Sáng 18/7, tại Hà Nội, Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam, Quốc hội, Chủ tịch nước, Chính phủ, Ủy ban Trung ương Mặt trậnTổ quốc Việt Nam, thành phố Hà Nội đã tổ chức trọng thể Lễ kỷ niệm 60 năm thiết lập Quan hệ ngoại giao Việt Nam-Lào (5/9/1962-5/9/2022); 45 năm ký kết Hiệp ước Hữu nghị và hợp tác Việt Nam - Lào (18/7/1977-18/7/2022). Dưới đây là toàn văn diễn văn của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại Lễ kỷ niệm.

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đọc diễn văn tại Lễ kỷ niệm 60 năm thiết lập Quan hệ ngoại giao Việt Nam - Lào; 45 năm ký kết Hiệp ước Hữu nghị và hợp tác Việt Nam - Lào

"Kính thưa các vị đại biểu, các vị khách quý,

Thưa toàn thể các đồng chí Lào và Việt Nam,

Với niềm phấn khởi và tự hào trước những bước phát triển vững chắc của mối quan hệ hữu nghị vĩ đại, tình đoàn kết đặc biệt và sự hợp tác toàn diện Việt Nam - Lào, Lào - Việt Nam, hôm nay, tại Thủ đô Hà Nội và Thủ đô Viêng-chăn, hai nước chúng ta cùng nhau long trọng tổ chức Lễ kỷ niệm 60 năm Ngày thiết lập quan hệ ngoại giao và 45 năm Ngày ký Hiệp ước Hữu nghị và Hợp tác giữa hai nước.

Trong không khí thắm tình đoàn kết hữu nghị anh em và niềm vui chung của hai dân tộc Việt - Lào, chúng ta rất vui mừng chào đón Đoàn đại biểu cấp cao của Đảng và Nhà nước Lào do đồng chí Bounthong Chitmany, Ủy viên Bộ Chính trị, Thường trực Ban Bí thư Trung ương Đảng Nhân dân Cách mạng Lào, Phó Chủ tịch nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào dẫn đầu sang dự Lễ kỷ niệm trọng thể này, mang đến cho Đảng, Nhà nước và Nhân dân Việt Nam những tình cảm đồng chí anh em thắm thiết.

Thay mặt lãnh đạo Đảng, Nhà nước và Nhân dân Việt Nam, tôi xin gửi tới đồng chí Bounthong Chitmany, các đồng chí Lào có mặt tại đây, và qua các đồng chí, xin gửi tới lãnh đạo Đảng, Nhà nước và nhân dân các dân tộc Lào anh em những tình cảm thân thiết, chân thành và lời chúc mừng nồng nhiệt nhất.

Thưa các đồng chí và các bạn,

Là hai nước láng giềng gần gũi, cùng uống chung dòng nước sông Mê Công, cùng tựa lưng vào dãy núi Trường Sơn hùng vĩ, Việt Nam và Lào có truyền thống bang giao hòa hiếu, gắn bó mật thiết với nhau trong suốt chiều dài lịch sử dựng nước và giữ nước của hai dân tộc.

Cách đây hơn 9 thập kỷ, cùng chia sẻ khát vọng cháy bỏng thoát khỏi ách đô hộ của chế độ thực dân, giành độc lập dân tộc, các nhà cách mạng tiền bối của hai nước đã cùng nhau thành lập Đảng Cộng sản Đông Dương - tiền thân của Đảng Cộng sản Việt Nam và Đảng Nhân dân Cách mạng Lào ngày nay. Dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Đông Dương, phong trào đấu tranh của nhân dân Việt Nam và nhân dân Lào đã diễn ra ngày càng rộng khắp và gắn bó, với tinh thần đồng chí, anh em ruột thịt và ý chí cách mạng quật cường, đã tạo nên sức mạnh to lớn, giúp cả hai dân tộc giành được chính quyền vào năm 1945, với sự ra đời của Chính phủ Việt Nam dân chủ cộng hòa vào ngày 02/9 và Chính phủ Lào Issala vào ngày 12/10/1945.

