Số tiền 103 tỷ đồng liệu có thu hồi được?

Liên quan đến vụ án vi phạm quy định đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng và đưa, nhận hối lộ xảy ra tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Đồng Nai, Công ty cổ phần Tiến bộ Quốc tế (Công ty AIC), với việc cựu Chủ tịch Công ty AIC Nguyễn Thị Thanh Nhàn hiện đang bỏ trốn, bị truy nã, dư luận đang đặt ra dấu hỏi, vậy liệu bản án 30 năm tù cùng trách nhiệm bồi thường 103 tỷ đồng của bà Nhàn sẽ thi hành ra sao?

Thông tin về vấn đề này, ông Trương Việt Toàn, nguyên thẩm phán, nguyên Phó Chánh tòa hình sự Tòa án nhân dân TP. Hà Nội cho biết, do nhóm Nguyễn Thị Thanh Nhàn bỏ trốn và việc truy bắt chưa có kết quả, sau khi bản án có hiệu lực, việc truy bắt với những người này vẫn tiếp tục. Khi họ bị bắt hoặc ra đầu thú sẽ phải chấp hành ngay bản án đã tuyên.

Đại diện Tòa án nhân dân cấp cao tại Hà Nội thông tin thêm, sau khi xét xử vắng mặt bà Nguyễn Thị Thanh Nhàn và 7 bị cáo bị truy nã, tòa sơ thẩm đã thực hiện việc niêm yết bản án, nhưng hết thời hạn kháng cáo vẫn không nhận được đơn kháng cáo của các bị cáo vắng mặt.

"Việc các bị cáo bỏ trốn, bị truy nã, đến nay chưa có kết quả cũng đã thể hiện việc các bị cáo tự từ bỏ quyền của bị can, bị cáo, trong đó có quyền kháng cáo" - ông Trương Việt Toàn cho hay.

Cựu Chủ tịch Công ty AIC Nguyễn Thị Thanh Nhàn hiện đang bỏ trốn, bị truy nã

Liên quan đến vụ việc này, chiếu theo các quy định của pháp luật, luật sư Bùi Đình Ứng, Đoàn Luật sư TP. Hà Nội chia sẻ, bản án sơ thẩm sẽ có hiệu lực trong vòng 15 ngày nếu không có kháng cáo và 30 ngày không có kháng nghị, kể từ thời điểm tuyên án. Bản án phúc thẩm sẽ có hiệu lực ngay sau khi tòa tuyên án.

"Trong trường hợp bản án có hiệu lực và xác định được bà Nhàn đang ở nước ngoài, cơ quan chức năng Việt Nam có thể đề nghị dẫn độ bị án về nước, nếu giữa hai quốc gia đã ký kết hiệp định tương trợ tư pháp. Nếu biết vị trí của bà Nhàn nhưng hai bên chưa ký hiệp định, việc hợp tác quốc tế trong tố tụng hình sự sẽ được thực hiện theo nguyên tắc có đi, có lại" - luật sư Bùi Đình Ứng cho biết.

Do đó, luật sư cho rằng, bản án sơ thẩm đối với nhóm bị cáo này (bà Nhàn bị tuyên 30 năm tù - PV) thuộc trường hợp không có kháng cáo, không bị kháng nghị; có hiệu lực pháp luật kể từ ngày hết thời hạn kháng cáo, kháng nghị.

Tuy nhiên, vấn đề đặt ra là, với việc bà Nhàn lại đang bỏ trốn và với số tiền bà Nhàn phải bồi thường rất lớn, lên tới hơn 103 tỷ đồng, dư luận quan ngại rằng, liệu bản án về phần dân sự như đã nêu liệu có thi hành được?

Nêu quan điểm về vấn đề này, luật sư Trần Xuân Tiền, trưởng Văn phòng Luật sư Đồng Đội, Đoàn Luật sư TP. Hà Nội cho biết: "Một trong những biện pháp tố tụng để bảo đảm nghĩa vụ thi hành án đối với người bị buộc tội là kê biên tài sản. Đây cũng là phương án tối ưu ngăn chặn nguy cơ chuyển dịch, tẩu tán tài sản".

Dẫn giải thêm, luật sư Trần Xuân Tiền chỉ ra, dù bà Nhàn bỏ trốn nhưng quá trình điều tra, cơ quan tố tụng đã kịp thời phong tỏa, kê biên nhiều tài sản liên quan đến cựu Chủ tịch Công ty AIC. Theo đó, những tài sản này sẽ được xử lý theo quy định nhằm thi hành nghĩa vụ bồi thường.

Tại bản án sơ thẩm cũng đã cho thấy, ngoài hình phạt đối với các bị cáo, Tòa án nhân dân TP. Hà Nội còn quyết định tiếp tục kê biên hàng loạt tài sản có giá trị liên quan đến bà Nguyễn Thị Thanh Nhàn. Trong đó, các tài sản gồm: 6 căn hộ chung cư thuộc dự án Pacific Place (quận Hoàn Kiếm, Hà Nội) đều thuộc quyền sở hữu và quản lý của bà Nhàn; một biệt thự rộng 453m² tại quận Hai Bà Trưng (Hà Nội) đứng tên sở hữu của bà Nhàn; một biệt thự khác rộng 357m² tại quận Hoàn Kiếm thuộc sở hữu của bà Nhàn nhưng do người thân đứng tên thay.

