Diễn đàn do Báo Tài nguyên và Môi trường tổ chức sáng 27/6 dưới sự chỉ đạo của lãnh đạo Bộ Tài nguyên và Môi trường. Diễn đàn với sự tham dự của: Phó Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương Phan Xuân Thủy; Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Lê Công Thành, Đại diện Ban Tuyên giáo Trung ương; Cục Báo chí - Bộ Thông tin và Truyền thông; Lãnh đạo một số đơn vị trực thuộc Bộ Tài nguyên và Môi trường cùng các chuyên gia kinh tế, các nhà hoạch định chiến lược và tư vấn chính sách cùng 200 đại biểu là lãnh đạo các cơ quan báo chí, lãnh đạo các doanh nghiệp thuộc nhiều lĩnh vực của nền kinh tế quan tâm đến phát triển xanh cũng như các cơ quan quản lý của một số tỉnh, thành trong cả nước.

Nối tiếp thành công của các kỳ Diễn đàn trước, Diễn đàn “Nhà Quản lý - Nhà báo - Doanh nghiệp với Tài nguyên và Môi trường” lần thứ VIII – 2024 với Chủ đề “Kinh tế xanh - Trách nhiệm của nhà sản xuất” đã tập trung vào các vấn đề về phát triển xanh của doanh nghiệp: Trách nhiệm và vướng mắc đang cản trở doanh nghiệp thực hành phát triển bền vững; thảo luận những hành lang cơ chế chính sách để hỗ trợ doanh nghiệp xanh, cũng như vai trò của báo chí truyền thông trong việc đồng hành, tuyên truyền và thúc đẩy quá trình chuyển đổi xanh của nền kinh tế cả về chính sách và hoạt động của các doanh nghiệp.

Việt Nam định hướng phát triển nền kinh tế carbon thấp

Theo Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn 2050 được Chính phủ ban hành, Việt Nam đã quyết tâm lựa chọn cơ cấu lại nền kinh tế gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng theo định hướng tăng trưởng xanh.

Cùng với đó, Luật Bảo vệ môi trường quy định nhà sản xuất, nhập khẩu có: Trách nhiệm tái chế sản phẩm, bao bì - áp dụng đối với sản phẩm, bao bì có giá trị tái chế (Điều 54) và trách nhiệm thu gom, xử lý chất thải - áp dụng đối với sản phẩm, bao bì chứa chất độc hại, khó có khả năng tái chế, gây khó khăn cho thu gom, xử lý chất thải (Điều 55).

Với các cam kết mạnh mẽ và hành động của Chính phủ, có thể thấy kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn - giảm phát thải, trung hòa carbon tới đây sẽ không chỉ là xu hướng, mà đang dần trở thành con đường tất yếu của các doanh nghiệp.

Đặc biệt, việc EU áp dụng cơ chế điều chỉnh biên giới carbon (CBAM) thử nghiệm từ 01/10/2023 và chính thức áp dụng từ 01/01/2026 buộc các doanh nghiệp phải thực hành giảm phát thải carbon và xây dựng tín chỉ carbon để tăng khả năng cạnh tranh khi xuất khẩu.

Thực tế trong những năm qua, Việt Nam đã đạt được nhiều thành tựu về chuyển đổi xanh, phát triển kinh tế xanh. Điển hình như chuyển dịch năng lượng tích cực, trong đó năng lượng tái tạo chiếm khoảng 27,1% trong tổng công suất và 13,7% về sản lượng trong hệ thống điện toàn quốc.

Tỷ trọng kinh tế số trong GDP của Việt Nam đến cuối năm 2023 đạt 16,5%. Tín dụng xanh tăng trưởng 20%/năm từ năm 2017 đến nay và chiếm gần 4,5% dư nợ của nền kinh tế năm 2023. Giai đoạn 2019 - 2023, Việt Nam đã phát hành khoảng 1,16 tỷ USD trái phiếu xanh.

