Cà phê là một trong những thức uống phổ biến nhất trên thế giới, được yêu thích bởi hương vị thơm ngon và khả năng giúp tỉnh táo. Nhiều nghiên cứu khoa học còn cho thấy cà phê có thể mang lại lợi ích cho trí nhớ. Trong ngắn hạn cà phê có thể có tác động đáng kể. Tuy nhiên chưa có bằng chứng cho tác dụng thực sự của cà phê lên trí nhớ dài hạn của những người uống cà phê “điều độ” hàng ngày.

Cụ thể, theo Thư viện Y học Quốc gia Hoa Kỳ (National Library of Medicine), một nghiên cứu được công bố vào năm 2016 đã thực hiện nghiên cứu trên các sinh viên đại học và chỉ ra rằng uống cà phê có tác dụng cải thiện đáng kể về trí nhớ trực tiếp (explicit memory) nhưng không phải trí nhớ tiềm ẩn (implicit memory).

Trong ngắn hạn cà phê có thể có tác động đáng kể, tuy nhiên chưa có bằng chứng cho thấy tác dụng thực sự của cà phê lên trí nhớ dài hạn của những người uống cà phê “điều độ” hàng ngày.

Trong thí nghiệm 1, sau khi tiêu thụ cà phê, những người trưởng thành độ tuổi đại học đã hoàn thành các bài kiểm tra trí nhớ tiềm ẩn và trực tiếp vào buổi sáng sớm và cuối chiều.

Vào buổi sáng, những người tham gia uống cà phê chứa caffein cho thấy sự cải thiện đáng kể về trí nhớ trực tiếp, nhưng không phải trí nhớ tiềm ẩn. Còn vào buổi chiều, caffein không làm thay đổi khả năng ghi nhớ.

Trong thí nghiệm 2, những người tham gia đã thực hiện các bài tập tim mạch để kiểm tra xem liệu việc tăng mức độ kích thích sinh lý có cải thiện trí nhớ tương tự như trong thí nghiệm 1 hay không.

Mặc dù mức độ kích thích sinh lý tăng rõ rệt, nhưng việc tập thể dục không cải thiện khả năng ghi nhớ so với điều kiện kiểm soát chỉ giãn cơ.

Những kết quả này cho thấy caffein có lợi ích đặc biệt cho trí nhớ trong khoảng thời gian nhất định của sinh viên là vào sáng sớm.

Trong khi đó, một nghiên cứu khác vào năm 2018 đã khẳng định không có bằng chứng cho thấy việc uống cà phê thường xuyên có ảnh hưởng đến trí nhớ hoặc khả năng nhận thức tổng thể ở người trưởng thành trong dài hạn.

Nghiên cứu được thực hiện bởi các nhà khoa học từ Đại học Edinburgh và Đại học Bristol, sử dụng dữ liệu từ hơn 400.000 người tham gia. Họ đã xem xét mối liên hệ giữa việc tiêu thụ cà phê và điểm số trong các bài kiểm tra trí nhớ và nhận thức.

Kết quả cho thấy không có mối liên hệ đáng kể nào giữa việc uống cà phê thường xuyên và hiệu suất trong các bài kiểm tra. Điều này đúng cho cả cà phê có caffein và cà phê decaf.

Tiến sĩ David Llewellyn, tác giả chính của nghiên cứu, cho biết: "Nghiên cứu của chúng tôi cung cấp bằng chứng mạnh mẽ nhất đến nay cho thấy không có mối liên hệ nhân quả giữa việc uống cà phê thường xuyên và chức năng nhận thức ở độ tuổi trung niên và trung niên".

Nghiên cứu này có ý nghĩa quan trọng đối với những người lo lắng về tác động của việc uống cà phê đối với sức khỏe não bộ của họ. Nó cho thấy rằng việc uống cà phê ở mức độ vừa phải (khoảng 3-4 ly mỗi ngày) không có khả năng gây hại cho trí nhớ hoặc khả năng nhận thức.

Tuy nhiên, điều quan trọng cần lưu ý là nghiên cứu này chỉ xem xét tác động lâu dài của việc uống cà phê. Nó không loại trừ khả năng cà phê có thể có tác động ngắn hạn đối với chức năng nhận thức, chẳng hạn như cải thiện sự tỉnh táo hoặc tập trung.

Nghiên cứu này cũng không xem xét tác động của việc uống cà phê đối với những người có bệnh lý tiềm ẩn, chẳng hạn như bệnh Alzheimer hoặc Parkinson. Những người này nên tham khảo ý kiến ​​bác sĩ trước khi thay đổi lượng cà phê tiêu thụ.

Như vậy có thể thấy, uống cà phê có tác dụng nhất định với trí nhớ trong ngắn hạn. Tuy nhiên đến nay vẫn chưa có nghiên cứu nào chỉ ra được mối liên hệ trực tiếp, tác dụng của cà phê lên trí nhớ dài hạn của người uống đều đặn hàng ngày.