- IMF nhận xét rằng, nhiều thể chế, nhất là các ngân hàng yếu hơn ở châu Âu đang phải chịu rất nhiều áp lực liên quan đến nhau, từ dự trữ vốn mỏng, đầu tư thiếu chắc chắn cho tới các nguồn vốn không ổn định, làm tăng những nguy cơ đối với toàn bộ hệ thống tài chính nói chung. Báo cáo viết: “Những khiếm khuyết về mặt cơ cấu còn tồn tại, cũng như những điểm yếu tại khu vực đồng euro (Eurozone) đang đưa tới những nguy cơ đáng kể nếu không được giải quyết triệt để”. IMF cảnh báo những khó khăn về vốn ngày càng lớn của cả các ngân hàng lẫn các nước đang phải chật vật đối phó với vấn đề nợ công, nhất là tại những nước dễ bị tồn thương trong khu vực Eurozone.

Tuy nhiên, IMF nhận định, kinh tế khu vực châu Âu nói chung, đặc biệt là các nước Đông Âu, sẽ tăng trưởng vững chắc bất chấp những nguy cơ do tình hình lạm phát và căng thẳng ở những nước lân cận. Trong báo cáo triển vọng kinh tế khu vực công bố ngày 12/5, IMF giữ nguyên mức dự báo tăng trưởng kinh tế và lạm phát của khu vực đồng euro mà tổ chức này công bố tháng 4 vừa qua, theo đó khu vực đồng tiền chung châu Âu dự kiến đạt tốc độ tăng trưởng 1,6% trong năm 2011 và 1,8% trong năm 2012, lạm phát ở mức lần lượt 2,3% và 1,7%. Cũng theo dự báo của IMF, tăng trưởng kinh tế của các nước Đông, Trung và Đông Nam Âu (trừ những nước tham gia khu vực đồng euro, các nước cộng hòa thuộc Liên Xô cũ và Thổ Nhĩ Kỳ) ước tính đạt 4,3% trong năm nay và năm tới.

Theo IMF, sau cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu, các ngân hàng châu Âu hiện nay đang phải tìm cách vừa tăng về quy mô cũng như chất lượng vốn, nhưng tiến trình này còn nhiều bất ổn, trong đó các ngân hàng châu Âu nhìn chung vẫn tụt hậu so với các đồng nghiệp ở Mỹ. Các chuyên gia kinh tế của IMF cho rằng, lượng vốn ở mức thấp đang khiến cho các ngân hàng Mỹ, cũng như các ngân hàng tiết kiệm có cơ sở vốn yếu ở Italia, Bồ Đào Nha và Tây Ban Nha trở nên dễ bị tổn thương trước các cú sốc. Trong bối cảnh đó, châu Âu sẽ không tránh khỏi việc tái cơ cấu các ngân hàng bị sụp đổ và tái cấp vốn cho các ngân hàng có thể tồn tại, nhưng một phần nguồn vốn này sẽ cần phải huy động từ các nguồn tài chính công.

IMF cho rằng, các thể chế tài chính có thể xây dựng nguồn vốn bằng cách giảm tỷ lệ chia lợi tức và trích lại một phần lớn hơn các nguồn thu nhập. Những bước đi như vậy có thể giúp tránh việc phải bán tài sản, điều chỉ làm trầm trọng thêm những vấn đề trong hệ thống tài chính toàn cầu. Hiện nay, các nhà quản lý ngân hàng của Liên minh châu Âu (EU) đang cố gắng thúc đẩy lòng tin trong hệ thống tài chính của châu lục thông qua việc tiến hành các cuộc kiểm tra khả năng chịu sức ép của các ngân hàng, để xem điều gì sẽ xảy ra đối với tài chính của các thể chế này nếu nền kinh tế bất ngờ suy giảm. Tuy nhiên, cuộc kiểm tra hồi năm ngoái bị cho là quá dễ dàng cho nên khi đã cho “đỗ” những ngân hàng của Ailen không lâu sau đó đã bị sụp đổ.

Bên cạnh đó, báo cáo của IMF cũng chỉ ra những vấn đề khác mà hệ thống tài chính thế giới đang phải đối mặt, như Mỹ vẫn còn quá nhiều nợ thế chấp, trong khi các nền kinh tế mới nổi cũng đang gặp phải khó khăn trong việc xử lý luồng vốn đầu tư mới mà không bị phát triển quá nóng. Theo IMF, các ngân hàng trên toàn cầu đang đứng trước các khoản nợ ngày càng lớn, dự báo tăng lên 3.600 tỷ USD trong vòng 2 năm tới. Báo cáo viết: “ Những khoản nợ lớn đang ảnh hương tới các hoạt động kinh tế và đe sự ổn định tài chính. Khi nợ tăng lên các mức cao, sự ổn định tài chinh trở nên cực kỳ nhạy cảm trước những thay đổi trong chi phí cấp vốn và tỷ lệ quay vòng vốn”. Các nhà hoạch định chính sách trên toàn cầu đã hối thúc các ngân hàng huy động thêm vốn và đưa ra những công cụ bảo đảm mới, nhưng theo IMF, vẫn còn nhiều việc cần phải làm để tránh nguy cơ xẩy ra cuộc khủng hoảng tài chính mới.

Từ những nhận định đó, trong báo cáo mới nhất của IMF đã đề xuất lộ trình gồm 4 bước đẻ ổn định hệ thống tài chính toàn cầu sau khủng hoảng: một là, giảm gánh nặng nợ công và tăng cường cân bằng tài chính. Hai là, “làm sạch” bản quyết toán của hệ thống ngân hàng qua giải quyết các khoản nợ xấu và tăng vốn. Ba là, giải quyết nợ thế chấp và giảm các nguồn gốc vốn thế chấp. Bốn là, cẩn trọng phòng ngừa sự phát triển quá nóng và nguy cơ mất cân bằng tài chính ở các nền kinh tế mới nổi.

IMF cho rằng, kinh tế toàn cầu đang phục hồi với hai tốc độ, trong đó các nền kinh tế kinh tế phát triển tăng trưởng chậm và các nền kinh tế mới nổi phát triển quá nóng. Khi niềm tin vào hệ thống ngân hàng vẫn chưa hoàn toàn phục hồi, các nước cần có kế hoạch cụ thể để cấu trúc lại hoặc loại bỏ những ngân hàng vỡ nợ, tăng cường tính minh bạch cũng như tăng nguồn vốn dự trữ của các ngân hàng.

Hồng Vân