Năm 2023, Việt Nam bán thành công 10,3 triệu tín chỉ các-bon thông qua Ngân hàng Thế giới (WB) thu về 51,5 triệu USD; năm 2022, cả nước có khoảng 240.000 ha canh tác hữu cơ (trong khi năm 2016 chỉ là 77.000 ha); có 59/63 tỉnh, thành phố trên cả nước triển khai nông nghiệp hữu cơ…

Những kết quả trên cho thấy, dù là nước đang phát triển, nhưng Việt Nam đã chủ động hội nhập xu thế phát triển thời đại. Thúc đẩy để chuyển nhanh sang mô hình kinh tế xanh, kinh tế số, kinh tế dựa vào tri thức, kinh tế tuần hoàn và luôn nhất quán quan điểm xuyên suốt là phát triển bền vững và không chấp nhận tăng trưởng bằng mọi giá.

Để cuộc cách mạng xanh thành công, phải có sự tham gia của các bên, cùng với quyết sách của Chính phủ, doanh nghiệp và cơ quan truyền thông đóng vai trò quan trọng để nền kinh tế chuyển đổi xanh thành công.

Phát huy vai trò của doanh nghiệp và truyền thông

Với mục đích kết nối tạo ra một diễn đàn thường niên để các nhà quản lý - nhà báo – doanh nghiệp cùng chia sẻ thông tin, ý kiến và kinh nghiệm trong lĩnh vực tài nguyên, môi trường nói riêng và các giải pháp thúc đẩy phát triển kinh tế xanh – kinh tế tuần hoàn ở các địa phương, doanh nghiệp. Trong nhiều năm qua, diễn đàn trở thành kênh thông tin uy tín, tin cậy, góp phần hỗ trợ các nhà báo trang bị thêm kiến thức, tư duy về lĩnh vực tài nguyên và môi trường trong quá trình tác nghiệp; giúp các doanh nghiệp chia sẻ thông tin, đóng góp ý kiến và là cầu nối giúp nhà quản lý hiểu hơn về thực tế triển khai chính sách về tài nguyên môi trường để có những điều chỉnh kịp thời. Đồng thời, đưa ra những kiến nghị trong việc xây dựng và ban hành chính sách để quản lý và phát triển ngành tài nguyên và môi trường ngày một hiệu quả và đáp ứng được những yêu cầu từ thực tiễn cuộc sống, cũng như góp phần thúc đẩy đội ngũ doanh nghiệp phát triển theo hướng “xanh và bền vững”...

Phát biểu tại Diễn đàn, Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Lê Công Thành đánh giá cao thành công của diễn đàn qua mỗi kỳ tổ chức.

Theo Thứ trưởng, thời gian gần đây sự hiểu biết của cộng đồng doanh nghiệp về kinh doanh bền vững, giảm phát thải ra môi trường đã được nâng cao rõ rệt. Nhiều doanh nghiệp đã và đang lấy kinh doanh xanh là chiến lược và là lợi thế cạnh tranh. Nhiều tập đoàn kinh tế và các doanh nghiệp lớn cũng đã nhanh chóng vào cuộc, đẩy mạnh chuyển đổi xanh phục vụ ứng phó với biến đổi khí hậu và phát triển kinh tế các-bon thấp, hướng tới mục tiêu Net - Zero.

Tuy nhiên, sự thay đổi này chủ yếu diễn ra ở khối các doanh nghiệp lớn, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, trong khi đó số lượng doanh nghiệp vừa và nhỏ chiếm khá nhiều nhưng chưa quan tâm thích đáng và chưa có chuyển biến rõ nét.

