Giải đáp 3 câu hỏi

Trong vòng 7 năm trở lại đây, chưa bao giờ rủi ro xảy ra kịch bản TTCK toàn cầu tạo đỉnh và đi xuống lớn như lúc này. Thị trường Mỹ đang có mức giao dịch ký quỹ (margin) cao nhất trong lịch sử, định giá ở vùng đỉnh, tỷ suất lợi nhuận của các doanh nghiệp niêm yết giảm sút và Fed bắt đầu nâng lãi suất. Vì thế, TTCK Mỹ khó có thể đạt một mặt bằng giá cao hơn trong năm 2016. Trong khi đó, nền kinh tế và TTCK Trung Quốc có thể có diễn biến xấu hơn so với dự báo, ảnh hưởng đến kinh tế toàn cầu và TTCK thế giới.

Xét tác động của chứng khoán quốc tế đối với TTCK Việt Nam, từ năm 2012 tới nay, chứng khoán Việt Nam có 4 đợt điều chỉnh giá lớn, bao gồm: giữa năm 2012 do khủng hoảng nợ châu Âu; tháng 5/2014 do “sự kiện Biển Đông”; cuối năm 2014 do giá dầu sụt giảm (sự kiện này tương quan mạnh với chỉ số Shanghai Index của TTCK Trung Quốc, nhưng tương quan thấp với chỉ số S&P 500 của TTCK Mỹ); tháng 8/2015 do Trung Quốc điều chỉnh tỷ giá và bong bóng chứng khoán nước này vỡ.

4 năm qua, TTCK Việt Nam với TTCK Mỹ và TTCK Trung Quốc gần như không có mối tương quan, mức độ tương quan trung bình lần lượt chỉ là 0,0974 và 0,064. Tuy nhiên, trừ đợt điều chỉnh tháng 5/2014, 3 đợt điều chỉnh còn lại đều bắt nguồn từ thế giới với độ quan hệ giữa VN-Index với S&P 500 và Shanghai Index tăng cao lên mức 0,4 - 0,5. Ngược lại, những đợt phục hồi mạnh của VN-Index không phụ thuộc nhiều vào diễn biến tăng trưởng của các thị trường khác.

CTCK MB (MBS) cho rằng, với độ tương quan thấp với các thị trường quốc tế và triển vọng tăng trưởng kinh tế Việt Nam năm 2016 cao hơn năm 2015, chứng khoán Việt Nam sẽ tăng điểm và là điểm đến của NĐT nước ngoài.

Kinh tế Việt Nam có triển vọng tăng trưởng tích cực trên 2 động lực chính là tiêu dùng nội địa và lĩnh vực xây dựng khả quan. Tình trạng nhập siêu quay trở lại, dự trữ ngoại hối suy giảm… sẽ phần nào được bù đắp bởi dòng vốn FDI dự báo tiếp tục tăng trong những năm tới.

Đáng chú ý, Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) sẽ tạo ra cơ hội và giúp dòng vốn vào Việt Nam tốt hơn. Theo đó, TTCK Việt Nam có nhiều cơ hội để đầu tư trong năm 2016. Đặc biệt, tăng trưởng kinh tế tiếp tục khả quan sẽ tạo động lực cho một số ngành quan trọng như ngân hàng, bất động sản, hàng tiêu dùng, đây là những ngành chiếm tỷ trọng lớn, ảnh hưởng mạnh đến thị trường chung. Trong khi đó, các chính sách của Nhà nước tiếp tục tạo điều kiện thuận lợi cho việc thu hút dòng vốn nước ngoài.

Vậy đâu là ngành tâm điểm trong năm 2016? Nếu như trong Báo cáo chiến lược 2015, MBS mạnh dạn đề xuất ngành ngân hàng là tâm điểm của năm 2015 (thực tế đã diễn ra đúng như vậy), thì tại thời điểm này, MBS không tìm thấy một ngành cụ thể nào có thể trở thành tâm điểm, dẫn dắt thị trường trong năm 2016.

