Nếu không có gì thay đổi thì chỉ còn 6 tháng nữa là Cộng đồng kinh tế ASEAN chính thức hình thành, vậy Công ty THIKECO đang chờ đón điều gì, thưa ông?

Cũng như các đơn vị tư vấn kỹ thuật khác, Công ty THIKECO đang chịu sức ép về nhiều mặt khi cơ hội rộng mở và thách thức tiềm tàng đang đến rất gần. Khi thị trường chung ASEAN chính thức hình thành thì mọi rào cản đối với nguồn lao động giữa các nước trong khối sẽ được dỡ bỏ, nghĩa là lực lượng lao động trình độ cao, tay nghề giỏi, tiếng Anh thành thạo của các nước trong khu vực sẽ cạnh tranh với các kỹ sư tư vấn Việt Nam ngay tại Việt Nam. Ngược lại, các công ty tư vấn Việt Nam sẽ có cơ hội dễ dàng mở rộng phạm vi hoạt động ra khỏi biên giới nước ta, nghĩa là nếu đủ điều kiện, ta sẽ có cơ hội để cạnh tranh với bạn trên đất bạn.

Ông lạc quan chờ đón sự hình thành Cộng đồng kinh tế ASEAN, phải chăng thuận lợi sẽ nhiều hơn mà khó khăn sẽ ít hơn đối với THIKECO trong thị trường chung ASEAN?

Không hẳn là như thế, khó khăn và thuận lợi luôn song hành và khó khăn thường nhiều hơn. Tôi lạc quan vì đây là một bước tiến của mở cửa và hội nhập, là sự liên kết giữa 10 quốc gia thành viên từ nước giàu có như Singapore đến nước nghèo như Lào, với dòng lưu chuyển tự do nguồn lao động, xóa bỏ thuế quan và phi thuế quan. Chắc chắn sự kiện này sẽ đem lại sự thay đổi lớn trong khu vực và ảnh hưởng đến nền kinh tế toàn cầu, có điều nó sẽ ảnh hưởng từ từ.

Khi Cộng đồng kinh tế ASEAN chính thức hình thành thì các doanh nghiệp tư vấn Việt Nam bị cạnh tranh ngay tại Việt Nam. Quan điểm của ông về vấn đề này?

Hiện tại có 8 nước ASEAN đầu tư vào Việt Nam là Brunei, Campuchia, Indonesia, Lào, Malaysia, Philippines, Singapore và Thái Lan, tổng số vốn đầu tư đạt 53 tỷ USD, chiếm 20% tổng vốn đầu tư của cả nước. Đi theo các nhà đầu tư nước ngoài thường là các nhà thầu tư vấn, xây dựng, cung cấp thiết bị... của nước họ, hoặc của hãng họ. Cho đến lúc này thì các nhà thầu nước ngoài hoạt động xây dựng ở Việt Nam phải liên kết với nhà thầu Việt Nam hoặc thuê doanh nghiệp Việt Nam làm thầu phụ, nhưng khi đã hình thành thị trường chung rồi thì quy định ấy không còn hiệu lực, nghiễm nhiên họ không phải liên kết với nhà thầu Việt Nam nữa, mà họ tuyển trực tiếp lao động Việt Nam. Như vậy, doanh nghiệp Việt Nam vừa gặp nguy cơ giảm bớt hợp đồng với dự án đầu tư nước ngoài vừa gặp nguy cơ mất lao động có tay nghề cao...

Ngoài ra, trong thị trường chung ASEAN, các nhà đầu tư trong nước cũng sẽ có nhiều cơ hội để chọn lựa nhà thầu tư vấn, xây dựng, cung cấp thiết bị... của nước ngoài, nghĩa là doanh nghiệp Việt Nam lại có thêm nguy cơ mất hợp đồng với dự án đầu tư của nhà đầu tư nội địa.

Vậy doanh nghiệp Việt Nam phải làm gì để đứng vững trong thị trường chung ASEAN?

Thực ra thì có cạnh tranh mới có phát triển, cho nên sức ép cạnh tranh tác động lên doanh nghiệp mọi lúc, mọi nơi. Vấn đề là doanh nghiệp phát huy thế mạnh và khắc phục mặt yếu như thế nào.

Cụ thể với THIKECO là như thế nào, thưa ông?

Sản phẩm của dịch vụ tư vấn kỹ thuật mang tính tập thể, cho nên có thể nói thế mạnh của Công ty THIKECO nằm ở đội ngũ người lao động và mặt yếu của THIKECO cũng ở đó.

Chúng tôi chủ trương đào tạo người lao động liên tục chứ không để họ chỉ dừng lại ở những gì tiếp thu được trong nhà trường. Kỹ sư tư vấn từ khi nhập môn cho đến khi biết việc phải mất khoảng 5 đến 7 năm (sau 5 năm mới được cấp chứng chỉ hành nghề), đến khi thạo việc phải hơn 10 năm, để đạt đến sự lành nghề phải mất hơn 20 năm.

Làm thế nào để có sự đánh giá thống nhất trong thị trường chung ASEAN về trình độ các nhà thầu, cụ thể là các kỹ sư tư vấn?

Liên đoàn Các tổ chức kỹ sư Đông Nam Á (ASEAN Federation of Engineering Organizations - AFEO) được thành lập năm 1973 để tập hợp các tổ chức nghề nghiệp không trực thuộc Chính phủ của 10 nước trong khu vực. Mục tiêu của AFEO là tăng cường hiểu biết, hợp tác và trao đổi thông tin, kinh nghiệm; thúc đẩy sự thừa nhận lẫn nhau trong dịch vụ tư vấn kỹ thuật; xây dựng bộ tiêu chí chung về kỹ sư chuyên nghiệp giữa các thành viên, từ đó thúc đẩy việc trao đổi, di chuyển lao động kỹ thuật trong khối. Từ năm 1995, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (Vietnam Union of Science and Technology Associations - VUSTA) đại diện cho Việt Nam tham gia AFEO.

Năm 2005 Chính phủ các nước thành viên của Hiệp hội Các quốc gia Đông Nam Á đã thống nhất ký Bản thỏa thuận thừa nhận lẫn nhau về dịch vụ tư vấn kỹ thuật trong ASEAN với mục tiêu tạo điều kiện thúc đẩy việc di chuyển của các chuyên gia cung cấp các dịch vụ kỹ thuật và trao đổi thông tin nhằm thúc đẩy việc chấp nhận các thông lệ tốt nhất về tiêu chuẩn và trình độ chuyên môn. Năm 2009 Bộ trưởng Bộ Xây dựng ra Quyết định số 820/QĐ-BXD ban hành Quy chế đánh giá đối với kỹ sư chuyên nghiệp tiêu chuẩn ASEAN.

Từ đó đến nay hàng ngàn kỹ sư Việt Nam đã được cấp Chứng chỉ Kỹ sư chuyên nghiệp ASEAN, trong đó có các kỹ sư của THIKECO.

Như vậy là cần hướng tới các chuẩn mực chung trong Cộng đồng kinh tế ASEAN?

Chính xác. Việc thiết lập Cộng đồng Kinh tế ASEAN đòi hỏi có sự thống nhất trong rất nhiều các quy định, như về an toàn, an ninh, y tế, thương mại, thuế quan, kỹ thuật... và nhiều quy định khác, bởi liên quan đến trao đổi hàng hóa, dịch vụ và sức lao động của một cộng đồng 600 triệu dân…

Và THIKECO đã có sự chuẩn bị từ trước?

THIKECO là thành viên sáng lập Hiệp hội Tư vấn xây dựng Việt Nam (VECAS) và năm 1997, VECAS trở thành hội viên của Hiệp hội Quốc tế các kỹ sư tư vấn (FIDIC - Fédération Internationale des Ingénieurs Conseils).

Chúng tôi xác định “Chất lượng là cốt lõi thương hiệu THIKECO” và chủ trương “Hợp tác cùng tìm giải pháp phù hợp”, có lẽ nhờ đó mà có cơ hội làm việc với kỹ sư tư vấn nhiều nước như: Nhật, Mỹ, Pháp, Hà Lan, Hàn Quốc, Indonesia, Philippines...

Xin cám ơn ông và xin chúc THIKECO nhiều thuận lợi trong thị trường chung ASEAN!