Chia sẻ về cơ hội của chứng khoán so với các kênh đầu tư, ông Trần Hoàng Sơn, Giám đốc Chiến lược thị trường Công ty Cổ phần Chứng khoán VPBank (VPBankS) cho biết, “Theo đồ thị mà chúng tôi theo dõi, trong năm 2024, vàng có sóng tăng mạnh mẽ và là một trong những tài sản ưa thích đầu tư của người dân. Với mức tăng khoảng 28% từ đầu năm, vàng là kênh cạnh tranh lớn với đầu tư chứng khoán”.

Ông Trần Hoàng Sơn, Giám đốc Chiến lược thị trường Công ty cổ phần Chứng khoán VPBank (VPBankS)

Trong khi đó, lãi suất tiết kiệm bình quân đang ở mức 5% cho kỳ hạn 12 tháng. So sánh thì thấy hiệu suất của VN-Index (12%) đang cao hơn lãi suất tiết kiệm và thấp hơn kênh vàng. Đây là yếu tố khiến dòng tiền trong năm 2024 hơi lệch. Câu hỏi là khi nào dòng tiền quay trở lại chứng khoán?

Tính từ đầu năm đến nay, VN-Index có mức tăng khoảng 12% nhưng có một vài nhịp điều chỉnh như tháng 4, tháng 8, hiệu suất 11 – 12% đã có lúc về chỉ còn 5%. Vì vậy, yếu tố mang tính biến động là một trong rào cản khiến nhà đầu tư chưa mạnh dạn giải ngân. VN-Index nhiều lần không vượt ngưỡng 1.300 phần nào làm thu hẹp dòng tiền.

“Tôi cho rằng có một số câu chuyện thúc đẩy dòng tiền vào thị trường chứng khoán thời gian tới. Đầu tiên câu chuyện tăng trưởng, mức tăng trưởng GDP trong 9 tháng đầu năm rất cao, dự báo cả năm 2024 có thể đạt mức 7%. Khi kinh tế phục hồi thì lợi nhuận doanh nghiệp chắn chắn phục hồi. Theo dự báo gần đây nhất của Bloomberg, tăng trưởng lợi nhuận doanh nghiệp trong năm 2024 sẽ ở mức khoảng 16% so với 2023, sang năm 2025 đạt 26%. Lợi nhuận doanh nghiệp tăng trưởng là yếu tố thúc đẩy dòng tiền quay trở lại thị trường để tìm đến cơ hội đầu tư tốt”, ông Sơn nói.

Yếu tố thứ 2 là chính sách tiền tệ. Thời gian gần đây, Trung Quốc đang tung ra nhiều gói kích thích như cho các quỹ đầu tư vay mượn tiền từ ngân hàng để đầu tư cổ phiếu, hạ các loại lãi suất điều hành giảm chi phí vốn, bơm tiền cho hộ gia đình ở diện chính sách. Đây là 3 động thái lớn giúp thị trường cổ phiếu cũng như bất động sản bớt khó khăn hơn. Nhờ đó, trong khoảng 3 tuần, các chỉ số lớn của thị trường Trung Quốc đã tăng khoảng 30%, gần như những tầng lớn nhà đầu tư đã về hưu, nhà đầu tư còn là sinh viên ngay lập tức mở tài khoản, quay trở lại đầu tư.

Trung Quốc là ví dụ về tác động của chính sách tiền tệ. Đối với Việt Nam, dữ liệu cho thấy trong 10 năm trở lại đây, khi lãi suất tái cấp vốn được điều chỉnh hạ dần xuống thì thị trường chứng khoán có xu hướng đi lên về mặt dài hạn.

Lợi nhuận doanh nghiệp tăng trưởng là yếu tố thúc đẩy dòng tiền quay trở lại thị trường để tìm đến cơ hội đầu tư tốt. Ảnh: MH

Dữ liệu cho thấy, từ giai đoạn hạ lãi suất 2011 – 2016, lợi suất trái phiếu Chính phủ kỳ hạn 5 năm giảm rất nhanh thúc đẩy dòng tiền chạy vào thị trường chứng khoán. Giai đoạn thứ 2, Covid - 2019 và năm 2020, lãi suất tái cấp vốn về đáy lịch sử, lợi suất trái phiếu Chính phủ về mức thấp và thị trường chứng khoán đi lên. Đến cuối 2022, lãi suất tái cấp vốn và tái chiết khấu ở mức cao kỷ lục và bắt đầu đi xuống, lợi nhuận trái phiếu Chính phủ 5 năm cũng tạo đỉnh và đi xuống thì thị trường chứng khoán tạo đáy và đi lên.

