Trong năm 2023, xu hướng nhập khẩu các mặt hàng như dầu, khí đốt tự nhiên và khoáng sản vẫn ở mức cao vào năm 2023, do sự phục hồi kinh tế sau đại dịch và những lo ngại về thể chế chính trị mới. Trong khi đó, giá nhập khẩu tăng đáng kể do gián đoạn chuỗi cung ứng, bất ổn địa chính trị và biến động tiền tệ. Các quốc gia trên thế giới đang tìm cách đa dạng hóa nguồn nhập khẩu để giảm sự phụ thuộc vào một nhà cung cấp duy nhất và giảm thiểu rủi ro. Xu hướng mua sắm trực tuyến tiếp tục thúc đẩy tăng trưởng nhập khẩu hàng tiêu dùng.

Ngoài ra, xu hướng xuất khẩu tăng cao do các nền kinh tế phát triển xuất khẩu ngày càng nhiều hàng hóa sản xuất hơn đồng thời được hưởng lợi từ tiến bộ công nghệ và tự động hóa. Các nước đang phát triển tập trung vào mở rộng xuất khẩu nông sản để đáp ứng nhu cầu lương thực toàn cầu. Xuất khẩu dịch vụ, bao gồm du lịch, vận tải và dịch vụ tài chính, tăng trưởng ổn định khi nền kinh tế mở cửa trở lại. Hoạt động xuất khẩu hàng hóa và dịch vụ kỹ thuật số, chẳng hạn như phần mềm và dịch vụ trực tuyến đã có mức tăng trưởng đáng kể.

Thương mại toàn cầu trong 2023: Nhiều tín hiệu tích cực (Ảnh: Reuters)

Tại thị trường châu Á, vẫn là khu vực đóng góp lớn nhất cho thương mại toàn cầu, chiếm tỷ trọng đáng kể trong cả xuất khẩu và nhập khẩu. Ngoài ra, châu Âu cũng tiếp tục là một quốc gia đóng vai trò quan trọng trong thương mại toàn cầu, với hoạt động xuất khẩu hàng hóa và dịch vụ sản xuất mạnh mẽ. Khu vực Bắc Mỹ chứng kiến sự gia tăng nhập khẩu hàng tiêu dùng và tăng xuất khẩu nông sản. Cùng với đó châu Phi cũng đã có những nỗ lực thúc đẩy thương mại nội vùng nhằm đạt được động lực, dẫn đến xuất khẩu tăng trong lục địa này.

Theo thông tin phân tích từ các nhà kinh tế, các hiệp định thương mại và chính sách thuế quan cũng đã ảnh hưởng đến dòng hàng hóa và dịch vụ xuyên biên giới. Một số quốc gia áp dụng chính sách bảo hộ, dẫn đến căng thẳng thương mại và gián đoạn chuỗi cung ứng toàn cầu. Các rào cản phi thuế quan, chẳng hạn như các yêu cầu và tiêu chuẩn pháp lý, tiếp tục tác động đến dòng chảy thương mại. Việc áp dụng công nghệ kỹ thuật số và nền tảng thương mại điện tử mang lại cơ hội cho các doanh nghiệp tiếp cận các thị trường mới và hợp lý hóa các quy trình thương mại. Cùng với đó, việc thúc đẩy các thực hành thương mại bền vững đã thu hút được sự chú ý, dẫn đến các cuộc thảo luận về định giá carbon và chuỗi cung ứng.

Các ước tính sơ bộ đã chỉ ra sự chậm lại rõ rệt trong thương mại dịch vụ của G20 trong Quý 2 năm 2023 so với Quý 1 năm 2023. Xuất khẩu và nhập khẩu ước tính tăng trưởng lần lượt ở mức 0,2% và âm 0,6% trong quý 2 năm 2023, sau mức tăng trưởng mạnh 4,5% và 8,8% được ghi nhận trong quý 1 năm 2023. Xuất khẩu dịch vụ tăng 1,0% tại Hoa Kỳ, trong khi nhập khẩu giảm 1,3%, chủ yếu do chi tiêu cho vận tải và du lịch giảm. Tại Canada, dịch vụ du lịch và kinh doanh đã thúc đẩy xuất khẩu. Còn ở Đức, dịch vụ du lịch và kinh doanh đã khiến xuất khẩu giảm 1,7% trong khi nhập khẩu tăng 1,0%. Trong khi nhập khẩu của Pháp giảm mạnh giảm 7,2% do chi phí vận chuyển và đi lại thấp hơn.

Tại Vương quốc Anh, xuất khẩu dịch vụ giảm 1,0%, trong khi nhập khẩu tăng 2,9% do mua dịch vụ tài chính, sở hữu trí tuệ và kinh doanh cao hơn. Ngược lại, thương mại dịch vụ lại mở rộng rõ rệt ở Úc và Hàn Quốc. Tại Úc, động lực tăng trưởng xuất khẩu chính là du lịch và vận tải hành khách, trong khi ngành du lịch, tài chính và ngành công nghệ thông tin thúc đẩy xuất khẩu ở Hàn Quốc. Nhập khẩu dịch vụ tại Nhật Bản giảm 4,2%, phản ánh chi tiêu cho dịch vụ kinh doanh thấp hơn, trong khi xuất khẩu tăng nhẹ. Doanh thu vận tải giảm đã khiến xuất khẩu dịch vụ ở Trung Quốc giảm 4,4% và nhập khẩu giảm 1,4%.

Nhìn chung, bối cảnh xuất nhập khẩu toàn cầu vào năm 2023 được định hình bởi những bất ổn cơ cấu lãnh đạo của các nước, sự gián đoạn của chuỗi cung ứng và sự chuyển đổi đang diễn ra của nền kinh tế toàn cầu. Chính phủ các nước và doanh nghiệp trên toàn cầu đã thích ứng với những thách thức này và khám phá những cơ hội mới, báo hiệu một môi trường thương mại toàn cầu năng động và đang phát triển hơn nữa vào năm 2024.