“Do vậy, trong thời gian tới các doanh nghiệp cần quyết tâm chuyển đổi mạnh mẽ, đặc biệt nâng cao hiểu biết, nhận thức về trách nhiệm của mình trong việc bảo vệ môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu, nắm bắt các quy định liên quan của cả trong nước và quốc tế.”- Thứ trưởng Lê Công Thành nhấn mạnh và đề nghị trong thời gian tới chúng ta cần phải có quyết sách đủ mạnh để cụ thể hóa quan điểm “Đầu tư cho môi trường là đầu tư cho phát triển bền vững”. Đồng thời, huy động được nguồn lực xã hội hóa và sự hỗ trợ của cộng đồng quốc tế.

Thứ trưởng Lê Công Thành cũng đề nghị mỗi đại biểu tham dự Diễn đàn với vị trí, vai trò, nhiệm vụ của mình sẽ là đại sứ lan tỏa và truyền tải hiệu quả thông điệp chuyển đổi, phát triển xanh, sạch, bền vững; mỗi hoạt động ý nghĩa sẽ góp phần quan trọng cho công cuộc quản lý tài nguyên, bảo vệ môi trường và thích ứng với biến đổi khí hậu.

Trong khuôn khổ diễn đàn cũng diễn ra 02 phiên thảo luận bao gồm:

Phiên tham luận: Kinh tế xanh - Trách nhiệm của nhà sản xuất với sự tham gia của các diễn giả: PGS.TS. Nguyễn Đình Thọ, Viện trưởng Viện Chiến lược, Chính sách tài nguyên và môi trường; ông Trần Quang Dũng, Phó Bí thư Thường trực Đảng ủy Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Việt Nam (Petrovietnam); bà Chu Thị Kim Thanh, Giám đốc vận hành Liên minh tái chế bao bì Việt Nam - Petrovietnam. Tại phiên tham luận, các diễn giả đã đưa ra một bức tranh tổng thể về phát triển kinh tế xanh tại Việt Nam từ thực tế đến chính sách cũng như vai trò của các doanh nghiệp, các nhà sản xuất trong việc xây dựng một nền kinh tế giảm phát thải, phù hợp với luật chơi “biến đổi khí hậu” của toàn cầu.

Phiên Tọa đàm “Con đường đến đích xanh” với sự tham gia của các diễn giả: TS. Lê Xuân Nghĩa, Chuyên gia Tài chính - Ngân hàng, Ủy viên Hội đồng Tư vấn chính sách tài chính, tiền tệ Quốc gia; TS. Bùi Đức Hiếu, Phó Vụ trưởng Vụ Hợp tác quốc tế, Bộ Tài nguyên và Môi trường; Nhà báo Lê Xuân Trung, Phó Tổng Biên tập Báo Tuổi trẻ - Phó Chủ nhiệm Thường trực CLB Báo Chí Phát triển Xanh – Green Media Hub; ông Nguyễn Phước Minh, Trưởng phòng kỹ thuật Nhà máy Ford Việt Nam; ông Nguyễn Công Luận, Phó Tổng Giám đốc Tổng công ty Khí Việt Nam (PV GAS)... Tại phiên toạ đàm này, các diễn giả tập trung thảo luận những tồn tại về chính sách, về điểm yếu của các doanh nghiệp và vai trò của báo chí truyền thông giải pháp trong hành trình đến đích xanh của nền kinh tế, cũng như những giải pháp để tháo gỡ các điểm nghẽn đó.

Đáng chú ý tại Diễn đàn năm nay, lần đầu tiên Câu lạc bộ Báo chí Phát triển Xanh - Green Media Hub thuộc Hội Nhà báo Việt Nam do nhà báo Lê Xuân Trung - Phó Tổng Biên tập báo Tuổi Trẻ, Phó chủ nhiệm thường trực Câu lạc bộ đã kêu gọi và truyền cảm hứng đến những người làm báo tham gia mạnh mẽ Giải thưởng Báo chí Phát triển Xanh lần thứ Nhất (2023-2025)...

Đây cũng là một hành động thiết thực của giới báo chí đồng hành cùng thúc đẩy toàn xã hội với vai trò nòng cốt là các doanh nghiệp, cùng đến đích Xanh của nền kinh tế trong tương lai...