Chuyên viên Bộ GTVT “quay xe” nhận tội

Sáng nay (18/7), phiên xét xử 54 bị cáo trong vụ án “chuyến bay giải cứu” bước sang ngày làm việc thứ 6, phiên toà tiếp tục được diễn ra ở phần tranh luận.

Tại phiên toà sáng nay, một tình tiết đáng chú ý xảy ra sau khi luật sư của bị cáo Ngô Quang Tuấn (nguyên chuyên viên Vụ Hợp tác Quốc tế, Bộ GTVT) hoàn thành bài bào chữa, HĐXX hỏi lại Tuấn trong luận tội, bị cáo đã phản bác cáo trạng và không thừa nhận mình phạm tội, bây giờ bị cáo thấy thế nào?

Bị cáo Tuấn trả lời, ở phần xét hỏi cảm thấy rất thương chị gái của mình vì đã khai “không nhận hộ các khoản tiền hối lộ do doanh nghiệp chuyển đến”.

“Bị cáo nghĩ có thể thời điểm đó chị mình khai như vậy sẽ giúp cho bị cáo không bị xử lý hình sự… Hiện nay bị cáo vô cùng hối hận với những sai phạm mình gây ra”, bị cáo Tuấn nói.

Sau khi bị cáo Tuấn dừng lời, Chủ tọa Bùi Quang Huy quyết định quay trở lại phần xét hỏi, để hỏi lại với Tuấn.

Trả lời các câu hỏi của HĐXX, bị cáo Tuấn khẳng định có nhận tiền của đại diện các doanh nghiệp xin cấp phép chuyến bay.

Cụ thế, bị cáo Tuấn đã nhận của bị cáo Nguyễn Thị Tường Vy 1,3 tỷ đồng bằng hình thức chuyển qua tài khoản của chị gái Ngô Thị Lan Phương; nhận của bị cáo Phan Thị Mai 200 triệu tiền mặt tại quán cà phê; nhận của bị cáo Lê Tuấn Anh 10.000 USD và nhận của Vũ Anh Tuấn 100 triệu, cũng thông qua hình thức chuyển vào tài khoản của chị gái.

Tại phiên xét xử sáng nay 18/4, cựu Thư ký Thứ trưởng Bộ Y tế Phạm Trung Kiên khóc và cho biết, đã tích cực phối hợp với cơ quan điều tra nên mong HĐXX xem xét, giảm nhẹ tội.

“Đến nay bị cáo đã nhận thức được hành vi phạm tội của mình, bị cáo xin lỗi HĐXX, xin lỗi đại diện Viện Kiểm sát. Bị cáo rất mong được tòa xem xét lại hành vi của chị bị cáo”, bị cáo Tuấn ân hận trước HĐXX .

Sau phần khai báo của em trai, bà Ngô Thị Lan Phương được mời lên trả lời và cũng thừa nhận, có bị cáo Nguyễn Thị Tường Vy chuyển 1,3 tỷ đồng vào tài khoản. Số tiền này bị cáo Phương nhận hộ em trai là Ngô Quang Tuấn, hoàn toàn không có việc “hợp tác làm ăn”. Sau này khi vụ án phát giác, bà đã chuyển trả lại tiền cho Vỹ cùng nhóm đại diện doanh nghiệp khác.

Bà Phương cho biết, ở giai đoạn điều tra, truy tố và xét hỏi tại tòa, do lo sợ làm ảnh hưởng đến “sinh mệnh chính trị của em trai” nên khai không đúng sự thật. “Tôi cam kết những lời khai của mình là đúng, xin được chịu trách nhiệm trước pháp luật”, bà Phương nói.

Trước đó, khi nêu quan điểm luận tội, Viện kiểm sát đề cập đến trường hợp bà Ngô Thị Lan Phương (chị gái của bị cáo Ngô Quang Tuấn đã giao nộp cho HĐXX một tập chứng cứ là tài liệu tin nhắn trao đổi giữa bà Phương và bị cáo Nguyễn Thị Tường Vy (Giám đốc Công ty ATA) thể hiện giao dịch dân sự (vay mượn và góp vốn mua đất) giữa bị cáo Vy và bà Phương, chứ không phải tiền Vy đưa hối lộ cho Tuấn thông qua bà.