Trong những năm tháng tiếp theo, Đảng Cộng sản Đông Dương được tách ra thành ba đảng tại mỗi nước Việt Nam, Lào và Campuchia đã lãnh đạo liên minh chiến đấu, phối hợp ủng hộ lẫn nhau cả về quân sự, chính trị và ngoại giao, cùng nhau giành hết thắng lợi này đến thắng lợi khác, buộc thực dân Pháp phải ngồi vào bàn đàm phán với sự tham gia của tất cả các nước Ủy viên thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc, đi đến công nhận độc lập, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của ba nước tại Hội nghị Geneve năm 1954.

Những thắng lợi vẻ vang của cách mạng Lào nói riêng và liên minh chiến đấu Việt-Lào nói chung trong 8 năm tiếp theo đã tiếp tục dẫn đến việc ký kết Hiệp định Geneve về Lào ngày 23/7/1962 công nhận độc lập, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của Lào. Chỉ hai tháng sau đó, vào ngày 05/9/1962, hai nước chính thức thiết lập quan hệ ngoại giao, thể hiện sự tiếp nối liên tục của liên minh chiến đấu Việt-Lào cũng như tinh thần đoàn kết, hỗ trợ lẫn nhau giữa hai dân tộc trên cả mặt trận quân sự và đối ngoại, đánh dấu cột mốc quan trọng trong lịch sử quan hệ Việt Nam - Lào thời kỳ hiện đại.

Trong hơn một thập kỷ sau đó, quân và dân hai nước chúng ta đã tiếp tục kề vai sát cánh, cùng nhau chiến đấu kiên cường và giành được những chiến thắng vẻ vang ở cả hai bên dãy Trường Sơn và đường Hồ Chí Minh lịch sử, tiến tới giành thắng lợi hoàn toàn của cách mạng mỗi nước vào năm 1975. Từ đó, quan hệ giữa Việt Nam và Lào bước sang trang sử mới, từ liên minh chiến đấu chung một chiến hào sang hợp tác toàn diện giữa hai quốc gia có độc lập, chủ quyền là nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam và nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào. Dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam và Đảng Nhân dân Cách mạng Lào, nhân dân hai nước đã cùng kề vai sát cánh ngay từ những ngày đầu đầy thử thách, gian nan, bảo vệ và xây dựng Tổ quốc xã hội chủ nghĩa ở mỗi nước. Hai Đảng, hai nước đã hỗ trợ nhau, từng bước khôi phục kinh tế - xã hội sau chiến tranh, đồng thời từng bước hình thành và phát triển mối quan hệ hợp tác trên các lĩnh vực trọng yếu như kinh tế, văn hóa, xã hội, giáo dục đào tạo, quốc phòng an ninh và đối ngoại...

Xuất phát từ nhu cầu hợp tác sâu rộng và cấp thiết giữa hai nước trong tình hình mới, ngày 18/7/1977, Việt Nam và Lào đã ký kết Hiệp ước Hữu nghị và Hợp tác, trong đó nêu rõ: "Hai bên cam kết ra sức bảo vệ và phát triển mối quan hệ đặc biệt Việt Nam - Lào, không ngừng tăng cường tình đoàn kết và tin cậy lẫn nhau, sự hợp tác lâu dài và giúp đỡ lẫn nhau về mọi mặt trên tinh thần của chủ nghĩa quốc tế vô sản và theo nguyên tắc hoàn toàn bình đẳng, tôn trọng độc lập, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ, tôn trọng lợi ích chính đáng của nhau, không can thiệp vào công việc nội bộ của nhau". Trong suốt 45 năm qua, Hiệp ước này đã trở thành một tài sản quý giá và có ý nghĩa vô cùng quan trọng, là cơ sở pháp lý vững chắc để hai nước không ngừng mở rộng quan hệ hữu nghị đặc biệt và hợp tác toàn diện. Hiệp ước cũng là tiền đề để hai nước ký kết hàng loạt các văn kiện và thoả thuận hợp tác trên tất cả các lĩnh vực chính trị, an ninh, quốc phòng, kinh tế, thương mại, đầu tư, giáo dục đào tạo,…

Thưa các đồng chí và các bạn,

Trong thời kỳ mới xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, dưới ánh sáng soi đường của Chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh ở Việt Nam và tư tưởng Kaysone Phomvihane ở Lào, hai Đảng, hai nước chúng ta tiếp tục kề vai, sát cánh bên nhau trong công cuộc đổi mới, cùng đạt được những thành tựu vô cùng to lớn trong phát triển kinh tế - xã hội, giữ vững ổn định chính trị, an ninh, an toàn và trật tự xã hội, mang lại cuộc sống ngày càng ấm no và bình yên cho nhân dân mỗi nước. Những thành tựu đó có được không chỉ nhờ sự nỗ lực của mỗi Đảng, mỗi nước, mà còn nhờ những đóng góp quan trọng của mối quan hệ hợp tác chí tình, chí nghĩa Việt Nam-Lào trong suốt chiều dài 45 năm qua kể từ khi hai nước ký Hiệp ước Hữu nghị và Hợp tác.

Nhìn lại những chặng đường lịch sử hào hùng mà hai dân tộc đã cùng đi qua, chúng ta hoàn toàn có quyền tự hào về mối quan hệ mẫu mực, vô cùng trong sáng, hết mực thuỷ chung giữa hai Đảng, hai Nhà nước và Nhân dân hai nước Việt Nam và Lào. Quan hệ đặc biệt Việt - Lào đã được các Lãnh tụ vĩ đại là Chủ tịch Hồ Chí Minh, Chủ tịch Kaysone Phomvihane và Chủ tịch Souphanouvong trực tiếp đặt nền móng; được dày công gây dựng, giữ gìn, vun đắp bằng mồ hôi, công sức và cả xương máu của các thế hệ quân và dân hai nước; thực sự trở thành tài sản vô giá, mối quan hệ "có một không hai" trong lịch sử thế giới. Đúng như Chủ tịch Kaysone Phomvihane đã khẳng định: "Trong lịch sử cách mạng thế giới đã có nhiều tấm gương sáng chói về tinh thần quốc tế vô sản, nhưng chưa ở đâu và chưa bao giờ có sự đoàn kết liên minh chiến đấu đặc biệt, lâu dài, toàn diện như vậy".

Tôi muốn khẳng định và nhấn mạnh thêm rằng, tình đoàn kết, hợp tác, giúp đỡ lẫn nhau giữa Việt Nam và Lào là quy luật khách quan, là nhân tố có ý nghĩa sống còn của mỗi Đảng, mỗi nước; đồng thời là tài sản chung vô giá và là nền tảng để hai nước chúng ta cùng phát huy trong các giai đoạn lịch sử tiếp theo. Việt Nam và Lào không chỉ là hai nước láng giềng, mà là "hai nước anh em, đồng chí".

Thưa các đồng chí và các bạn,

Chúng tôi luôn luôn nhận thức sâu sắc rằng, mỗi thắng lợi trong sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc trước đây cũng như trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa hiện nay của Việt Nam đều gắn liền với sự ủng hộ, giúp đỡ quý báu, kịp thời, chí tình, chí nghĩa của Đảng, Nhà nước và nhân dân các dân tộc Lào anh em. Nhân dịp này, tôi xin một lần nữa bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc của Đảng, Nhà nước và Nhân dân Việt Nam đối với Đảng Nhân dân Cách mạng Lào, Nhà nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào và nhân dân Lào anh em.

