Theo đó, căn cứ Điều 3 Luật Bảo hiểm xã hội 2014, bảo hiểm xã hội 1 lần là mức hỗ trợ nhằm bù đắp một phần thu nhập cho người lao động khi ốm đau, thai sản hay bị tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, hết tuổi lao động hoặc chết.

Chế độ bảo hiểm xã hội 1 lần là một trong những quyền lợi mà người tham gia bảo hiểm xã hội được hưởng. Cụ thể, đối với người lao động tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc sau 1 năm nghỉ việc hoặc người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện dừng tham gia bảo hiểm xã hội sau 1 năm và một số trường hợp đặc biệt khác khi có yêu cầu gửi cơ quan bảo hiểm xã hội, sẽ được giải quyết hưởng chế độ bảo hiểm xã hội 1 lần theo quy định.

Người lao động sẽ được hưởng chế độ bảo hiểm xã hội 1 lần, khi đáp ứng đủ các điều kiện theo quy định. (Ảnh minh họa)

Đối với người lao động tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc, để được hưởng bảo hiểm xã hội 1 lần, căn cứ khoản 1 Điều 2 Luật Bảo hiểm xã hội 2014 mà có yêu cầu thì được hưởng bảo hiểm xã hội một lần, nếu thuộc một trong các trường hợp sau đây:

Người đủ tuổi hưởng lương hưu theo quy định tại các khoản 1, 2 và 4 Điều 54 Luật Bảo hiểm xã hội 2014 mà chưa đủ 20 năm đóng bảo hiểm xã hội, hoặc đủ tuổi hưởng lương hưu theo quy định tại khoản 3 Điều 54 Luật Bảo hiểm xã hội 2014 mà chưa đủ 15 năm đóng bảo hiểm xã hội và không tiếp tục tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện.

Người ra nước ngoài để định cư; người đang bị mắc một trong những bệnh nguy hiểm đến tính mạng như ung thư, bại liệt, xơ gan cổ chướng, phong, lao nặng, nhiễm HIV đã chuyển sang giai đoạn AIDS và những bệnh khác theo quy định của Bộ Y tế; người mắc các bệnh, tật có mức suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên và không tự kiểm soát hoặc không tự thực hiện được các hoạt động phục vụ nhu cầu sinh hoạt cá nhân hàng ngày mà cần có người theo dõi, trợ giúp, chăm sóc hoàn toàn được hưởng bảo hiểm xã hội một lần.

Ngoài ra, trường hợp người lao động thuộc các đối tượng sau đây khi phục viên, xuất ngũ, thôi việc mà không đủ điều kiện để hưởng lương hưu như sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp quân đội nhân dân; sĩ quan, hạ sĩ quan nghiệp vụ, sĩ quan, hạ sĩ quan chuyên môn kỹ thuật công an nhân dân; người làm công tác cơ yếu hưởng lương như đối với quân nhân; hạ sĩ quan, chiến sĩ quân đội nhân dân; hạ sĩ quan, chiến sĩ công an nhân dân phục vụ có thời hạn; học viên quân đội, công an, cơ yếu đang theo học được hưởng sinh hoạt phí.

Mức hưởng bảo hiểm xã hội một lần đối với người lao động tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc được tính theo số năm đã đóng bảo hiểm xã hội. Mỗi năm, 1,5 tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng bảo hiểm xã hội cho những năm đóng trước năm 2014; 2 tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng bảo hiểm xã hội cho những năm đóng từ năm 2014 trở đi. Trường hợp thời gian đóng bảo hiểm xã hội chưa đủ một năm, thì mức hưởng bảo hiểm xã hội bằng số tiền đã đóng, mức tối đa bằng 2 tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng bảo hiểm xã hội.

Tuy nhiên, cần lưu ý rằng, mức hưởng bảo hiểm xã hội 1 lần ở trên đối với người lao động tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc không bao gồm số tiền Nhà nước hỗ trợ đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện, trừ trường hợp thời gian đóng bảo hiểm xã hội chưa đủ một năm thì mức hưởng bảo hiểm xã hội bằng số tiền đã đóng, mức tối đa bằng 2 tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng bảo hiểm xã hội.

Bên cạnh đó, mức hưởng bảo hiểm xã hội 1 lần chưa đủ một năm được tính bằng 22% của các mức tiền lương tháng đã đóng bảo hiểm xã hội, mức tối đa bằng 2 tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng bảo hiểm xã hội. Khi tính mức hưởng bảo hiểm xã hội một lần trong trường hợp thời gian đóng bảo hiểm xã hội có tháng lẻ, thì từ 1 tháng đến 6 tháng được tính là nửa năm, từ 7 tháng đến 11 tháng được tính là một năm.

Trường hợp tính đến trước ngày 1/1/2014, nếu thời gian đóng bảo hiểm xã hội có tháng lẻ, thì những tháng lẻ đó được chuyển sang giai đoạn đóng bảo hiểm xã hội từ ngày 1/1/2014 trở đi, để làm căn cứ tính hưởng bảo hiểm xã hội 1 lần.

Đối với trường hợp người lao động tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện, theo quy định tại khoản 4 Điều 2 Luật Bảo hiểm xã hội 2014 mà có yêu cầu, thì được hưởng bảo hiểm xã hội 1 lần nếu thuộc một trong các trường hợp sau đây:

Người đủ điều kiện về tuổi theo quy định tại điểm a khoản 1 Điều 73 Luật Bảo hiểm xã hội 2014, nhưng chưa đủ 20 năm đóng bảo hiểm xã hội mà không tiếp tục tham gia bảo hiểm xã hội.

Người ra nước ngoài để định cư; người đang bị mắc một trong những bệnh nguy hiểm đến tính mạng như ung thư, bại liệt, xơ gan cổ chướng, phong, lao nặng, nhiễm HIV đã chuyển sang giai đoạn AIDS và những bệnh khác theo quy định của Bộ Y tế.

Ngoài ra, người mắc các bệnh, tật có mức suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên và không tự kiểm soát hoặc không tự thực hiện được các hoạt động phục vụ nhu cầu sinh hoạt cá nhân hằng ngày mà cần có người theo dõi, trợ giúp, chăm sóc hoàn toàn được hưởng bảo hiểm xã hội 1 lần.

Mức hưởng bảo hiểm xã hội 1 lần của người lao động tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện được tính theo số năm đã đóng bảo hiểm xã hội. Mỗi năm, 1,5 tháng mức bình quân thu nhập tháng đóng bảo hiểm xã hội cho những năm đóng trước năm 2014; 2 tháng mức bình quân thu nhập tháng đóng bảo hiểm xã hội cho những năm đóng từ năm 2014 trở đi. Trường hợp thời gian đóng bảo hiểm xã hội chưa đủ một năm thì mức hưởng bảo hiểm xã hội bằng số tiền đã đóng, mức tối đa bằng 2 tháng mức bình quân thu nhập tháng đóng bảo hiểm xã hội.

Mức hưởng bảo hiểm xã hội 1 lần của đối tượng được Nhà nước hỗ trợ thực hiện trên không bao gồm số tiền Nhà nước hỗ trợ đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện, trừ trường hợp thời gian đóng bảo hiểm xã hội chưa đủ một năm thì mức hưởng bảo hiểm xã hội bằng số tiền đã đóng, mức tối đa bằng 2 tháng mức bình quân thu nhập tháng đóng bảo hiểm xã hội.