Thanh xuân của những huyền thoại

Tám Cô là câu chuyện lịch sử đầy bi tráng của những anh hùng tuổi 20, địa danh này không chỉ được nhiều thế hệ người Việt Nam ghi tạc mà nó còn là sự ngưỡng mộ từ bạn bè quốc tế.

Di tích lịch sử Hang Tám Cô, hay còn gọi là hang 8 thanh niên xung phong tại km 16, đường 20 - Quyết Thắng, thuộc xã Tân Trạch, huyện Bố Trạch (Quảng Bình). Đây là một trong những "tọa độ lửa" những năm 1971-1972.

Di tích lịch sử Hang Tám Cô- đường 20 Quyết Thắng

Nói về Hang Tám Cô cũng như đường 20 - Quyết Thắng, ông Hồ An Phong - Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Bình nhấn mạnh, đây là con đường của tuổi trẻ Việt Nam, nơi mà hàng vạn thanh niên xung phong đã "xẻ ngang Trường Sơn" đi cứu nước.

Ông Phong lý giải, "xẻ ngang Trường Sơn" đi cứu nước là bởi lẽ trên con đường chi viện cho chiến trường miền Nam, khi đến Quảng Bình, quân và dân ta đã mở tuyến đường ngang vắt qua Lào, nối Đông Trường Sơn với Tây Trường Sơn, một phần nhằm tránh hàng rào điện tử McNamara của Mỹ tại Quảng Trị. Cũng bởi vậy, đường 20 - Quyết Thắng trở thành nơi đánh phá ác liệt của không quân Mỹ.

Hang Tám Cô sâu 20m, rộng 10m, thuận lợi cho bộ đội và các thanh niên xung phong trú ẩn trong chiến tranh. Các tài liệu ghi chép cho biết, cạnh hang động này có một trạm giao liên, mỗi đợt tiếp quản có 8 người thay nhau. Đợt 8 cô gái trẻ đến đã mang lại không khí mới cho vùng chiến trận, hiền lành, hồn nhiên, trong sáng và hết mình vì sự nghiệp giải phóng dân tộc.

Hơn 50 năm trước, vào ngày 14/11/1972, trong lúc các lực lượng đang làm nhiệm vụ san lấp hố bom, thì máy bay Mỹ ập đến đánh phá. Đội thanh niên xung phong gồm 8 người, 4 nam 4 nữ. Anh lớn tuổi nhất khi đó 37 tuổi, còn 7 người còn lại tuổi từ 18 đến 20. Để tránh bom Mỹ, 8 người đã vào trong một hang núi ngay bên cạnh đường để trú.

Không gian và lối xuống cửa hang nơi 8 thanh niên xung phong đã anh dũng hy sinh cho sự nghiệp giải phóng dân tộc

Lúc đó, bầu trời đường 20 Quyết Thắng như vỡ vụn bởi tiếng gầm rú của động cơ máy bay và những trận bom. Không chỉ mặt đường 20 bị cày nát mà ngay cả những khối núi chung quanh cũng rung chuyển bởi những đợt bom. Khi khói bụi tan đi, những đơn vị khác chiến đấu gần đó bàng hoàng nhận ra cửa Hang Tám Cô đã bị một khối đá khổng lồ nặng hàng trăm tấn bịt kín. Chạy đến nơi thì họ chỉ nghe thấy văng vẳng tiếng kêu cứu của đồng đội phía sau tảng đá. Tảng đá đã ngăn cách bên ngoài với bên trong. Những người bên ngoài sau trận bom đã tìm thấy hang, nhưng không sao có thể mở được đường vào vì khối đá quá lớn.

Họ chỉ biết lấy cây tre dài thông qua một chỗ hở để đưa nước uống và lương khô cho những người ở trong hang. Mỗi lần có xe qua, người ta lại tìm cách, kể cả dùng mìn phá đá, nhưng vô vọng. Sau 9 ngày, những người bên ngoài không còn nghe thấy tiếng kêu khóc bên trong nữa…..Nơi đó từ đó nơi đây gọi là hang Tám Cô.

Những số 8 khó lý giải ở Hang Tám Cô

Hang Tám Cô là biểu tượng cho sự hy sinh anh dũng của các liệt sỹ thanh niên xung phong, là địa điểm tâm linh gắn với nhiều huyền tích linh thiêng, trong đó có những sự trùng hợp khó tin liên quan đến con số 8.