Nhân dân Việt Nam hôm nay và mãi mãi mai sau luôn luôn ghi nhớ và khắc sâu lời căn dặn của Chủ tịch Hồ Chí Minh: "Việt - Lào hai nước chúng ta, tình sâu hơn nước Hồng Hà, Cửu Long" và câu nói chí tình của Chủ tịch Souphanouvong: "Tình nghĩa Việt - Lào cao hơn núi, dài hơn sông, rộng hơn biển cả, sáng hơn trăng rằm, ngát hương thơm hơn đóa hoa nào thơm nhất".

Là người đồng chí, anh em thân thiết và thủy chung, Đảng, Nhà nước và Nhân dân Việt Nam luôn luôn quan tâm theo dõi và tự hào về những thành tựu to lớn, toàn diện và có ý nghĩa lịch sử mà Đảng, Nhà nước và nhân dân các dân tộc Lào đã giành được trong sự nghiệp cách mạng vẻ vang của mình. Trong điều kiện còn nhiều khó khăn, thách thức, Đảng, Nhà nước và nhân dân Lào đã phát huy truyền thống anh hùng bất khuất, vượt qua mọi thách thức, giữ vững an ninh quốc phòng, thực hiện thắng lợi các kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, tiếp tục công cuộc đổi mới, không ngừng cải thiện đời sống nhân dân, từng bước nâng cao vị thế của đất nước trên trường quốc tế. Chúng tôi tin tưởng rằng, dưới sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng Nhân dân Cách mạng Lào, sự điều hành quyết liệt và hiệu quả của Chính phủ và sự nỗ lực chung tay của Quốc hội, nhân dân Lào anh em nhất định sẽ vượt qua những khó khăn hiện nay, thực hiện thắng lợi Nghị quyết của Đại hội Đảng lần thứ XI và Kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội 5 năm lần thứ IX.

Thưa các đồng chí và các bạn,

Những năm gần đây, chúng ta vui mừng nhận thấy, vượt qua nhiều khó khăn, thử thách, kể cả những tác động chưa từng có của đại dịch COVID-19, quan hệ hợp tác giữa hai Đảng, hai nước Việt Nam và Lào tiếp tục phát triển vững chắc, ngày càng đi vào chiều sâu và hiệu quả.

Quan hệ chính trị không ngừng được củng cố và nâng cao, từ "quan hệ hữu nghị truyền thống" thành "quan hệ hữu nghị vĩ đại" từ tháng 02/2019, ngày càng trở nên tin cậy, gắn bó, tiếp tục giúp định hướng cho các lĩnh vực hợp tác khác. Trên lĩnh vực đối ngoại, sự phối hợp và ủng hộ lẫn nhau một cách hiệu quả tại các diễn đàn đa phương đã góp phần nâng cao vị thế của Lào và Việt Nam ở khu vực và trên trường quốc tế, cũng như đóng góp vào việc củng cố hòa bình, ổn định và phát triển của Cộng đồng ASEAN.

Hợp tác quốc phòng-an ninh tiếp tục là một trong những trụ cột quan trọng nhất trong quan hệ đặc biệt giữa hai nước. Hợp tác kinh tế được quan tâm thúc đẩy và đã đạt được nhiều kết quả tích cực, đem lại lợi ích thiết thực cho người dân và doanh nghiệp hai nước. Đáng chú ý là kim ngạch thương mại hai chiều liên tục tăng ở mức hai con số trong những năm gần đây; Việt Nam giữ vững vị trí là nước đầu tư lớn thứ 3 tại Lào với tổng số vốn đăng ký khoảng 5,4 tỉ USD. Hợp tác về giáo dục đào tạo-lĩnh vực hợp tác chiến lược giữa hai nước, cũng như hợp tác văn hoá, y tế, giao thông vận tải, năng lượng ngày càng được củng cố và đẩy mạnh. Quan hệ giữa các địa phương, nhất là giữa các tỉnh giáp biên giới hai nước ngày càng trở nên gắn bó khăng khít.