Ngoài ra, tòa án còn đề nghị Viện kiểm sát nhân dân tối cao tiếp tục điều tra, làm rõ, xử lý về số tiền 107 tỷ đồng tại 4 tài khoản ngân hàng của Công ty AIC đang bị phong tỏa, cùng với đó là 2 khu đất rộng hơn 4.000 m² tại quận Bắc Từ Liêm (Hà Nội), thuộc sở hữu của Công ty CP bất động sản AIC.

Với khối tài sản liên quan đến bà Nhàn đang bị kê biên như vừa nêu, luật sư Tiền nhận định việc thi hành phần án bồi thường 103 tỷ đồng của cựu Chủ tịch Công ty AIC là khả thi. Và việc bà Nhàn đang bỏ trốn sẽ không ảnh hưởng đến quá trình thi hành phần án dân sự. Vấn đề nếu có, đó là số tài sản bị kê biên có đủ để bồi thường 103 tỷ đồng hay không?

Cựu Chủ tịch AIC "thao túng" các cựu lãnh đạo tỉnh Đồng Nai như thế nào?

Theo bản án sơ thẩm, dù biết rõ Công ty AIC không đủ năng lực, nhưng để trúng thầu tại dự án xây dựng Bệnh viện đa khoa tỉnh Đồng Nai, bị cáo Nguyễn Thị Thanh Nhàn đã thiết lập quan hệ với lãnh đạo tỉnh Đồng Nai để được ưu ái khi tham gia đấu thầu.

Bản án sơ thẩm cũng nêu, dự án Bệnh viện Đồng Nai do UBND tỉnh Đồng Nai là chủ đầu tư. Quá trình thực hiện dự án, Công ty AIC tham gia đấu thầu và trúng 16 gói thầu thiết bị y tế chuyên môn và xây lắp, AIC đứng tên 12 gói thầu và chỉ định các công ty khác đứng tên 4 gói.

Cựu Chủ tịch Công ty AIC còn chỉ đạo nhân viên câu kết, thông đồng với chủ đầu tư, các đơn vị tư vấn, thẩm định giá để thực hiện hàng loạt hành vi gian lận, trúng thầu, gây thiệt hại cho ngân sách hơn 152 tỷ đồng.

Bà Nhàn cùng cấp dưới tại Công ty AIC còn nhiều lần đưa hối lộ tổng số tiền 43,8 tỷ đồng cho nhiều quan chức Đồng Nai. Trong số này, ông Trần Đình Thành (cựu Bí thư Tỉnh ủy Đồng Nai) nhận 14,5 tỷ đồng; ông Đinh Quốc Thái (cựu Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Nai) nhận 14,5 tỷ đồng; ông Phan Huy Anh Vũ (cựu Giám đốc Bệnh viện Đa khoa Đồng Nai, cựu Giám đốc Sở Y tế Đồng Nai) nhận 14,8 tỷ đồng.

Với hành vi phạm tội như trên, Hội đồng xét xử đã tuyên phạt bị cáo Nguyễn Thị Thanh Nhàn (sinh năm 1969, Chủ tịch Hội đồng quản trị kiêm Tổng Giám đốc Công ty AIC) 16 năm tù về tội "vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng" và 14 năm tù về tội "đưa hối lộ". Tổng hợp hình phạt chung đối với bị cáo Nhàn là 30 năm tù.

Đặc biệt, trong quá trình xét xử, Công ty AIC đề nghị bồi thường toàn bộ thiệt hại thay cho các bị cáo, trong đó có cựu Chủ tịch HĐQT Công ty AIC Nguyễn Thị Thanh Nhàn. Tuy nhiên, xét thấy công ty không còn tài sản đảm bảo nghĩa vụ thi hành án, Hội đồng xét xử không chấp nhận đề nghị này.

Xác định trong vụ án, 3 bị cáo Nguyễn Thị Thanh Nhàn và Trần Mạnh Hà, Hoàng Thị Thúy Nga (2 cựu Phó tổng giám đốc Công ty AIC) với vai trò cao nhất khi trực tiếp chỉ đạo nhân viên thực hiện hành vi phạm tội, do vậy, Hội đồng xét xử cho rằng, các bị cáo phải có trách nhiệm liên đới bồi thường. Bị cáo Nhàn chịu phần lớn, vì có vai trò chủ mưu, cầm đầu.

Với quyết định trên, ngoài mức án 30 năm tù về 2 tội đưa hối lộ và vi phạm quy định đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng, cựu Chủ tịch HĐQT Công ty AIC còn phải bồi thường hơn 103 tỷ đồng. Công ty AIC và 2 bị cáo Hoàng Thị Thúy Nga, Trần Mạnh Hà mỗi bên bồi thường 15 tỷ đồng.

Theo các luật sư nhận định, đây là vụ án đặc biệt nghiêm trọng, hành vi của các bị cáo đã xâm phạm quy định quản lý của Nhà nước về đấu thầu, gây thiệt hại tài sản lớn cho Nhà nước, do đó, việc áp dụng hình phạt nghiêm khắc, tương xứng với mức độ hành vi phạm tội của các bị cáo nhằm cảnh cáo, răn đe và nâng cao chất lượng công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm.