Trong khuôn khổ AEM 51 diễn ra tại Bangkok từ ngày 3-10/9, hàng loạt hội nghị liên quan cũng được tổ chức bao gồm: Hội nghị Hội đồng Khu vực Thương mại tự do ASEAN (AFTA) lần thứ 33, Hội nghị liên bộ trưởng kinh tế ASEAN và Hội đồng Khu vực đầu tư ASEAN (AEM-AIA) lần thứ 22, các hội nghị tham vấn giữa ASEAN và các nước đối tác, Hội nghị Bộ trưởng Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực (RCEP) lần thứ 7, Hội nghị Bộ trưởng Kinh tế Mekong - Nhật Bản (EMM) lần thứ 11, Hội nghị Bộ trưởng Kinh tế bốn nước Campuchia, Lào, Myanmar và Việt Nam (CLMV) lần thứ 11...

Đây là chuỗi các hoạt động chính trong kênh hợp tác kinh tế ASEAN, là dịp để Bộ trưởng Kinh tế của 10 nước ASEAN và các đối tác ngoại khối tiến hành trao đổi, ký kết các thỏa thuận hợp tác về kinh tế, thương mại, đầu tư trong nội khối ASEAN, cũng như giữa ASEAN và các đối tác ngoại khối, thống nhất nội dung các văn kiện trình lên Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 35 và các hội nghị liên quan vào tháng 11 tới tại Bangkok, Thái Lan.

AEM 51 dự kiến thảo luận các ưu tiên hợp tác kinh tế, thương mại trong năm 2019 của ASEAN do nước Chủ tịch ASEAN năm 2019 là Thái Lan đề xuất; rà soát tổng thể lộ trình thực hiện những cam kết trong các Hiệp định của ASEAN; tình hình thực hiện các ưu tiên năm 2019 nhằm hướng tới hoàn tất việc xây dựng Cộng đồng Kinh tế ASEAN 2025, trong đó tập trung vào các nội dung: chính sách cạnh tranh, bảo vệ người tiêu dung, sở hữu trí tuệ, phát triển thương mại điện tử, hỗ trợ doanh nghiệp vừa, nhỏ và siêu nhỏ (MSMEs), thúc đẩy sự tham gia của khu vực tư nhân, góp phần xây dựng chuỗi cung ứng toàn cầu, hướng tới thu hẹp khoảng cách phát triển kinh tế giữa các nước ASEAN…

Về hợp tác ngoại khối, các Bộ trưởng Kinh tế ASEAN sẽ kiểm điểm lại các kết quả hợp tác mà ASEAN với các đối tác đã đạt được trong quá trình thực thi các hiệp định thương mại tự do giữa ASEAN với các đối tác ngoại khối như Ấn Độ, Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản, Australia, New Zealand và Trung Quốc, cũng như định hướng nâng cấp các Hiệp định Thương mại Tự do (FTA) hiện có với các đối tác này trong thời gian tới. Các Bộ trưởng cũng ghi nhận tình hình và tiến triển hợp tác với các đối tác khác như Canada, Nga và Hoa Kỳ và đưa ra định hướng, nhằm đẩy mạnh hợp tác.

Ngoài ra, bên lề Hội nghị AEM 51, Hội nghị Bộ trưởng RCEP lần thứ 7 sẽ được tổ chức nhằm thảo luận mục tiêu kết thúc đàm phán Hiệp định RCEP vào cuối năm 2019 như các Nhà Lãnh đạo đã chỉ đạo tại Hội nghị Cấp cao RCEP lần thứ 2 vào tháng 11 năm 2018 tại Singapore.

Trước đó, ngày 5/9 đã diễn ra Hội nghị Bộ trưởng Kinh tế 4 nước: Campuchia, Lào, Myanmar và Việt Nam (CLMV) lần thứ 11, tập trung thảo luận các nội dung: (i) tình hình hợp tác thương mại và đầu tư giữa các nước CLMV; (ii) tiến độ thực hiện Chương trình Hành động CLMV giai đoạn 2017-2018 và giai đoạn 2019-2020 và (iii) Khung khổ phát triển CLMV.