Tinh thần đoàn kết và những thành tựu quan trọng đạt được trong quan hệ hai nước không chỉ tạo thuận lợi cho công cuộc đổi mới, phát triển kinh tế-xã hội, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc ở mỗi nước, củng cố thế và lực của mỗi nước, mà còn đóng góp vào việc duy trì môi trường hòa bình, ổn định ở khu vực và trên thế giới.

Thưa các đồng chí và các bạn,

Trong bối cảnh tình hình thế giới và khu vực đang có những diễn biến nhanh chóng, phức tạp và khó lường; nhân loại đang phải đối mặt với nhiều thách thức lớn như chiến tranh, xung đột cục bộ, cạnh tranh gay gắt giữa các nước lớn, các vấn đề an ninh phi truyền thống như dịch bệnh, thiếu hụt năng lượng, lương thực; hai Đảng, hai Nhà nước và nhân dân hai nước chúng ta càng cần phải đoàn kết, gắn bó, tăng cường hợp tác hơn nữa để cùng nhau vượt qua mọi khó khăn, tiếp tục kiên định mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; cùng nhau làm hết sức mình để bảo vệ và không ngừng vun đắp cho mối quan hệ hữu nghị vĩ đại, đoàn kết đặc biệt và hợp tác toàn diện Việt Nam -Lào.

Đảng, Nhà nước và Nhân dân Việt Nam luôn luôn ủng hộ mạnh mẽ, toàn diện công cuộc đổi mới của Lào; đồng thời hết sức coi trọng và dành ưu tiên hàng đầu cho mối quan hệ đặc biệt vừa là đồng chí, vừa là anh em giữa hai Đảng, hai nước chúng ta. Chúng tôi luôn luôn mong muốn hợp tác, hỗ trợ đất nước Lào với tinh thần "giúp bạn là giúp mình", xem đây là nhiệm vụ chiến lược; mong muốn cùng Đảng, Nhà nước và Nhân dân Lào không ngừng bồi đắp tin cậy chính trị, đẩy mạnh hợp tác an ninh quốc phòng, tăng cường kết nối hai nền kinh tế, không ngừng nâng cao chất lượng hợp tác giáo dục đào tạo, cùng nhau xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ, hội nhập sâu rộng; cùng phấn đấu để các thành tựu hợp tác ngày càng tương xứng với tầm vóc của quan hệ đặc biệt Việt-Lào, cũng như kỳ vọng của Lãnh đạo và Nhân dân hai nước.

Dù thế giới có đổi thay thế nào chăng nữa, chúng ta vẫn quyết tâm cùng nhau gìn giữ và phát huy mối quan hệ đặc biệt thuỷ chung, son sắt Việt Nam-Lào theo đúng như ý nguyện của Chủ tịch Kaysone Phomvihane: "Núi có thể mòn, sông có thể cạn, song tình nghĩa Việt-Lào sẽ mãi mãi vững bền hơn núi, hơn sông".

Trong không khí thắm tình đoàn kết hữu nghị và hân hoan kỷ niệm 60 năm Ngày thiết lập quan hệ ngoại giao và 45 năm Ngày ký kết Hiệp ước Hữu nghị và Hợp tác Việt Nam - Lào, tôi xin chúc mối quan hệ hữu nghị vĩ đại, đoàn kết đặc biệt và hợp tác toàn diện giữa hai Đảng, hai Nhà nước và Nhân dân hai nước Việt-Lào chúng ta mãi mãi xanh tươi, đời đời bền vững theo đúng tinh thần tư tưởng chỉ đạo của Chủ tịch Hồ Chí Minh:

Thương nhau mấy núi cũng trèo

Mấy sông cũng lội, mấy đèo cũng qua

Việt-Lào hai nước chúng ta

Tình sâu hơn nước Hồng Hà, Cửu Long!

Chúc các đồng chí Lãnh đạo, nguyên Lãnh đạo Đảng, Nhà nước và toàn thể các đồng chí Lào và Việt Nam sức khoẻ, hạnh phúc và thành công.

Xin cảm ơn các đồng chí và các bạn".