Hầu hết các mỏ thanh tra đều dính sai phạm

Ngày 22/6/2022, Thanh tra tỉnh Đắk Nông ban hành kết luận số 643/TB-Ttr về việc việc quản lý và chấp hành pháp luật trong hoạt động thăm dò, khai thác khoáng sản tại các Mỏ đá xây dựng trên địa bàn huyện Đắk R’lấp, huyện Đắk Song.

Theo đó, thời gian qua, Sở Tài nguyên – Môi trường, UBND huyện Đắk R’lấp và UBND Đắk Song đã để xảy ra hàng loạt sai phạm trong việc quản lý, chấp hành pháp luật hoạt động thằm dò, khai thác khoáng sản tại 8 mỏ đá xây dựng nằm trên địa bàn.

Cụ thể, tại huyện Đắk R’lấp, giai đoạn từ 2013 - 2021 Công ty FICO Đắk Nông đã sử dụng đất khai thác đá xây dựng khi chưa được cho thuê đất. Mãi đến năm 2021, diện tích đất Mỏ đá bazan thôn 3, xã Kiến Thành mới được đưa vào chỉ tiêu đất sử dụng cho hoạt động khoáng sản theo Kế hoạch sử dụng đất năm 2021 huyện Đăk R'lấp. Cũng tại huyện Đắk R’lấp, mỏ đá xây dựng, ở Bon PiNao, xã Đạo Nghĩa đã khai thác đá ngoài diện tích được thuê đất 4.447m².

Tương tự, ở huyện Đắk Song, năm 2016, Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Đắk Nông đã tham mưu cấp giấy phép khai thác khoáng sản cho Công ty Cổ phần Phú Tài tại Mỏ đá Granite xã Đắk Hòa khi chủ đầu tư chưa có báo cáo đánh giá tác động môi trường.

Một khu khai thác đá ở trên địa bàn tỉnh Đắk Nông - ảnh có tính chất minh hoạ

Đặc biệt, trong diện tích cho Công ty Cổ phần Phú Tài thuê đất khai thác đá (tháng 4.2020) có 9.599m² nằm trong diện tích đất quy hoạch 3 loại rừng. Do đó, việc Sở Tài nguyên và Môi trường tham mưu cho thuê đất, ký hợp đồng cho thuê diện tích đất nói trên để khai thác khoáng sản là vi phạm quy định, chưa đúng quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất. Thậm chí, tại mỏ đá Granite ở xã Đắk Hòa, huyện Đắk Song còn xảy ra tình trạng khai thác trước thời điểm đăng ký với cơ quan quản lý.

Theo Thanh tra tỉnh Đắk Nông, ngoài nhưng vi phạm nêu trên, qua kiểm tra 8 mỏ ở trên địa bàn 2 huyện Đắk R’lấp và Đắk Song đơn vị phát hiện có 7/8 mỏ đá hồ sơ thiết kế mỏ, báo cáo kinh tế kỹ thuật mỏ đã được chủ đầu tư phê duyệt, nhưng chưa được cơ quan nhà nước có thẩm quyền chấp thuận bằng văn bản.

Tiếp đó, có 6/8 mỏ đá có tình trạng lấn chiếm, sử dụng đất chưa được cho thuê, đất quy hoạch mục đích sử dụng khác để làm văn phòng, khu chế biến, bãi đá thành phẩm, bãi thải, xây dựng các hạng mục mỏ. Ngoài ra, có 4/8 mỏ đá thực hiện cắm mốc ranh giới cho thuê đất chưa đầy đủ, chưa đúng vị trí. 2/8 mỏ đá không bàn giao cắm mốc khép góc ranh giới cho thuê đất.

Điều đáng nói, tại 8 mỏ đá có thực tế khối lượng khai thác khoáng sản lớn hơn khối lượng khoáng sản đã kê khai, thực hiện nghĩa vụ đóng phí bảo vệ môi trường, thuế tài nguyên với giá trị hơn 1 tỷ đồng.

Buông lỏng quản lý

Theo Thanh tra tỉnh Đắk Nông, giai đoạn từ 2018 – 2020, Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Đắk Nông đã thực hiện công tác quản lý nhà nước về hoạt động khoáng sản chưa chặt chẽ.

Cụ thể, Sở Tài nguyên và Môi trường chưa thường xuyên theo dõi, hướng dẫn, kiểm tra để phát hiện, xử lý, chấn chỉnh kịp thời, có hiệu quả các tồn tại, vi phạm, sai phạm trong hoạt động khoáng sản tại các mỏ đá ở trên địa bàn huyện Đắk Song và Đắk R'lấp.

Không những vậy, Sở Tài Nguyên và Môi trường còn chưa có biện pháp cương quyết, hữu hiệu để yêu cầu chủ đầu tư khai thác các mỏ đá có vi phạm, sai phạm khắc phục, chấm dứt các vi phạm và chấp hành các quyết định xử phạt vi phạm hành chính của cơ quan có thẩm quyền.

Việc bàn giao, cắm mốc ranh giới khu vực thuê đất khai thác khoáng sản tại một số mỏ đá chưa thực hiện đầy đủ, đảm bảo thời gian theo nội dung quyết định cho thuê đất. Đặc biệt, Sở Tài Nguyên và Môi trường chưa kịp thời phát hiện, xử lý các mỏ đá có hành vi sử dụng đất sai mục đích, đất chưa được cho thuê để khai thác, chế biến khoáng sản…

UBND tỉnh Đắk Nông có quyết định cho phép Công ty TNHH Thương mại Chính Trường được tiếp tục hoạt động khai thác đá nhưng phải nộp tiền trong hạn ngày 31.12.2017.Thế nhưng, sau 31.12.2017 công ty này vẫn không nộp tiền cấp quyền khai thác. Tuy nhiên, Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Đắk Nông đã chậm tham mưu xử lý hơn 3 năm.

Ở cấp huyện, phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Đắk Song và huyện Đắk R'lấp chưa tham mưu UBND huyện ban hành, tổ chức thực hiện kế hoạch tuyên truyền, phổ biến pháp luật về khoáng sản. Ngoài ra, các đơn vị này cũng chưa kiểm tra, phát hiện, xử lý, ngăn chặn kịp thời việc sử dụng đất không đúng mục đích, sử dụng đất chưa được cho thuê để hoạt động khoáng sản tại các mỏ đá trên địa bàn.

Riêng Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Đắk R’lấp chưa theo dõi, kiểm tra, kiến nghị xử lý kịp thời việc khai thác khoáng sản ngoài giấy phép tại mỏ đá bazan, ở bon PiNao, xã Nhân Đạo và mỏ đá bazan, ở bon Bu Đốp II, xã Nghĩa Thắng.

Từ những sai phạm trên, Thanh tra kiến nghị UBND tỉnh Đắk Nông yêu cầu Sở Tài nguyên – Môi trường, UBND huyện Đắk R’lấp, UBND huyện Đắk Song tổ chức kiểm điểm, xác định trách nhiệm tập thể, cá nhân trong công tác quản lý và tham mưu quản lý hoạt động thăm dò, khai thác khoáng sản và đất đai tại các mỏ đá trên địa bàn.