Thủy điện Hòa Bình là một trong những công trình thủy điện lớn nhất trong khu vực Đông Nam Á, niềm tự hào Việt Nam. Qua 30 năm, công trình Thủy điện Hòa Bình đã thực sự phát huy vai trò là nguồn điện chiến lược đa mục tiêu, đóng góp thiết thực vào công cuộc phát triển kinh tế - xã hội và sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.

Thủy điện Hòa Bình vinh dự nhận Bằng khen của Chính phủ

Dấu mốc trị thủy Sông Đà

Thủy điện Hòa Bình với 8 tổ máy, tổng công suất lắp đặt là 1.920MW, là công trình do Đảng và Nhà nước Liên Xô trước đây giúp đỡ xây dựng. Thủy điện Hòa Bình là bậc thang dưới cùng thuộc hệ thống các bậc thang thủy điện trên Sông Đà. Công trình được thiết kế đa mục tiêu, vừa trị thủy sông Đà, chống lũ giảm nhẹ thiên tai, đảm bảo cho vùng Đồng bằng Bắc Bộ và Thủ đô Hà Nội; vừa sản xuất điện năng cung cấp cho phát triển kinh tế xã hội đất nước và phục vụ đời sống sinh hoạt của nhân dân. Với vị trí và vai trò đặc biệt quan trọng, Thủy điện Hòa Bình được mệnh danh là “Công trình thế kỷ” của đất nước…

Thủy điện Hòa Bình - "cánh chim đầu đàn" của ngành điện Việt Nam

Nhìn lại lịch sử công trình, theo lãnh đạo thời kỳ đầu của Nhà máy, từ năm 1940, người Pháp đã tiến hành khoan thăm dò tuyến Hòa Bình và phát hiện bên dưới lòng sông có chứa lớp cát, cuội sỏi, mà trình độ công nghệ lúc đó chưa đủ khả năng xử lý. Sau đó, các chuyên gia Pháp tiếp tục khoan tại các tuyến Chợ Bờ, suối Rút, nhưng đều gặp lớp cát, cuội sỏi đó. Cuối cùng người Pháp kết luận: “Sông Đà bất trị”.

Tháng 9/1971, khi tiến hành mũi khoan số 1, các chuyên gia địa chất Việt Nam, Liên Xô cũng gặp lớp cát, cuội sỏi này. Để lý giải một cách khoa học, các chuyên gia đã phải khoan kiểm tra toàn bộ các tuyến và so sánh khối lượng xây dựng ở các tuyến… Có 6 tuyến được đề xuất: Suối Rút là tuyến đầu, xuất phát từ chân cao nguyên Mộc Châu; tuyến thứ 2 là suối Hoa, xuất phát từ Thanh Hóa, đổ về sông Đà; tuyến thứ ba là Chợ Bờ hay còn gọi là Đà Bắc; tuyến thứ tư là Hiền Lương; tuyến thứ năm là Hòa Bình trên và tuyến cuối cùng là Hòa Bình dưới.

Ông Dương Quang Thành - Chủ tịch HĐTV EVN - phát biểu tại buổi lễ

Kết quả khoan khảo sát thăm dò cả 6 tuyến đều có lớp cát, cuội sỏi bên dưới. Nhưng chỉ có hai tuyến được lập dự án thiết kế chi tiết là Hòa Bình trên và Hòa Bình dưới. Các chuyên gia đến từ Viện Thiết kế Thủy công Ba Cu - nước Cộng hòa Azerbaijan chọn tuyến Hòa Bình trên.

Các chuyên gia của Viện Thiết kế Thủy công Matxcova chọn phương án Hòa Bình dưới. Một cuộc tranh luận nảy lửa, kéo dài nhiều năm đã diễn ra trước khi tuyến Hòa Bình dưới được chính thức lựa chọn...

Đông đảo cán bộ công nhân viên các thế hệ của Công ty Thủy điện Hòa Bình đến dự buổi lễ

Ngày 6/11/1979, dự án Nhà máy Thủy điện Hòa Bình chính thức được khởi công. Sau hơn 15 năm thi công, với những nỗ lực không mệt mỏi của cán bộ, kỹ sư, tư vấn thiết kế và chuyên gia Liên Xô, đến ngày 20/12/1994, Nhà máy được khánh thành. Ngày 24/5/2016, Nhà máy Thủy điện Hòa Bình đã đạt mốc sản lượng 200 tỉ kWh điện cung cấp cho hệ thống điện quốc gia…

Với dung tích hồ chức gần 10 tỉ mét khối nước, dung tích chống lũ (khi chưa có Thủy điện Sơn La) là 5,6 tỉ mét khối, Thủy điện Hòa bình đã tham gia tích cực và có hiệu quả trong việc chống lũ, đảm bảo an toàn cho Đồng bằng Bắc Bộ và Thủ đô Hà Nội…