Trước những lời khai trên, đại diện Viện Kiểm sát nêu: “Xét thấy, hành vi của Ngô Thị Lan Phương có dấu hiệu của tội che giấu tội phạm, cần tiếp tục điều tra làm rõ trong giai đoạn hai của vụ án”.

Theo hồ sơ vụ án, quá trình đề xuất trình Lãnh đạo Bộ GTVT duyệt ký công văn trả lời Bộ Ngoại giao để tổ chức các chuyến bay đưa công dân về nước, bị cáo Ngô Quang Tuấn đã có hành vi nhận hối lộ hơn 1,8 tỷ đồng để giúp doanh nghiệp sớm có văn bản gửi Bộ Ngoại giao.

Theo Viện Kiểm sát, quá trình điều tra và kết quả thẩm vấn công khai tại phiên tòa, bị cáo Tuấn không thừa nhận hành vi phạm tội, nhưng căn cứ lời khai của Tuấn và các bị cáo Nguyễn Thị Tường Vy (Giám đốc Công ty ATA), Phan Thị Mai, Lê Tuấn Anh, Vũ Anh Tuấn, cùng bà Ngô Thị Lan Phương (chị gái bị cáo Tuấn), bà Dương Thúy Bình, phù hợp với trích xuất sao kê tài khoản ngân hàng và các tài liệu, chứng cứ khác có trong hồ sơ vụ án.

Do đó, Viện Kiểm sát có đủ căn cứ kết luận, từ tháng 9/2021 đến tháng 12/2021, Ngô Quang Tuấn đã nhận hối lộ 9 lần, tổng số hơn 1,8 tỷ đồng (1,6 tỷ đồng và 10.000 USD) của các bị cáo đại diện cho doanh nghiệp.

Viện Kiểm sát đánh giá, hành vi của Ngô Quang Tuấn cấu thành tội “Nhận hối lộ” theo điểm a khoản 4 Điều 354 Bộ luật hình sự. Do bị cáo không khai nhận hành vi phạm tội và không tích cực khắc phục hậu quả nên cần thiết phải áp dụng mức hình phạt nghiêm khắc, tương xứng để răn đe.

Đồng tình phát mại nhà để giảm tội cho chồng

Cũng trong phần tranh luận, luật sư của bị cáo Phạm Trung Kiên, cựu Thư ký Thứ trưởng Bộ Y tế đã nêu quan điểm bào chữa cho thân chủ.

Kiên bị cáo buộc nhận tiền nhiều lần của các doanh nghiệp (tổng cộng hơn 42 tỷ đồng) để cấp phép chuyến bay combo. Đến thời điểm Viện Kiểm sát luận tội đề nghị mức án tử hình với Kiên về tội "Nhận hối lộ", bị cáo đã tác động gia đình nộp 15 tỷ đồng khắc phục hậu quả, cùng với hơn 12 tỷ đồng đã trả cho các doanh nghiệp đưa hối lộ trước đó.

Theo luật sư, Viện Kiểm sát chưa đánh giá hết đầy đủ bản chất sự việc. Trong vụ án, Kiên không liên quan đến chuyến bay giải cứu (chuyến bay nhân đạo) mà bị cáo chỉ tham gia vào giai đoạn chuyến bay combo (chuyến bay thương mại).

Luật sư cho rằng, thân chủ có hành vi phạm tội, việc nhận tiền là có thật nhưng căn nguyên, lí do nhận tiền, bị cáo không có thẩm quyền quyết định với công văn xin cấp phép chuyến bay combo.

Những người có quyết định đều có chức vụ, quyền hạn, còn Kiên chỉ là chuyên viên. Theo đó, bị cáo chỉ có có dấu hiệu của tội "Lợi dụng ảnh hưởng của người có chức vụ quyền hạn để trục lợi".

Luật sư cho hay, theo quy chế của Bộ Y tế, tại thời điểm xảy ra sự việc không có chức danh Thư ký Thứ trưởng. Chỉ đến 1/7/2022, Bộ mới ban hành quyết định chức danh chuyên viên giúp việc cho Thứ trưởng. Từ tháng 2/2022, Kiên không làm giúp việc cho Thứ trưởng nữa.

Đặc biệt, khi sang giúp việc Thứ trưởng, bị cáo vẫn chỉ hưởng lương cũ (chuyên viên trang thiết bị y tế). Ngoài ra, theo luật sư, Kiên không thoả mãn yếu tố khách quan của hành vi nhận hối lộ. Cục Y tế dự phòng là đơn vị tham mưu, đề xuất, trả lời các văn bản, chuyển Bộ Ngoại giao. Các văn bản này là do Thứ trưởng Bộ Y tế kí, Kiên không liên quan đến các văn bản này.

Vai trò của Kiên chỉ dừng ở nhận văn bản đến - đi, rồi trình Thứ trưởng nên bị cáo không liên quan.

"Trong trường hợp vẫn đánh giá Kiên phạm tội trên, đề nghị HĐXX xem xét những bất cập liên quan đến các quy trình cấp phép chuyến bay để làm rõ đúng bản chất sự việc", luật sư nêu.

Một trong những nguyên nhân dẫn đến hành vi phạm tội của các bị cáo, trong đó có Kiên là có những bất cập thẩm định, cấp phép chuyến bay. Có sự chồng chéo không rõ ràng về thẩm quyền.

Một vấn đề luật sư muốn tranh luận với Viện Kiểm sát rằng, có hay không việc ép các doanh nghiệp. Hồ sơ vụ án thể hiện, có nhiều lời khai không nói đến Kiên ép doanh nghiệp.

“Đây là các chứng cứ 50-50 nên đề nghị HĐXX áp dụng phương pháp có lợi cho bị cáo”, luật sư nói.

Về khoản tiền 15 tỷ đồng (trong tổng số 42 tỷ đồng), nhận của các khách lẻ do Kiên chủ động khai báo (sẽ được làm rõ trong giai đoạn 2 vụ án), luật sư đề nghị HĐXX xem xét đây là tình tiết thành khẩn, tích cực giúp cơ quan điều tra.

Về khắc phục hậu quả, sau khi nhận thức hành vi phạm tội, Kiên đã trả hơn 12 tỷ đồng cho các doanh nghiệp, vợ của bị cáo đã nộp 15 tỷ đồng khắc phục.

Luật sư cung cấp thêm, sáng nay 18/7, vợ của bị cáo Kiên đã tiếp tục đi nộp 8 tỉ đồng, khắc phục cho chồng. Theo đó, tổng cộng Kiên đã khắc phục hơn 35 tỉ đồng.

Cũng theo luật sư, vợ bị cáo cũng có đơn gửi HĐXX liên quan đến xử lý căn nhà thế chấp. Bà mong muốn, nếu toà tịch thu, phát mại hay làm gì để truy thu khắc phục hậu quả, vợ bị cáo đồng tình, khắc phục thay cho Kiên.

“Đề nghị HĐXX xem xét đây là tình tiết giảm nhẹ đặc biệt”, luật sư trình bày.

Trước đó, khi tự bào chữa, Kiên xác nhận lại hành vi cáo trạng nêu với bị cáo là đúng. Bị cáo đã ăn năn hối lỗi và xin lỗi tới Đảng, Nhân dân.

Theo Kiên, trong tổ công tác 5 Bộ, lãnh đạo bộ có nhóm Viber để trao đổi việc liên quan đến các chuyến bay. Ông Tô Anh Dũng khi đó là Thứ trưởng, cùng ông Đỗ Hoàng Tùng khi đó là Phó Cục trưởng Cục Lãnh sự luôn nhắc các bộ, ngành qua chóm Viber. Theo đó, bị cáo cho hay, bản thân không thể làm chậm khi có những chỉ đạo đó.

Bị cáo cũng nói đến khoản tiền 15 tỉ đồng (trong tổng số 42 tỉ bị cáo buộc nhận hối lộ) là do bị cáo đã chủ động khai nhận với cơ quan điều tra. Bị cáo đã tích cực phối hợp với cơ quan điều tra để tiếp làm rõ vụ án trong giai đoạn 2.

"Bị cáo mong được HĐXX xem xét, giảm nhẹ để có cơ hội về với gia đình", Kiên khóc.

Phiên toà sẽ tiếp tục được làm việc trở lại vào 1h30 phút chiều nay.