Sau này thống kê lại số xe tăng và xe tải đã sử dụng trong cuộc chiến tranh chống Mỹ năm 1972 trên đoạn đường này, người ta khá giật mình khi thấy một con số 8 tròn trịa. Tuy nhiên, đó chưa phải là số 8 cuối cùng xuất hiện ở địa danh này. Nhiều câu chuyện Hang Tám Cô còn khiến chúng ta phải giật mình.

Mỗi năm có hàng ngàn đoàn khách đến thắp hương tri ân những người đã ngã xuống cho sự bình yên của Tổ quốc

Anh Nguyễn Ngọc Hoàng- người làm công tác hướng dẫn ở đây chia sẻ, 3 năm liền gần đây thì có đôi chim Choè lửa tới sinh tại trụ đèn trời trước khu đền tưởng niệm, điều đặc biệt là mỗi lần sinh đều đúng 8 trứng. Đang còn ngỡ ngàng, chúng tôi lại được anh Hoàng kể thêm, trước cửa hang thường mọc lên cây chuối rừng, những cây chuối rừng mọc đây rất lâu rồi, cây này lớn lên, trổ buồng, rồi ngã xuống, cây khác lại mọc lên. Qua bao nhiêu “thế hệ”, mỗi cây chúng đều ra một buồng 8 nải. Nhưng với những người trông coi, gần gũi di tích Hang Tám Cô, họ lại tâm niệm việc luôn tươi xanh của những cây chuối bên cửa hang giống như là một sức trẻ bền bỉ từ những con người đã nằm lại nơi đây. Tuy nhiên, vì sao những cây chuối này chỉ cho 8 nải mà không phải là ít hay nhiều hơn, đến nay, những người cán bộ này vẫn chưa thể lý giải được. Rồi câu chuyện “Tắc kè đẻ 8 trứng” cũng ly kỳ không kém. Theo những người cán bộ lâu năm của khu di tích Hang Tám Cô, từ lâu lắm rồi, ở đền có một đôi tắc kè đến trú ẩn. Mọi người gọi đó là đôi tắc kè Trường Sơn. Chúng về làm bạn với những cán bộ nơi đây dễ gần 10 năm có lẻ.

Cách đây không lâu, cặp tắc kè ấy đẻ trứng ngay trong hang. Những quả trứng tắc kè dính chặt vào tường, ngay chính giữa gian thờ của đền. Lạ lùng thay, khi đến con số 8 trứng, tắc kè cái dừng lại, kết thúc cuộc “vượt cạn” của mình trước sự ngỡ ngàng của tất cả mọi người.

Đặc biệt hơn, trong dịp lễ tưởng niệm 50 năm Ngày hy sinh của các anh hùng, liệt sỹ tại Hang Tám Cô (14/11/1972-14/11/2022) và đường 20 - Quyết Thắng. Tất cả ngạc nhiên vì đêm trước ấy, trong khi đông đảo lãnh đạo Đảng, Nhà nước và hàng nghìn khách thập phương về dự (được chiếu phát trực tiếp trên đài truyền hình) đang lặng mình tưởng nhớ các anh hùng liệt sỹ đã nằm lại trên tuyến rừng Trường Sơn này thì bất ngờ từ trong hang Tám cô, những tiếng “tắc kè, tắc kè” vang lên trong vắt. Nhưng điều khó thể tin được, những âm thanh dứt khoát, dõng dạc ấy phát ra đúng 8 lần rồi im bặt, để lại sự ngỡ ngàng cho tất cả những người có mặt hôm đó.

Chính những điều trùng hợp khó lý giải đó đã khiến nơi đây trở thành một mảnh đất thiêng, bất kỳ ai đi qua, dù vội đến mức nào cũng dừng xe lại, lên đền thắp hương hang Tám cô.

Hiện nay Hang Tám Cô là một điểm du lịch tâm linh của Quảng Bình, thu hút hàng chục nghìn du khách đến dâng hương. Đến Hang du khách được đi trên đường 20 huyền thoại, thắp nén hương thơm tưởng nhớ các anh hùng liệt sỹ đã hi sinh cho độc lập dân tộc.