EVN vừa có Tờ trình số 3158/TTr-EVN gửi Hội đồng thành viên EVN về việc “Xử lý, giải quyết các vướng mắc phát sinh về điện mặt trời mái nhà”.

Văn bản nêu, thời gian vừa qua, trong khi chờ Chính phủ/ Thủ tướng Chính phủ ban hành cơ chế mới và hướng dẫn thực hiện của Bộ Công Thương về điện mặt trời mái nhà, ngành điện đã “tạm thời không thực hiện thỏa thuận đấu nối các hệ thống điện mặt trời mái nhà (ĐMTMN) vào lưới điện”, khiến một số chủ đầu tư và địa phương đã có kiến nghị gửi các Tổng Công ty điện lực, Công ty Điện lực (TCTĐL, CTĐL). Trong đó, có một số nhà đầu tư nước ngoài, các tổ chức trong nước được bảo lãnh bởi các nhà đầu tư, quỹ phát triển của Chính phủ các nước, đề nghị được đấu nối hệ thống ĐMTMN để tự tiêu dùng tại chỗ, không phát điện lên lưới điện của TCTĐL, CTĐL.

Điển hình như: Công ty TNHH Norsk Solar Việt Nam (được bảo lãnh bởi các nhà đầu tư và quỹ phát triển Chính phủ Na Uy và Phần Lan) kiến nghị tự dùng hệ thống ĐMTMN cho các khu công nghiệp, nhà máy, trung tâm thương mại; Công ty TNHH Maruha Chemical Việt Nam thuộc Tập đoàn TORAY Nhật Bản đầu tư ĐMTMN tại hệ thống nhà máy của Công ty để tự dùng nội bộ; Sở Công Thương tỉnh Tiền Giang lắp đặt ĐMTMN tại trụ sở làm việc của 8 Sở, ngành và Trung tâm hành chính công tỉnh Tiền Giang...

“Do các hệ thống ĐMTMN lắp đặt trong phạm vi quản lý của chủ đầu tư, không thuộc phạm vi quản lý của các TCTĐL, CTĐL, nên việc không chấp thuận để các chủ đầu tư phát triển ĐMTMN với mục đích tự dùng có thể gây phản ứng tiêu cực từ các chủ đầu tư và của các địa phương”, văn bản nêu rõ.

Văn bản đề xuất của Tổng giám đốc EVN với Hội đồng thành viên EVN

Tuy nhiên, nếu EVN chấp thuận để các chủ đầu tư phát triển ĐMTMN tự dùng sẽ có rủi ro vì chưa có cơ sở pháp lý rõ ràng quy định về điều kiện, trình tự thủ tục đấu nối, tiêu chuẩn lắp đặt, yêu cầu kỹ thuật đối với hệ thống ĐMTMN tự dùng.

EVN cho rằng: “Việc không kiểm soát đối với các hệ thống ĐMTMN để tự dùng, có thể gây khó khăn đến việc lập kế hoạch huy động các nguồn điện hiện hữu khác, để đảm bảo cân bằng cung cầu trong vận hành hệ thống điện quốc gia, nhất là tại khu vực miền Trung, miền Nam (khi hệ thống ĐMTMN của khách hàng bị sự cố, không đáp ứng đủ nhu cầu sử dụng tại chỗ như dự kiến thì cần có cơ chế ràng buộc về trách nhiệm tự chịu rủi ro của khách hàng)”.

Cần sớm có cơ chế ràng buộc trách nhiệm

Trước đó, vào ngày 27/3/2022 EVN đã có văn bản số 1479/EVN-KH báo cáo Thủ tướng Chính phủ về khả năng cung ứng điện toàn quốc giai đoạn 2022-2025 và văn bản số 1480/EVN-KH ngày 27/3/2022 báo cáo Phó Thủ tướng Chính phủ về tình hình hoạt động sản xuất kinh doanh và đầu tư xây dựng, trong đó EVN đã kiến nghị Chính phủ có cơ chế khuyến khích phát triển các nguồn ĐMTMN tại miền Bắc với mục đích tự tiêu thụ cho nhu cầu phụ tải tại chỗ (không phát lên lưới), tuy nhiên đến nay vẫn chưa có cơ chế mới.

Căn cứ vào nhu cầu thực tế và để chủ động kiểm soát đồng thời xem xét việc đấu nối các hệ thống ĐMTMN để tự dùng tại các khu vực điều kiện kỹ thuật cho phép, góp phần tạo môi trường thuận lợi cho các nhà đầu tư, thúc đẩy phát triển quan hệ hợp tác giữa Việt Nam với các nước EVN đang xin ý kiến Hội đồng thành viên cho phép EVN có văn bản kiến nghị Bộ Công thương sớm có quy định cụ thể về cơ chế ràng buộc về trách nhiệm tự chịu rủi ro của khách hàng, điều kiện, trình tự thủ tục đấu nối, tiêu chuẩn lắp đặt, yêu cầu kỹ thuật, giám sát đối với hệ thống ĐMTMN để tự tiêu dùng tại chỗ, không phát điện lên lưới điện của các TCTĐL, CTĐL. Trước mắt xem xét ưu tiên lắp đặt tại khu vực miền Bắc.

EVN cũng sẽ có văn bản kiến nghị Bộ Xây dựng ban hành đồng bộ các quy định quản lý, tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật có liên quan đến an toàn công trình xây dựng khi lắp đặt ĐMTMN…

Tờ trình của EVN cũng đưa ra những kiến nghị giải quyết tranh cãi về “Thủ tục đăng ký kinh doanh ĐMTMN đối với hộ gia đình, cá nhân bán điện cho TCTĐL, CTĐL”.

Trong khi đó, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã có văn bản hướng dẫn EVN nêu rõ, các chủ đầu tư ĐMTMN là doanh nghiệp, tổ chức kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài, hộ kinh doanh có đăng ký bán điện cho EVN thuộc đối tượng phải thực hiện thủ tục đăng ký kinh doanh theo quy định của Luật Doanh nghiệp.

Căn cứ vào hướng dẫn của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, EVN đã có các văn bản chỉ đạo các TCTĐL, CTĐL rà soát và yêu cầu chủ đầu tư ĐMTMN thuộc đối tượng đăng ký/bổ sung ngành nghề kinh doanh theo quy định của Luật Doanh nghiệp. Nếu đến hết thời hạn yêu cầu mà chủ đầu tư không đăng ký/bổ sung ngành nghề kinh doanh, TCTĐL, CTĐL có văn bản báo cáo cơ quan quản lý Nhà nước tại địa phương để được hướng dẫn giải quyết.

Các TCTĐL, CTĐL cũng được yêu cầu thanh toán tiền mua điện từ hệ thống ĐMTMN cho các hộ gia đình, cá nhân thuộc đối tượng không phải đăng ký, bổ sung ngành, nghề kinh doanh ĐMTMN (do có mức thu nhập thấp theo quy định Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương).