Chúng ta thường chỉ tập trung vào phần thịt mềm mịn bên trong mà bỏ qua phần vỏ của trái sầu riêng. Tuy nhiên, điều đáng ngạc nhiên là vỏ sầu riêng cũng chứa đựng những giá trị dinh dưỡng và tác dụng tốt đối với sức khỏe con người.

Vỏ sầu riêng chiếm đến 50% trọng lượng của trái, được xem như phụ phẩm trong nông nghiệp, giá trị kinh tế không cao. Tuy nhiên, ít người biết rằng vỏ quả sầu riêng vừa có thể chế biến món ăn, vừa là vị thuốc với nhiều công dụng.

Bài thuốc chữa bệnh từ vỏ quả sầu riêng. Ảnh minh họa

Theo y học cổ truyền, vỏ sầu riêng có vị hơi đắng, chát, tính ấm của vỏ sầu riêng có tác dụng hỗ trợ tiêu hóa, giảm đầy bụng, khó tiêu. Ngoài ra, vỏ sầu riêng còn được sử dụng để làm ấm phổi, cầm mồ hôi, nhuận tràng và đặc biệt là hỗ trợ điều trị các chứng như cảm sốt, viêm gan vàng da, tiêu chảy khi kết hợp với các vị thuốc khác.

Các thành phần dinh dưỡng trong vỏ sầu riêng

Trong vỏ sầu riêng bao gồm hai thành phần chính là xenlulozơ (chiếm khoảng 80%) và lignin (chiếm khoảng 20%). Cả hai thành phần này đều thuộc loại chất xơ không hòa tan.

Xenlulozơ, một polysaccharide tự nhiên, thường được tìm thấy trong ngũ cốc nguyên cám, là một chất nhuận tràng. Khả năng nhuận tràng của xenlulozơ có thể góp phần trong việc giảm cân, giảm nguy cơ viêm ruột thừa và hỗ trợ phòng ngừa táo bón. Một cách hoạt động tiềm năng của xenlulozơ là tăng cường khả năng giữ nước trong hệ tiêu hóa, tạo điều kiện thuận lợi cho chuyển hóa chất thải và hình thành phân.

Lignin, một polymer phenolic phức tạp, được tìm thấy trong một số loại rau và hạt. Lignin có nhiều tác dụng có lợi cho sức khỏe, đặc biệt là trong việc hỗ trợ hệ miễn dịch và tim mạch. Lignin được coi là một chất chống oxy hóa mạnh, có khả năng bảo vệ cơ thể chống lại sự tổn thương từ gốc tự do và giảm nguy cơ mắc các bệnh tim mạch. Ngoài ra, lignin cũng có khả năng chống vi khuẩn và kháng vi-rút, đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ cơ thể khỏi các tác nhân gây bệnh.

Sự hiện diện của xenlulozơ và lignin trong vỏ sầu riêng tạo nên một nguồn chất xơ không hòa tan quan trọng. Việc tiêu thụ vỏ sầu riêng có thể cung cấp lợi ích cho hệ tiêu hóa, sự cân bằng vi sinh vật ruột và hỗ trợ sức khỏe miễn dịch, tim mạch.

Tác dụng của vỏ sầu riêng

Theo đông y, vỏ sầu riêng được sử dụng để làm vị thuốc giúp phòng chống một số bệnh như:

Hỗ trợ tiêu hóa: Vỏ sầu riêng có vị hơi đắng, chát, tính ấm, giúp tiêu thực, giảm đầy bụng, khó tiêu và tiêu chảy.

Rửa sạch vỏ sầu riêng và cắt thành những miếng mỏng, sau đó phơi khô vỏ sầu riêng. Khi cần sử dụng, hãy lấy một ít vỏ sầu riêng khô và đun cùng nước.

Bảo vệ gan: Dùng 12g vỏ sầu riêng, chi tử 12g, rễ cỏ tranh 8g, cam thảo 12g sắc với 300 ml nước còn 200 ml, chia làm 2-3 lần uống trong ngày, hỗ trợ điều trị chứng viêm gan vàng da.

Cải thiện chức năng thận: Chất xơ có thể giúp duy trì sự cân bằng nước và chất lỏng trong cơ thể, giúp loại bỏ các chất cặn bã và độc tố. Đồng thời, trong bài thuốc truyền thống, vỏ sầu riêng thường được kết hợp với các thành phần khác như: Đậu đen, tang ký sinh, hà thủ ô, cốt toái bổ và vỏ quýt. Những thành phần này có các đặc tính bổ thận khác nhau và khi kết hợp lại, có thể tăng hiệu quả của bài thuốc trong việc bổ thận. Để chuẩn bị bài thuốc này:

Mỗi loại nguyên liệu trên khoảng 12 gram. Đun nồi với lửa nhỏ đến lửa vừa trong khoảng 1 - 2 giờ, cho đến khi nước còn khoảng 1/3 so với lúc bắt đầu. Bài thuốc này có tác dụng loại bỏ các độc tố có trong thận, chữa trị thận hư, duy trì sự khỏe mạnh của thận và tăng cường tuần hoàn máu.

Hỗ trợ điều trị chứng phù nề: Vỏ sầu riêng chứa một loại men phân giải protein có khả năng làm tan cục máu đông trong cơ thể sau khi được uống. Điều này có thể giúp cải thiện tuần hoàn máu và thúc đẩy quá trình thẩm thấu của dược chất vào vùng tổn thương. Ngoài ra, vỏ sầu riêng còn có tác dụng chống viêm và chống phù nề hiệu quả.

Chống oxy hóa: Các hợp chất flavonoid, phenolic và glycoside trong vỏ sầu riêng có khả năng chống oxy hóa mạnh mẽ, bảo vệ tế bào khỏi tổn thương.

Chống viêm, giảm đau: Chiết xuất coumarin propacin có tác dụng chống viêm và giảm đau hiệu quả.

Kháng khuẩn: Các flavonoid trong vỏ sầu riêng có thể ức chế sự phát triển của một số loại vi khuẩn gây bệnh như tụ cầu vàng và trực khuẩn mủ xanh.

Điều hòa chuyển hóa lipid: Polysacarit trong vỏ sầu riêng giúp điều hòa chuyển hóa lipid, giảm mỡ máu.

Kiểm soát đường huyết: Hoạt chất flavonoid giúp ức chế sự hấp thu đường, tăng cường chức năng thận và đẩy nhanh quá trình đào thải glucose, hỗ trợ kiểm soát lượng đường trong máu.

Chăm sóc da: Một số người đã khám phá ra rằng vỏ sầu riêng có tác dụng trong việc chữa trị các vấn đề da. Chỉ cần ngâm vỏ sầu riêng trong nước, có thể sử dụng nó để chăm sóc da. Sử dụng nước luộc vỏ sầu riêng để tắm thường xuyên có thể mang lại lợi ích tuyệt vời cho làn da. Nó giúp giảm các vấn đề da như: Mẩn ngứa, đặc biệt là ngứa da do tuổi già.

Những lưu ý khi sử dụng vỏ sầu riêng

Dị ứng: Một số người có thể bị dị ứng hoặc quá mẫn cảm với vỏ sầu riêng. Nếu có bất kỳ dấu hiệu dị ứng nào như: Phát ban, ngứa, hoặc khó thở sau khi tiếp xúc hoặc tiêu thụ vỏ sầu riêng, hãy ngừng sử dụng.

Sử dụng hợp lý: Vỏ sầu riêng nên được sử dụng theo hướng dẫn và liều lượng khuyến nghị. Không nên sử dụng quá mức hoặc dùng trong thời gian dài mà không có sự hướng dẫn từ chuyên gia y tế. Việc sử dụng đúng liều lượng và thời gian phù hợp là quan trọng để đảm bảo an toàn, hiệu quả.

Nguyên liệu chất lượng: Chọn vỏ sầu riêng từ nguồn cung cấp đáng tin cậy và đảm bảo chất lượng. Sử dụng vỏ sầu riêng tươi mới và tránh ngâm trong hóa chất. Điều này giúp đảm bảo rằng sử dụng nguyên liệu an toàn và không bị ô nhiễm.

Sầu riêng là loại hoa quả không chỉ dùng được múi mà vỏ của chúng cũng có thể sử dụng được. Vì vậy đừng vội vứt bỏ sầu riêng khi mà đã lấy múi để ăn. Bởi vỏ sầu riêng khi được sơ chế có thể làm thuốc, giúp chúng ta phòng chống một số bệnh.