Điều đặc biệt trong quan hệ Việt Nam - Mozambique

Mozambique, tên chính thức là Cộng hòa Mozambique, là một quốc gia ở đông nam châu Phi, giáp với Ấn Độ Dương về phía đông, Tanzania về phía bắc, Malawi và Zambia về phía tây bắc, Zimbabwe về phía tây, Eswatini và Nam Phi về phía tây nam.

Việt Nam và Mozambique thiết lập quan hệ ngoại giao ngày 25/6/1975. Kể từ khi thiết lập quan hệ, Việt Nam và Mozambique vẫn luôn dành cho nhau những sự ủng hộ, tương trợ quý báu cũng như tình cảm nồng ấm từ trong giai đoạn đấu tranh giải phóng dân tộc trước đây.

Đồng thời, ngay sau khi thiết lập quan hệ ngoại giao, Việt Nam mở Đại sứ quán tại Mozambique từ năm 1976. Điều này thể hiện sự coi trọng và mong muốn phát triển quan hệ hữu nghị truyền thống với Mozambique nói riêng và với các nước bạn bè châu Phi nói chung.

Đại sứ Việt Nam tại Mozambique Phạm Hoàng Kim cho biết: “Có một điều vô cùng đặc biệt trong quan hệ giữa hai nước, đó là ngày Mozambique tuyên bố độc lập cũng chính là ngày Chính phủ Việt Nam tuyên bố với thế giới công nhận Nhà nước Cộng hoà Mozambique độc lập”.

Những năm qua, quan hệ chính trị, ngoại giao truyền thống, hữu nghị được phát triển tốt đẹp, thể hiện qua nhiều chuyến thăm cấp cao của lãnh đạo hai nước. Trong đó, Việt Nam và Mozambique đã ký nhiều hiệp định, thỏa thuận hợp tác trên các lĩnh vực chính trị ngoại giao, kinh tế, thương mại, đầu tư, nông nghiệp, thủy sản, khoa học - công nghệ, viễn thông, y tế, giáo dục - đào tạo, văn hóa, an ninh - quốc phòng, tài chính, ngân hàng, hợp tác cấp tỉnh… tạo điều kiện cho các bộ, ngành mở rộng hợp tác.

Đồng thời, hai nước Việt Nam và Mozambique đã lập các cơ chế hợp tác quan trọng như Ủy ban liên Chính phủ, tham vấn chính trị cấp Thứ trưởng ngoại giao…

Đại sứ Phạm Hoàng Kim đánh giá, hợp tác kinh tế, thương mại và đầu tư là điểm nổi bật trong quan hệ hai nước. Kim ngạch thương mạinăm 2022 đạt trên 177 triệu USD, tăng 16% so với con số 150 triệu USD năm 2021; Việt Nam xuất khẩu gạo, sản phẩm dệt may, máy móc thiết bị và nhập khẩu hạt điều, gỗ, than...

Hiện Tập đoàn Công nghiệp Viễn thông Quân đội Viettel đang đầu tư tại Mozambique trong lĩnh vực viễn thông - Công ty Movitel (liên doanh giữa Viettel và công ty SPI của Mozambique), có tổng vốn đầu tư trên 600 triệu USD, trong đó Viettel đóng góp 70%.

Mạng thông tin di động Movitel của Tập đoàn Viễn thông Quân đội Viettel tại Mozambique là một dự án rất hiệu quả trong quan hệ hợp tác kinh tế song phương, giúp Mozambique tạo ra một cuộc cách mạng về thông tin. “Mạng di động Movitel đi vào hoạt động từ tháng 5/2012 đến nay đã trở thành mạng viễn thông có nhiều thuê bao và vùng phủ sóng đứng thứ hai, đóng góp tích cực vào sự phát triển kinh tế - xã hội của Mozambique” - Đại sứ Phạm Hoàng Kim thông tin.

Đại sứ Phạm Hoàng Kim nhận định, “quan hệ hợp tác giữa Việt Nam và Mozambique phát triển rất tốt đẹp”.

Theo Đại sứ quán Việt Nam tại Mozambique, trung tuần tháng 4/2023, Đại sứ quán đã tổ chức thành công cuộc hội đàm trực tuyến giữa Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Việt Nam Bùi Thanh Sơn và Bộ trưởng Ngoại giao Mozambique Verónica Nataniel Macamo Dlhovo. Hai bên đã trao đổi và đề ra các biện pháp thúc đẩy hợp tác nhiều mặt, tạo đà thúc đẩy quan hệ hai nước trong thời gian tới.

Tháng 5/2023, Đại sứ quán Việt Nam đã phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tổ chức thành công kỳ họp lần thứ 4 Ủy ban liên Chính phủ Việt Nam–Mozambique tại Thủ đô Maputo (sau 9 năm mới tổ chức được kỳ họp này kể từ kỳ họp lần 3 vào năm 2014).

Theo Đại sứ, kỳ họp này là dịp quan trọng để hai bên rà soát, đề ra những định hướng mới, góp phần nâng cao hiệu quả hợp tác giữa hai nước. 2 nước đã ký Biên bản ghi nhớ, nhất trí tăng cường hợp tác trong tất cả các lĩnh vực kinh tế, giáo dục, y tế, an ninh quốc phòng… sau kỳ họp.