Sự phân hóa rõ nét giữa các doanh nghiệp ngay trong một ngành dẫn đến việc lựa chọn cổ phiếu cụ thể đóng vai trò quan trọng hơn việc chọn ngành và/hoặc nhóm. Chiến lược chủ đạo của MBS trong năm 2016 là kiên nhẫn chờ đợi cơ hội mua cổ phiếu tốt với giá rẻ để giảm thiểu rủi ro.

Dự báo TTCK 2016

Triển vọng kinh tế vĩ mô lạc quan là nền tảng củng cố cho sự hồi phục của TTCK. Dự báo, GDP Việt Nam năm 2016 tăng khoảng 6,8%, lạm phát ở mức dưới 4%, VND giảm khoảng 5%, lãi suất có thể tăng thêm 0,5 - 1%/năm nhưng vẫn ở mức thấp, nhập siêu khoảng 2,8 tỷ USD, dự trữ ngoại hối có khả năng giảm nhẹ so với năm 2015, tín dụng tăng trưởng khá, sản xuất công nghiệp tăng khá...

Trong khi đó, nhiều doanh nghiệp tiếp tục cải thiện hoạt động, kết quả kinh doanh quý IV và cả năm 2015 dự báo khả quan. Đặc biệt, các chính sách mới sẽ có ảnh hưởng tích cực tới thị TTCK như cho phép NĐT được đặt lệnh vừa mua, vừa bán trong từng lần khớp lệnh liên tục, bán chứng khoán chờ về và giao dịch trong ngày (T+0).

Về dòng vốn đầu tư nước ngoài, MBS cho rằng, việc Fed bước vào lộ trình tăng dần lãi suất đồng USD và Ngân hàng Trung ương Trung Quốc áp dụng chính sách thả nổi đồng nhân dân tệ sẽ kéo theo sự mất giá của hàng loạt đồng tiền khác trong khu vực châu Á, trong đó có VND, khiến dòng vốn quốc tế tiếp tục rút ra khỏi các thị trường mới nổi và cận biên.

Tuy nhiên, Việt Nam sẽ là một trong những nước ít chịu sự tác động từ động thái này, thậm chí có thể đón nhận thêm các dòng vốn quốc tế đi tìm các cơ hội đầu tư mới ở các thị trường tài chính sơ khai. Trong khi đó, Chính phủ đã nới “room” cho NĐT nước ngoài và đang có kế hoạch thoái vốn tại nhiều doanh nghiệp lớn, hoạt động hiệu quả, với quy mô thoái vốn lên đến hàng chục ngàn tỷ đồng.

Ngoài ra, công tác cổ phần hóa DNNN tiếp tục được thúc đẩy trong giai đoạn 2016 - 2020 sẽ tạo điều kiện đưa ra thị trường nhiều cơ hội đầu tư tiềm năng cho khối ngoại. Như vậy, mặc dù yếu tố biến động tỷ giá có thể khiến dòng vốn quốc tế thận trọng trong từng thời điểm, nhưng với những cơ sở nêu trên, nhiều khả năng năm 2016 vẫn sẽ là năm Việt Nam ghi nhận trạng thái mua ròng của các NĐT.

Với các NĐT nội, tâm lý một bộ phận NĐT có thể bị ảnh hưởng bởi các diễn biến bất lợi của kinh tế và chứng khoán thế giới, áp lực tỷ giá, áp lực tăng nguồn cung chứng khoán từ hoạt động phát hành thêm của doanh nghiệp niêm yết và kế hoạch thoái vốn ngoài ngành, cổ phần hóa DNNN...

Về cơ bản, TTCK năm 2016 có thể tiếp tục xu thế tăng trưởng dài hạn đã hình thành từ cuối năm 2011 tới nay. Tuy nhiên, do các yếu tố hỗ trợ và rủi ro đan xen nên diễn biến thị trường dự báo sẽ có sự tăng giảm tương ứng, trong đó cận dưới của VN-Index tăng dần theo đường xu thế tăng dài hạn và đường cận trên của chỉ số này biến động trong vùng 620 - 640 điểm. Theo đó, VN-Index có thể sẽ biến động trong kênh 510 - 640 điểm như đã hình thành trong năm 2015.

Kịch bản này phản ánh những hạn chế của thị trường do tác động của yếu tố tỷ giá và dòng tiền bị hút vào các thương vụ IPO lớn. Nhìn chung, TTCK sẽ khó có sự bứt phá lớn trong năm 2016. Cơ hội đầu tư sẽ là câu chuyện riêng của các cổ phiếu ở những thời điểm cụ thể.

MBS kỳ vọng, cuối năm 2016 sẽ là thời gian VN-Index có sự bứt phá qua đường cận trên tại vùng 640 điểm để hình thành xu thế tăng mới, phản ánh rõ ràng hơn những chuyển biến tích cực của nền kinh tế nói chung và các doanh nghiệp nói riêng.

Triển vọng gia nhập MSCI mới nổi

Thời gian qua, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước liên tục có những chính sách mới để đáp ứng các tiêu chuẩn của bộ tiêu chuẩn MSCI thị trường mới nổi, tập trung vào các tiêu chí ở chuẩn C (khả năng tham gia thị trường đối với NĐT nước ngoài). Dựa trên diễn biến các thị trường mới gia nhập, hoặc đang được xem xét tham gia bộ chỉ số MSCI thị trường mới nổi gần đây, MBS đánh giá việc gia nhập MSCI thị trường mới nổi sẽ là nhân tố chính thúc đẩy thu hút dòng vốn đầu tư gián tiếp nước ngoài trong 4 năm tới.

Theo quan điểm của MBS, với kế hoạch đưa vào hoạt động TTCK phái sinh và cho phép giao dịch T+0 trong năm 2016, cũng như đưa ra giới hạn đầu tư nước ngoài với các ngành nghề cụ thể, Việt Nam sẽ đạt hầu hết các chỉ tiêu chính của MSCI mục C1 (sở hữu nước ngoài) và C3 (tính hiệu quả của hệ thống hoạt động thị trường). Việt Nam có khả năng sẽ được đưa vào danh sách xem xét từ kỳ xét lại (review) rổ chỉ số tháng 6/2017 và có thể được chính thức gia nhập MSCI thị trường mới nổi trong các kỳ review 2 - 3 năm sau đó.

Hiện các quỹ ETF trực tiếp đầu tư vào các thị trường mới nổi (tổng vốn hóa dao động từ 3.400 - 4.000 tỷ USD) có quy mô 405 tỷ đồng, ngoài ra các quỹ khác đầu tư vào thị trường mới nổi có thể lên tới 1.700 tỷ USD. Với vốn hóa TTCK Việt Nam là 60 tỷ USD, tương đương 1,5% tổng vốn hóa các thị trường mới nổi. MBS cho rằng, Việt Nam có thể hút 1% lượng vốn đầu tư ròng vào các thị trường mới nổi, tương đương lượng vốn đầu tư kỳ vọng 4 tỷ USD từ các quỹ ETF (so với mức khoảng 1 tỷ USD hiện nay) và 15 tỷ USD vốn đầu tư chủ động và đầu tư chỉ số.

Việt Nam hiện có 22 cổ phiếu đang được theo dõi trong rổ chỉ số MSCI thị trường cận biên (trong đó 10 mã có vốn hóa lớn nhất là VIC, MSN, VCB, STB, HAG, PVS, HPG, DPM, KDC, BID...). Với các quy định về nới “room”, VNM có thể sẽ gia nhập chỉ số này và là một trong những cổ phiếu được xem xét đưa vào rổ chỉ số MSCI thị trường mới nổi. Bên cạnh VNM (nếu mở room), 10 cổ phiếu hàng đầu nêu trên sẽ được hưởng lợi, trong đó VIC, MSN, VCB, STB là những mã có khả năng cao được thêm vào theo dõi tại rổ MSCI thị trường mới nổi.