Trong Báo cáo về tình hình hoạt động sản xuất kinh doanh và đầu tư phát triển của doanh nghiệp nhà nước mới đây, Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho biết, tính đến hết năm 2022, Việt Nam còn khoảng 478 doanh nghiệp do nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ và khoảng 198 doanh nghiệp do nhà nước nắm giữ cổ phần chi phối.

Doanh nghiệp do nhà nước nắm giữ 100% vốn đang tập trung hoạt động trong một số ngành, lĩnh vực như: Quốc phòng an ninh, chiếm khoảng 17%; nông, lâm nghiệp và công trình thuỷ lợi chiếm 40%; hoạt động xổ số 13%; hoạt động công ích (đô thị, chiếu sáng, cấp thoát nước…) 14%; hoạt động trong các ngành, lĩnh vực khác kết hợp sản xuất kinh doanh chiếm 16%.

Doanh nghiệp nhà nước nắm giữ trên 50% vốn điều lệ chủ yếu hoạt động trong các ngành nông lâm, kết cấu hạ tầng cảng biển, giao thông và sản xuất kinh doanh như bất động sản, du lịch, vật liệu xây dựng…

Cũng theo Bộ Kế hoạch và Đầu tư, hiện nếu loại trừ các doanh nghiệp quốc phòng, an nình và nông lâm nghiệp thì còn 77 doanh nghiệp nhà nước quy mô lớn gồm: 6 tập đoàn kinh tế; 53 tổng công ty nhà nước, 18 công ty hoạt động theo mô hình nhóm công ty mẹ-công ty con. Tuy chỉ chiếm hơn 10% số lượng doanh nghiệp nhà nước nhưng khối công ty mẹ tập đoàn - tổng công ty lại nắm giữ khoảng 92% tổng tài sản và 93% tổng doanh thu; 92% tổng lợi nhuận trước thuế của toàn bộ doanh nghiệp nhà nước trên phạm vi toàn quốc.

Doanh nghiệp nhà nước đang nắm giữ nguồn lực lớn về vốn, tài sản, công nghệ, nhân lực chất lượng cao, đóng góp đáng kể vào ngân sách nhà nước. Các doanh nghiệp 100% vốn nhà nước đang nắm giữ khoảng 7% tổng tài sản và 10% vốn chủ sở hữu của toàn bộ doanh nghiệp trên thị trường, 25,78% tổng vốn sản xuất kinh doanh và 23,4% giá trị tài sản cố định, đầu tư tài chính dài hạn của doanh nghiệp. Các doanh nghiệp nhà nước đóng góp khoảng 28% thu ngân sách nhà nước; thu hút khoảng 0,7 triệu lao động, chiếm khoảng 7,3% lao động của toàn bộ khu vực doanh nghiệp.

Khu vực doanh nghiệp nhà nước đóng vai trò chi phối, chủ đạo trong những ngành, lĩnh vực quan trọng, thiết yếu của nền kinh tế. Cụ thể, trong lĩnh vực năng lượng, các nhà máy điện của EVN, TKV, PVN cung cấp khoảng 87% sản lượng điện cho xã hội.

Trong lĩnh vực xăng dầu, các doanh nghiệp nhà nước và doanh nghiệp do doanh nghiệp nhà nước sở hữu đóng góp khoảng 84% thị phần bán lẻ. Trong lĩnh vực tìm kiếm, thăm dò, chế biến và khai thác dầu khí, các doanh nghiệp nhà nước cung cấp 100% thị phần khí thô và 70% thị phần LNG toàn quốc, đáp ứng khoảng 70% nhu cầu xăng dầu; 70-75% nhu cầu phân đạm cho sản xuất nông nghiệp.

Đặc biệt, doanh nghiệp nhà nước cũng đóng góp vai trò quyết định trong nhiều lĩnh vực hạ tầng quan trọng của nền kinh tế như viễn thông, công nghệ thông tin, hạ tầng giao thông vận tải, cảng biển, tài chính ngân hàng, cung cấp nguyên vật liệu đầu vào quan trọng cho nền kinh tế, cung cấp dịch vụ công ích…