CôngThương - Huyện Lai Vung (Đồng Tháp) có hơn 1.100 ha đất trồng quýt hồng, tổng sản lượng thu hoạch hàng năm khoảng 45 nghìn tấn trái. Quýt hồng được trồng tập trung ở 4 xã: Long Hậu, Tân Phước, Tân Thành & Vĩnh Thới. Trên địa bàn các xã này, bình quân mỗi nhà vườn trồng quýt hồng có ít nhất từ 5- 70 công (1 ha= 10 công). Mỗi công quýt hồng thu lợi nhuận khoảng 50 triệu đồng sau khi trừ chi phí mỗi mùa. Đa số các nhà vườn trồng quýt hồng ở Lai Vung đều là tỉ phú.

Năm 1986, ông Nguyễn Văn Ven ở xã Tân Phước khởi nghiệp trồng quýt hồng trên 2 công đất. Nhờ chăm chỉ, chịu khó nên gia đình ông ngày càng ăn nên làm ra, hiện đã có 18 công quýt. Để trồng quýt đạt hiệu quả cao, ông Ven vừa chịu khó học hỏi tìm tòi kinh nghiệm qua sách vở, vừa rước thầy về chỉ dạy. Các giáo sư, tiến sĩ khoa nông nghiệp Trường đại học Cần Thơ thường ghé lại vườn nhà ông để thu thập kinh nghiệm thực tế.

Vườn quýt rộng 1,6 ha của ông Lê Hữu Đạt ở xã Tân Thành khiến chúng tôi “mê mắt” với những chùm trái chín trĩu nặng trên cành. Cành nào cũng được đỡ bằng “nạng” để tránh gãy đổ. Mỗi bờ đất rộng khoảng 3m trồng được hai hàng quýt. Giữa hai bờ đất là mương nước nuôi cây. Quýt hồng trồng 3 năm cho lứa trái đầu tiên, vòng đời mỗi cây không dưới 20 năm. Ông Đạt cho biết việc làm vườn của ông khá “nhàn tản”: “Cắt cỏ, xịt thuốc cho cây đều dùng máy. Còn tưới nước thì đã có hệ thống tưới bằng điện, tui kéo cầu dao là nước phun xịt khắp vườn, sau đó máy sẽ tự động ngưng theo chế độ cài sẵn”. Hệ thống phun tưới nước được ông Đạt đầu tư gần trăm triệu đồng. Nhưng hề gì, chỉ cần một năm được mùa là “lấy lại vốn”.

Có hơn 200 nhà vườn ở Lai Vung trồng quýt theo tiêu chuẩn VietGAP (trên tổng diện tích hơn 100 ha). Nhờ áp dụng các phương pháp sinh học hạn chế độc hại cho sự phát triển cây quýt (giảm số lần sử dụng thuốc bảo vệ thực vật; ưu tiên sử dụng các chế phẩm sinh học, phân bón hữu cơ…) nên trái quýt trồng theo tiêu chuẩn VietGAP luôn tròn đều, màu sáng đẹp, không bị sâu bệnh, bán được giá cao (24.000- 27.000 đồng/ ký cân tại vườn).

 Vụ chính của quýt hồng bắt đầu từ tháng 8 đến hết tháng giêng âm lịch hàng năm. Nhưng để có trái bán quanh năm, các nhà vườn ở Lai Vung thường chia vườn ra thành hai hoặc ba mảnh trồng lệch tháng. Việc trồng và chăm sóc lệch thời gian như vậy, quýt sẽ cho trái bán nối vụ (mảnh vườn này vừa hết trái thì trái của mảnh vườn kia bắt đầu chín tới). Quýt bán nối vụ bao giờ cũng được giá hơn quýt đúng mùa.

Cây quýt hồng chẳng những cho trái bán giá cao mà các phần còn lại của cây cũng được tận dụng. Cành quýt giòn khô dùng làm chất đốt, hoa quýt rụng được nhà vườn nhặt phơi chiết xuất tinh dầu, trái quýt hư rụng được lột lấy vỏ rửa sạch phơi khô bán từ 10.000- 18.000 đồng/kg (làm trần bì- một vị thuốc bắc)… Bên cạnh việc thu hoạch trái, nhiều nhà vườn còn chiết nhánh nuôi bán giống với giá từ 15.000- 20.000 đồng/ nhánh. Ông Lưu Văn Ràng ở ấp Hoà Khánh (xã Vĩnh Thới) còn có “sáng kiến” chiết cành quýt có nhiều trái ra chậu nuôi thành cây cảnh bán với giá 2 triệu đồng/ chậu.

Trồng quýt giàu lên nhanh chóng nhưng các vùng chuyên canh quýt ở Lai Vung hầu như không sợ bị trộm. Ông Ràng bảo: “Nhà nào cũng trồng quýt thì trộm cắp làm gì!”. Chính vì nhà nào cũng trồng quýt nên việc tìm thuê nhân công làm vườn khá khó khăn. Công chăm sóc vườn, tưới cây, hái trái… kêu giá từ 150.000- 200.000 đồng/ người/ ngày mà cũng không có người để thuê. Cuối cùng nhà vườn phải sử dụng nhân công từ nơi khác đến với giá thuê cao hơn, thậm chí còn phải bao ăn ở.

Năm 2012, “siêu trái” quýt hồng Lai Vung được Cục Sở hữu trí tuệ (Bộ Khoa học- công nghệ) cấp giấy chứng nhận đăng ký nhãn hiệu độc quyền sản phẩm trên phạm vi toàn quốc và được công nhận đạt tiêu chuẩn VietGAP. Hướng tới một tương lai phát triển cho quýt hồng Lai Vung, bà Trương Thị Nên - phó chủ tịch UBND huyện Lai Vung cho biết, địa phương luôn khuyến khích nông dân mở rộng diện tích trồng quýt hồng và sẽ tiến hành xây dựng nhà máy đóng gói quýt hồng tại chỗ để xuất sang thị trường Trung Quốc & Campuchia.

Nguyên Khang