Gia tăng tình trạng hút thuốc lá điện tử

Đây là nội dung được chia sẻ tại Hội nghị tập huấn nâng cao năng lực truyền thông về phòng chống tác hại của thuốc lá được Bộ Thông tin và truyền thông tổ chức sáng 27/12 tại TP. Hồ Chí Minh.

Bà Nguyễn Thị Thu Hương - đại diện Quỹ Phòng chống tác hại thuốc lá Bộ Y tế cho biết, Việt Nam đã thực hiện một số chính sách phòng, chống tác hại thuốc lá như: Thuế thuốc lá; Cảnh báo sức khỏe; Cấm quảng cáo, khuyến mại và tài trợ thuốc lá; Hỗ trợ cai nghiện thuốc lá; Xây dựng môi trường không khói thuốc; Truyền thông phòng, chống tác hại thuốc lá.

Chúng ta đã đạt được một số kết quả về giảm tỷ lệ hút thuốc như: Tỷ lệ sử dụng thuốc lá trong nam giới giảm từ 45,3% xuống 42,3%. Tỷ lệ phơi nhiễm với khói thuốc thụ động giảm đáng kể tại hầu hết các địa điểm: nơi làm việc giảm 13,3%; trường học giảm 16,4%; trên phương tiện giao thông công cộng giảm 15%;tại gia đình giảm 13,2%.

Đặc biệt trong học sinh lứa tuổi từ 13 đến 17, tỷ lệ hút thuốc giảm 50%. Đây là những kết quả rất đáng khích lệ trong việc ngăn ngừa hút thuốc lá trong giới trẻ, bảo đảm thành công bền vững của chương trình phòng, chống tác hại của thuốc lá.

Tuy nhiên, trong khi tỷ lệ hút thuốc lá điếu thông thường giảm thì tỷ lệ hút thuốc lá điện tử lại gia tăng nhanh chóng, đặc biệt là trong giới trẻ.

Toàn cảnh Hội nghị tập huấn nâng cao năng lực truyền thông về phòng chống tác hại của thuốc lá

Trong giai đoạn từ 2019 - 2021 tỷ lệ hút thuốc lá điện tử ở học sinh (13 – 15 tuổi) đã tăng từ 2,6% lên 3,5%; với người trưởng thành từ 15-24 tuổi (năm 2020 so với năm 2015) tăng 18 lần (từ 0,2% lên 3,6%).

“Với sự gia tăng của các sản phẩm thuốc lá mới, những kết quả Việt Nam đã đạt được trong việc giảm tỷ lệ sử dụng thuốc lá điếu thông thường trong gần 10 năm qua có nguy cơ bị phá bỏ”, bà Nguyễn Thị Thu Hương lo ngại.

Tăng cường quy định, giảm thiểu tối đa sử dụng thuốc lá

Ths.Bs. Nguyễn Hữu Hoàng – Giảng viên Trung tâm giáo dục Y học, Đại học Y dược TP. Hồ Chí Minh cho biết, gần đây, trên thị trường xuất hiện của thuốc lá điện tử, Shisha, loại hình gây nghiện đang tác động nặng nề tới sức khỏe và tinh thần của giới trẻ với hình ảnh quảng cáo đa dạng, bắt mắt, hấp dẫn giới trẻ trên mạng xã hội. Đây là vấn đề bức thiết, đáng báo động trong cộng đồng.

Thuốc lá điện tử được xem là một dạng của thuốc lá, nên việc mua bán, kinh doanh mua bán thuốc lá điện tử phải đáp ứng các điều kiện như khi kinh doanh mua bán thuốc lá. Hiện chưa có quy định nào điều chỉnh cụ thể về thuốc lá điện tử. Tuy nhiên, hiện nay thuốc lá điện tử được đưa vào Việt Nam chủ yếu qua đường nhập lậu, xách tay và được bán, quảng cáo tràn lan trên mạng xã hội.

“Thuốc lá điện tử tạo ra một nhóm nghiện thuốc lá mới, nghiện nhận thức, nghiện hành vi, nghiện thực thể với một tốc độ nhanh hơn, dễ dàng hơn và nặng nề hơn”, BS Nguyễn Hữu Hoàng khẳng định.

Trên thực tế, hiện nay xuất hiện rất nhiều các loại thuốc lá như thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng và trên thế giới hiện nay có nhiều xu hướng khác nhau đối với các loại thuốc lá này. Đã có 27 quốc gia, vùng lãnh thổ trên thế giới cấm bán hoàn toàn đối với các loại thuốc lá điện tử; 03 quốc gia, vùng lãnh thổ cấm bán sản phẩm thuốc lá điện tử có chưa nicotine. Ít nhất 8 quốc gia và vùng lãnh thổ chỉ cho phép bán thuốc lá điện tử dưới dạng dược phẩm được cấp phép và thuốc kê đơn được điều trị theo phác đồ. Đây cũng được xem là quy định cấm bán bởi không có nhà sản xuất trải qua quy trình pháp lý để đạt giấy phép chứng nhận là dược phẩm hoặc biện pháp hỗ trợ cai nghiện.

Ths. Nguyễn Hữu Hoàng cho rằng các sản phẩm thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng vẫn có bản chất gây lệ thuộc chất gây nghiện nicotine, ảnh hưởng xấu tới thanh thiếu niên và tạo thế hệ những người hút thuốc lá mới. Việc cho phép sản phẩm này trên thị trường sẽ gia tăng nhu cầu sử dụng (đặc biệt ở giới trẻ), đồng thời, kìm hãm nỗ lực cai nghiện thuốc lá hoàn toàn của người đang hút thuốc và có nhu cầu bỏ thuốc, cũng như ảnh hướng tiêu cực đến những nỗ lực thực hiện WHO FCTC về phòng chống tác hại thuốc lá.

Hiện tại các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới không được phép nhập khẩu, quảng cáo và bán ở Việt Nam. Vì vậy WHO cùng với các tổ chức y tế khuyến nghị cần duy trì và tăng cường các qui định luật pháp hiện tại về cấm nhập khẩu và bán để ngăn ngừa sự gia tăng nhanh chóng tỷ lệ sử dụng trong giới trẻ. Đồng thời, tăng cường thực thi qui định chống buôn lậu thuốc lá, quảng cáo, và bán các sản phẩm này, để giảm thiểu tối đa sự tiếp cận và sử dụng của giới trẻ.