Chặng đường ba thập kỷ tự hào

Được thành lập năm 1988, chặng đường 30 năm qua, các thế hệ cán bộ công nhân viên và người lao động Công ty Thủy điện Hòa Bình đã nỗ lực cố gắng, vượt qua mọi khó khăn thách thức để quản lý vận hành công trình an toàn, hiệu quả. Kết quả đáng ghi nhận nhất mà Công ty Thủy điện Hòa Bình đã đạt được trước hết đó là nguồn điện chủ lực của hệ thống điện Việt Nam, Nhà máy Thủy điện Hòa Bình luôn vận hành an toàn, ổn định. Cung cấp sản lượng điện rất lớn phục vụ các ngành sản xuất và sinh hoạt của nhân dân…

Thứ trưởng Hoàng Quốc Vượng trao Bằng khen của Bộ trưởng Bộ Công Thương cho các cá nhân có thành tích xuất sắc

Ông Nguyễn Văn Minh – Giám đốc Công ty Thủy điện Hòa Bình - nêu bật, lịch sử phát điện của Nhà máy chia thành 2 giai đoạn gắn liền với quá trình hình thành các bậc thang thủy điện trên sông Đà. Giai đoạn trước năm 2010 khi chưa có các thủy điện bậc thang trên, Thủy điện Hòa Bình là nguồn điện có công suất lắp đặt lớn nhất ở Việt Nam và khu vực Đông Nam Á. Sản lượng điện trung bình hàng năm đạt xấp xỉ mức thiết kế (8,16 tỷ kWh). Riêng trong thời kỳ đầu vận hành, điện sản xuất chiếm tỷ trọng khoảng 35-40% toàn hệ thống, đáp ứng dư thừa nhu cầu điện khu vực miền Bắc; đồng thời cung cấp một phần sản lượng điện rất lớn vào Nam (qua đường dây 500KV), góp phần giải quyết tình trạng thiếu điện nghiêm trọng ở khu vực miền Nam khi đó… Giai đoạn từ năm 2010, sau khi các bậc thang thủy điện lớn phía trên (Sơn La, Lai Châu, Huội Quảng, Bản Chát) lần lượt đưa vào vận hành, sản lượng điện của thủy điện Hòa Bình tăng vọt lên xấp xỉ 10,1 tỷ kWh/năm (tăng 24,2% so với sản lượng thiết kế ban đầu); riêng năm 2017 đạt 11,25 tỷ kWh (và dự kiến năm 2018 sẽ lập kỷ lục 11,5 tỷ kWh). Đến nay sản lượng điện sản xuất của Nhà máy lũy kế đã đạt gầng 230 tỷ kWh…

Các thế hệ lãnh đạo và cán bộ công nhân viên Nhà máy Thủy điện Hòa Bình thăm lại công trình

Nói đến Thủy điện Hòa Bình với hồ Hòa Bình đã tham gia điều tiết cắt lũ hiệu quả, bảo đảm an toàn cho hạ du, giảm thiểu các thiệt hại do mưa lũ gây ra. Thực tế đã chứng minh, từ khi có Thuỷ điện Hoà Bình, vùng đồng bằng Bắc Bộ cơ bản không còn xảy ra tình trạng ngập lụt. Hạ tầng cơ sở, các trung tâm kinh tế, chính trị, văn hóa giáo dục ... được đảm bảo an toàn. Sản xuất nông nghiệp và đời sống người dân vùng ven hạ lưu sông Đà và sông Hồng cơ bản ổn định và nâng cao… Thủy điện Hòa Bình còn đóng góp tích cực vào phát triển kinh tế, bảo đảm an sinh xã hội ở địa phương . Hàng năm, Công ty Thủy điện Hòa Bình đóng góp nguồn kinh phí đáng kể vào ngân sách của địa phương và các tỉnh liên quan. Những năm gần đây, riêng các khoản nộp cho tỉnh Hòa Bình lên đến 1.200- 1.400 tỷ đồng/năm, chiếm tỷ trọng lớn trong tổng thu ngân sách của tỉnh; nộp thuế tài nguyên cho tỉnh Sơn La 300-450 tỷ đồng/năm.

Ông Nguyễn Hữu Quý - Ủy viên Ban chấp hành Đảng bộ Bộ Công Thương, Bí thư Đảng ủy, Tổng biên tập báo Công Thương thăm khu vận hành Nhà máy Thủy điện Hòa Bình

Tại lễ lỷ niệm 30 năm thành lập Công ty Thủy điện Hòa Bình, ông Dương Quang Thành Chủ tịch HĐTV EVN nhấn mạnh, đến nay Thủy điện Hòa Bình là công trình đóng góp nguồn điện chủ lực, sản lượng điện lớn nhất cho nền kinh tế, cho sự phát triển của đất nước. Với chặng đường 30 năm phát triển, đến nay các thế hệ lãnh đạo, cán bộ công nhân viên của Công tyThủy điện Hòa Bình đã xây dựng nên đơn vị truyền thống, “cánh chim đầu đàn” của ngành điện Việt Nam. Những truyền thống đó đang được lãnh đạo, cán bộ công nhân viên và người lao động Công ty Thủy điện Hòa Bình hôm nay hun đúc, phát huy…