Phát biểu tại Hội nghị CLMV, Bộ trưởng Trần Tuấn Anh nhấn mạnh vai trò và ý nghĩa quan trọng của cơ chế hợp tác CLMV trong việc tăng cường hợp tác kinh tế, thương mại giữa các nước CLMV, kết nối sự tham gia của các nước trong các chuỗi giá trị khu vực, góp phần thu hẹp khoảng cách phát triển với các nước còn lại của ASEAN. Cơ chế Hội nghị Bộ trưởng Kinh tế CLMV đã trở thành diễn đàn chung để các Bộ trưởng phụ trách kinh tế, thương mại cụ thể hóa chỉ đạo Lãnh đạo cấp cao CLMV, đề ra các định hướng để liên kết các nền kinh tế CLMV, trong bối cảnh bốn nước có những lợi thế và lợi ích chung, đặc biệt trong các lĩnh vực nông nghiệp, thủy sản, thực phẩm, du lịch. Bộ trưởng Trần Tuấn Anh đề nghị các nước CLMV tiếp tục phối hợp các nỗ lực và nguồn lực để tăng cường kết nối cơ sở hạ tầng giao thông, thương mại, logistics giữa các nước, tích cực phối hợp và hỗ trợ lẫn nhau triển khai các hoạt động xúc tiến thương mại, đầu tư, du lịch, tiếp tục hợp tác tạo thuận lợi cho thương mại và vận tải, tăng cường phối hợp và tham vấn nội khối giữa các nước CLMV, nhằm tạo ra tiếng nói chung, bảo vệ lợi ích của các nước CLMV trong các diễn đàn, cơ chế hợp tác khu vực và tiểu vùng Mê Công. Bộ trưởng cũng đã cám ơn sự hỗ trợ tích cực của Ban Thư ký ASEAN và đề nghị Ban Thư ký ASEAN tiếp tục quan tâm, hỗ trợ điều phối các hoạt động hợp tác CLMV, kết nối các chương trình, dự án của CLMV với các đối tác phát triển, các nước đối thoại của ASEAN có quan tâm và có thể hỗ trợ về nguồn lực cho CLMV.

Bộ trưởng các nước CLMV hoan ngênh kết quả thực hiện các hoạt động trong Chương trình Hành động CLMV giai đoạn 2017-2018 và giai đoạn 2019-2020. Cụ thể, trong Chương trình Hành động CLMV giai đoạn 2017-2018, các Bộ trưởng đều nhận định việc hợp tác triển khai các hoạt động xúc tiến thương mại như hội chợ, triển lãm được thực hiện thường niên đã có tác động tích cực đến tăng trưởng trao đổi thương mại giữa các nước CLMV và góp phần kết nối doanh nghiệp các nước. Hoạt động này cần được duy trì và có cơ chế khuyến khích hơn nữa đối với doanh nghiệp các nước như cung cấp thêm các gian hàng miễn phí. Bên cạnh đó cần tổ chức các diễn đàn xúc tiến, giới thiệu các cơ hội đầu tư, kinh doanh tại các nước CLMV.

Đối với lĩnh vực phát triển nguồn nhân lực, các nước đánh giá cao và cảm ơn Việt Nam đã cấp học bổng hàng năm cho sinh viên CLM, ghi nhận tích cực hiệu quả chương trình thực tập tại Ban Thư ký ASEAN trong việc nâng cao năng lực, kỹ năng cho các cán bộ chính phủ các nước CLMV. Các nước cũng đề nghị phía Ban Thư ký ASEAN tiếp tục hỗ trợ, tìm kiếm các đối tác phát triển tài trợ để có thêm nhiều cán bộ Chính phủ các nước CLMV được tham gia chương trình này.

Ngoài những hoạt động hợp tác thường niên như tổ chức hội chợ xúc tiến thương mại và cung cấp học bổng đào tạo nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, Chương trình hành động CLMV năm 2019 - 2020 còn bổ sung thêm các hoạt động hỗ trợ các nước CLMV thực hiện các cam kết khu vực, các dự án hỗ trợ doanh nghiệp siêu nhỏ, nhỏ và vừa (MSMEs) cũng như cập nhật về tiến trình xây dựng Khung khổ Phát triển CLMV.

Các Bộ trưởng đánh giá cao cấp kỹ thuật các nước CLMV đã phối hợp chặt chẽ với Ban Thư ký ASEAN và đơn vị tư vấn hoàn thành việc xây dựng Khung khổ phát triển CLMV và cùng nhất trí sẽ báo cáo Khung khổ Phát triển này lên Lãnh đạo Cấp cao phê duyệt trong thời gian tới.

Bộ trưởng Kinh tế 4 nước cùng khẳng định sẽ dành sự ủng hộ và phối hợp chặt chẽ để thực hiện thành công các Chương trình Hành động CLMV cũng như triển khai Khung khổ Phát triển CLMV một cách hiệu quả trong các năm tiếp theo. Các Bộ trưởng cũng đã cảm ơn và đề nghị Ban Thư ký ASEAN tiếp tục hỗ trợ các nước CLMV trong việc tìm kiếm, kêu gọi các đối tác phát triển tham gia hỗ trợ cơ chế hợp tác CLMV và xây dựng kế hoạch triển khai Khung phát triển CLMV sau khi được các nhà Lãnh đạo cấp cao thông qua.