Tuổi thanh thiếu niên là giai đoạn trẻ bắt đầu khám phá bản thân, tìm kiếm sự độc lập và dễ bị ảnh hưởng bởi bạn bè đồng trang lứa. Trong giai đoạn này, nhiều trẻ vị thành niên dễ tò mò và muốn thử những điều mới lạ, trong đó có việc hút thuốc lá. Để giúp con tránh xa thói quen xấu này, các bậc phụ huynh cần có những phương pháp giáo dục phù hợp và kiên trì.

Hút thuốc lá ở độ tuổi thiếu niên là một dạng nổi loạn hoặc một cách đua đòi với nhóm bạn. Một số thanh thiếu niên hút thuốc với mong muốn giảm cân hoặc hài lòng hơn với bản thân; một số khác lại hút thuốc vì muốn có cảm giác lạnh lùng, hoặc độc lập.

Hãy tâm sự với con bạn để biết được suy nghĩ của chúng về việc hút thuốc. Hãy khen ngợi nếu trẻ nói không với thuốc lá và giải thích hệ quả nếu trẻ lựa chọn sai. Bạn nên đề cập với trẻ về cách các hãng sản xuất thuốc lá quảng cáo thu hút người sử dụng, ví dụ thông qua cảnh chiếu trong phim, để trẻ hình thành nhận thức về sự cám dỗ và tránh xa thuốc lá.

Bạn nên trang bị cho trẻ vị thành niên những kỹ năng để nói không với thuốc lá khi bị bạn bè dụ dỗ.

Bạn cảm thấy trẻ không thích nghe những gì bạn nói nhưng hãy nói bằng nhiều cách khác nhau. Tỏ rõ quan điểm cấm hút thuốc lá vì sự phản đối có tác dụng hơn bạn nghĩ. Những thanh thiếu niên bị cha mẹ cấm hút thuốc lá từ đầu có xu hướng hút ít hơn so với những trẻ không bị cha mẹ giới hạn. Bên cạnh đó, các vị phụ huynh có thể hướng cho con em mình không hút thuốc lá với những điều sau đây:

Tính toán chi phí: Hút thuốc lá rất tốn kém. Hãy làm một phép tính giúp trẻ nhận ra chi phí hằng tuần, hằng tháng hoặc cả năm nếu trẻ hút 1 gói thuốc/ngày. Bạn có thể so sánh chi phí dành cho thuốc lá với các đồ điện tử, quần áo hoặc vật dụng thiết yếu khác của trẻ.

Làm gương cho trẻ: Thiếu niên rất dễ hút thuốc nếu cha mẹ chúng cũng sử dụng thuốc lá. Đừng bao giờ thử nếu bạn không hút thuốc và dừng lại ngay nếu bạn đang hút thuốc. Bạn càng bỏ thuốc lá sớm thì con bạn càng ít hút thuốc lá hơn. Hãy gặp bác sĩ để được khuyến nghị về cách cai thuốc lá.

Giải thích cho trẻ những hậu quả do hút thuốc: Bạn hãy giải thích những hệ quả lâu dài tiềm ẩn của thuốc lá như ung thư, đau tim và đột quỵ cho trẻ vì thiếu niên có chiều hướng giả định những điều tồi tệ chỉ xảy ra với người khác. Hãy nhắc tới những người thân, bạn bè, hàng xóm hoặc người nổi tiếng bị ảnh hưởng bởi thuốc lá làm ví dụ thực tế.

Xem xét tác hại của thuốc lá: Thuốc lá không khói, thuốc lá đinh hương (kreteks) và thuốc lá vị kẹo (bidis) đôi khi bị lầm tưởng là vô hại và ít gây nghiện hơn các loại thuốc lá truyền thống; hoặc hút thuốc lá bằng tẩu được cho là an toàn. Đừng để con bạn bị lừa. Giống như thuốc lá truyền thống, các sản phẩm này đều gây nghiện, làm tăng nguy cơ một số dạng ung thư và các vấn đề sức khỏe. Một số còn chứa hàm lượng nicotine, carbon monoxide cao hơn các sản phẩm thuốc lá truyền thống.

Đương đầu với áp lực từ bạn bè: Bạn nên trang bị cho trẻ những kỹ năng để nói không với thuốc lá khi bị bạn bè dụ dỗ. Hãy luyện tập cách xử trí với những tình huống xã hội khó khăn và thật đơn giản để nói: “Không, cảm ơn. Tôi không hút thuốc”. Càng thực tập nhiều lời từ chối lịch sự, trẻ càng sẵn sàng nói không khi gặp tình huống thực tế.