Kỳ vọng trong giai đoạn tiếp theo đây, khi mà Fed và các ngân hàng trung ương tiếp tục hạ lãi suất thì mức chênh lệch giữa VND và USD thu hẹp, câu chuyện tỷ giá không gây quá nhiều áp lực. Qua đó, Ngân hàng Nhà nước có dư địa cắt giảm lãi suất tái cấp vốn khoảng 25 điểm cơ bản vào cuối năm nay hoặc đầu năm sau. Khi mà có động thái này diễn ra, thị trường chứng khoán có nhịp phục hồi tốt giống nhịp phục hồi từ tháng 3 đến tháng 5 năm ngoái.

Thứ ba, như thường lệ, câu chuyện nâng hạng thị trường cũng là yếu tố quan trọng được lưu ý. Theo cập nhật mới nhất của FTSE Russell, Việt Nam vẫn nằm trong danh sách theo dõi nâng hạng từ cận biên lên mới nổi. Song Việt Nam cũng đã đạt được một số đánh giá tích cực, đặc biệt là Thông tư 68 của Bộ Tài chính ban hành ngày 19/8, gỡ bỏ ràng buộc ký quỹ đối với nhà đầu tư tổ chức nước ngoài. Tức là, nhà đầu tư tổ chức nước ngoài không cần phải có sẵn tiền mặt và chỉ thực hiện thanh toán khi cổ phiếu về tài khoản.

Ảnh hưởng của dòng vốn ngoại với thị trường chứng khoán trong thời điểm 9 tháng qua đến từ 2 yếu tố. Thứ nhất là trong khoảng 3 tháng đầu năm, Thái Lan ra thông tin đánh thuế các khoản đầu tư ra nước ngoài khiến dòng vốn có nguồn gốc Thái Lan vào Việt Nam bị rút mạnh. Điều này tạo ra làn sóng bán ròng trong thời điểm từ tháng 1 đến tháng 4. Yếu tố thứ 2 ảnh hưởng đến dòng vốn ngoại là chênh lệch lãi suất VND so với USD. Thời điểm căng thẳng là từ tháng 6 cho đến tháng 8, có những giai đoạn thống kê chênh lệch lãi suất giữa VND và USD lên đến 500 điểm cơ bản.

Theo chuyên gia phân tích, đến thời điểm hiện tại, nhà đầu tư nước ngoài đã mua ròng lẻ tẻ trên thị trường chứng khoán, qua đó thu hẹp mức bán ròng. Đây là tín hiệu tích cực đầu tiên.

Tín hiệu tích cực tiếp theo trong tuần vừa qua, theo báo cáo của Bank of America, dòng vốn vào thị trường mới nổi lên mức cao kỷ lục kể từ 2007. Điều này cho thấy có sự dịch chuyển dòng vốn khi Fed và ECB hạ lãi suất. Vấn đề là khi nào dòng vốn đó phân bổ vào Việt Nam.

Câu chuyện nâng hạng sẽ giúp Việt Nam thu hút dòng vốn ngoại trong 2025 và 2026. Lạc quan hơn, trong ngắn hạn, quỹ diamond ETF hút được khoảng 19 triệu USD. Đây là thông tin tích cực bởi con số này rất lớn trong nhiều tháng trở lại đây, việc giải ngân sẽ diễn ra trong thời gian tới.

Nhìn vào triển vọng trung và dài hạn, thị trường chứng khoán Việt Nam sẽ rất tích cực, nhiều yếu tố để kỳ vọng như hạ lãi suất, các gói hỗ trợ kinh tế phục hồi sau bão Yagi, câu chuyện nâng hạng cải thiện dần và dự báo đến tháng 9/2025 có thể được nâng hạng.

"Ở thời điểm hiện tại, nhà đầu tư có thể cầm tỷ trọng cổ phiếu 50% và tiền mặt 50% để tiến lùi hợp lý. Nếu VN-Index vượt 1.300 thì nâng tỷ trọng, gặp áp lực chốt lời thì hạ tỷ trọng ở mức an toàn. Nhưng trong trung và dài hạn, chúng ta nên có tỷ trọng cổ phiếu nhất định để có sự bám sát nhất định với thị trường bởi cơ hội đến rất nhanh", ông Sơn khuyến nghị.