Cùng với vai trò quan trọng và vị thế ngày càng gia tăng của Mozambique tại khu vực Nam phần châu Phi và của Việt Nam tại khu vực Đông Nam Á, tiềm năng hợp tác giữa hai nước thời gian tới là rất lớn, đặc biệt trong lĩnh vực kinh tế, thương mại. Mozambique có thế mạnh về tài nguyên thiên nhiên, thủy sản, nguồn nhân công giá thành cạnh tranh..., trong khi Việt Nam có thế mạnh về nông nghiệp, thủ công mỹ nghệ, thủy sản, lực lượng lao động cần cù.

Theo đó, hai nền kinh tế bổ trợ lẫn nhau, lãnh đạo hai nước quan tâm, tăng cường trao đổi đoàn cấp cao, hợp tác địa phương, doanh nghiệp được thúc đẩy là những nhân tố thuận lợi để quan hệ Việt Nam - Mozambique ngày càng phát triển, mở rộng.

Tiếp tục khai phá, mở rộng hợp tác

Đại sứ Cộng hòa Mozambique tại Việt Nam Leonardo Rosario Manuel Pene cho biết, chuyến thăm của Phó Chủ tịch nước Võ Thị Ánh Xuân tới Mozambique có ý nghĩa to lớn đối với đất nước Mozambique, tạo cột mốc mới, động lực mới để làm sâu sắc hơn nữa mối quan hệ hữu nghị, đoàn kết và hợp tác song phương hiện có.

Bên cạnh đó, Đại sứ Leonardo Rosario Manuel Pene cũng cho rằng, chuyến thăm sẽ thúc đẩy và mở ra thêm các cơ hội hợp tác đầu tư, thương mại cũng như các hoạt động khác, tiếp tục gia tăng xuất khẩu sản phẩm của Mozambique sang Việt Nam và hợp tác trong các lĩnh vực khác mà hai bên cùng quan tâm, cùng có lợi.

Đại sứ Phạm Hoàng Kim cho biết, chuyến thăm của Phó Chủ tịch nước Võ Thị Ánh Xuân diễn ra trong bối cảnh Mozambique đặt ưu tiên phát triển đất nước theo hướng hiện đại hoá nền công nghiệp, thu hút nguồn đầu tư nước ngoài và nâng cao đời sống xã hội để tạo đà cho đợt tổng tuyển cử vào năm 2024 song song với đó là việc đảm nhiệm vai trò Ủy viên không thường trực tại Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc 2023-2024, khẳng định vai trò thành viên có trách nhiệm đối với các vấn đề của khu vực và quốc tế.

Đồng thời, theo Đại sứ Phạm Hoàng Kim, “đây là thời điểm mang tính quyết định để Việt Nam và Mozambique, trên nền tảng quan hệ chính trị tốt đẹp, tiếp tục khai phá, mở rộng quan hệ từ các lĩnh vực hợp tác truyền thống giữa hai nước như nông nghiệp, giáo dục, y tế… sang các lĩnh vực hợp tác mới mà ta có thế mạnh và Mozambique cũng dành nhiều quan tâm như chuyển đổi số, khoáng sản, công nghiệp dân dụng, chế biến nông sản…”

Trong khuôn khổ chuyến thăm, Phó Chủ tịch nước Võ Thị Ánh Xuân sẽ hội đàm với người đồng cấp Mozambique Adriano Afonso Maleiane; chào xã giao Tổng thống Filipe Nyusi và Chủ tịch Quốc hội Esperanca Bias; gặp Chủ tịch Hội đồng thành phố Maputo, thăm trụ sở công ty Movitel (Viettel) và làm việc với Ban Giám đốc công ty; gặp gỡ Chủ tịch Liên đoàn các hiệp hội kinh tế (CTA) cùng một số doanh nghiệp Mozambique.

“Các hoạt động này đều rất có ý nghĩa, là cơ hội để hai bên trao đổi về tình hình phát triển kinh tế - xã hội của mỗi nước; rà soát việc triển khai các hoạt động hợp tác cũng như đề ra các biện pháp tăng cường quan hệ hợp tác nhiều mặt giữa hai nước theo hướng đi vào chiều sâu thực chất, hiệu quả” - Đại sứ Việt Nam tại Mozambique nhận định và cho rằng, chuyến thăm lần này của Phó Chủ tịch nước Võ Thị Ánh Xuân tiếp tục khẳng định quan hệ hữu nghị truyền thống tốt đẹp giữa Việt Nam và Mozambique luôn được lãnh đạo và nhân dân hai nước quan tâm gìn giữ và phát triển.

Việc hai nước duy trì trao đổi đoàn các cấp cũng tạo điều kiện thuận lợi để tăng cường sự hiểu biết lẫn nhau, cùng nhau tháo gỡ những khó khăn vướng mắc, đưa quan hệ phát triển một cách thực chất và có chiều sâu.

Bên cạnh đó, Việt Nam và Mozambique đều là các thành viên tích cực của nhiều tổ chức quốc tế, có uy tín trên trường quốc tế, luôn ủng hộ lẫn nhau tại các diễn đàn đa phương.