Bởi vì, tại khoản 4 Điều 19 của Luật NSNN quy định thẩm quyền của Quốc hội quyết định dự toán NSNN hằng năm, do vậy, chỉ Quốc hội có thẩm quyền quyết định bổ sung dự toán đối với các khoản chưa có trong dự toán. Việc Chính phủ xác định đây là số tăng thu và thuộc thẩm quyền quyết định của UBTVQH là chưa phù hợp với khoản 4 Điều 19 của Luật NSNN.

Tuy nhiên, một số ý kiến khác cho rằng, một số khoản viện trợ không hoàn lại chưa có dự toán và được chuyển giao sau thời điểm Quốc hội quyết định dự toán NSNN được coi là số tăng thu so với dự toán. Việc Chính phủ trình UBTVQH quyết định bổ sung dự toán số tăng thu NSNN và phân bổ, sử dụng nguồn vốn này là phù hợp với quy định tại điểm b khoản 5 Điều 20 và khoản 2 Điều 59 Luật NSNN.

Theo Tờ trình của Chính phủ, khoản viện trợ 1.431,387 tỷ đồng là khoản viện trợ phát sinh trong năm đã được các bộ, cơ quan Trung ương thực nhận và sử dụng, chi tiêu trong năm. “Tuy nhiên, theo Báo cáo số 181/BC-KTNN ngày 8/7/2021 của Kiểm toán Nhà nước, một số khoản kinh phí viện trợ chưa có dự toán đã được các bộ, cơ quan trung ương tiếp nhận song chưa được rà soát, trình cấp có thẩm quyền bổ sung dự toán chi kịp thời 1.626,3 tỷ đồng. Vì vậy, đề nghị Chính phủ làm rõ số chênh lệch giữa báo cáo của Chính phủ và báo cáo của Kiểm toán Nhà nước” - ông Nguyễn Phú Cường nêu.

Thường trực Ủy ban TCNS thấy rằng, Chính phủ trình bổ sung dự toán năm 2020 và xác định đây là khoản viện trợ phát sinh trong năm, song báo cáo quyết toán niên độ NSNN năm 2019 đã xác nhận khoản thu, chi này. Như vậy, đây là khoản đã phát sinh từ năm 2019, không phải là khoản phát sinh trong năm 2020, nhưng đến năm 2022 mới báo cáo bổ sung dự toán và phân bổ khoản chi này là quá chậm (gần 4 năm).

Do vậy, đề nghị Chính phủ chỉ đạo các bộ, cơ quan Trung ương xác định rõ trách nhiệm trong việc không tuân thủ quy định của Luật NSNN. Đồng thời, báo cáo rõ về số liệu chênh lệch 195 tỷ đồng so với Báo cáo kiểm toán quyết toán NSNN năm 2019.

Bảo đảm công khai, minh bạch

Theo Tờ trình số 49/TTr-CP ngày 15/2/2022 về việc bổ sung dự toán NSNN nguồn vốn viện trợ không hoàn lại của nước ngoài (nguồn chi thường xuyên) năm 2021 của Chính phủ, số vốn đã tiếp nhận nhưng chưa đủ điều kiện hạch toán chi NSNN do chưa có dự toán là khoảng 10.558 tỷ đồng. Chính phủ đề nghị UBTVQH cho phép bổ sung dự toán thu, chi ngân sách trung ương nguồn viện trợ nước ngoài (chi thường xuyên) và phân bổ chi tiết số tăng thu năm 2021 là 4.217,777 tỷ đồng.

Ông Nguyễn Phú Cường, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách phát biểu

Thường trực Ủy ban TCNS cho rằng, nội dung này tương tự với nội dung tại Tờ trình số 50/TTr-CP ngày 15/2/2022 về đề nghị bổ sung dự toán NSNN nguồn vốn viện trợ không hoàn lại của nước ngoài (nguồn chi thường xuyên) năm 2020, do vậy, đề nghị bổ sung vào dự toán thu, chi NSNN để bảo đảm đủ căn cứ pháp lý thực hiện NSNN năm 2021 theo quy định tại Điều 8 của Luật NSNN.

Đa số ý kiến đề nghị trình Quốc hội xem xét, bổ sung dự toán thu chi nguồn vốn này trong năm 2021 bảo đảm tuân thủ đúng thẩm quyền theo quy định của Luật NSNN. Một số ý kiến tán thành với Tờ trình của Chính phủ, theo đó trình UBTVQH xem xét, quyết định bổ sung dự toán, phân bổ, sử dụng nguồn thu này và báo cáo Quốc hội tại Kỳ họp gần nhất.

Cũng theo Tờ trình của Chính phủ, các cơ quan Trung ương và địa phương đề nghị bổ sung dự toán 5.633,777 tỷ đồng. Sau khi giảm trừ số vốn 1.416 tỷ đồng đã được Quốc hội phê duyệt giao dự toán chi thường xuyên nguồn viện trợ của ngân sách trung ương năm 2021 nhưng chưa được Bộ Y tế phân bổ chi tiết, Chính phủ kiến nghị bổ sung dự toán 4.217,777 tỷ đồng nguồn viện trợ nước ngoài năm 2021.

Thường trực Ủy ban TCNS đề nghị Chính phủ làm rõ nguyên nhân, trách nhiệm của Bộ Y tế trong việc chưa phân bổ chi tiết số vốn 1.416 tỷ đồng đã được Quốc hội phê duyệt giao dự toán chi thường xuyên nguồn viện trợ của NSTW năm 2021. Ngoài ra, đề nghị Chính phủ báo cáo rõ số liệu chênh lệch giữa số đề nghị bổ sung dự toán (5.633 tỷ đồng) với số đã tiếp nhận nhưng chưa đủ điều kiện hạch toán chi NSNN do chưa có dự toán (khoảng 10.558 tỷ đồng).

Đồng thời, giao Chính phủ chỉ đạo các đơn vị liên quan rà soát chính xác số liệu, cập nhật kịp thời, làm rõ các nội dung chi cho các bộ, ngành, địa phương, bảo đảm công khai, minh bạch và xem xét trách nhiệm, rút kinh nghiệm trong việc chậm phân bổ dự toán được Quốc hội giao, kéo dài việc báo cáo cấp có thẩm quyền xem xét, quyết định bổ sung dự toán thu, chi theo quy định của pháp luật, hoàn thiện hồ sơ để trình Quốc hội xem xét, quyết định khi trình quyết toán NSNN.