Có lẽ không một trận chiến nào được mổ xẻ, tìm hiểu sâu như trận Điện Biên Phủ cho đến tận ngày hôm nay và chắc rằng sẽ còn mãi về sau. Những điều đã rõ lại càng rõ hơn cả về chiều sâu và chiều rộng của một cuộc chiến, những chiêm nghiệm, bài học lại càng có thêm cơ hội được soi tỏ thêm cho không gian lịch sử hôm nay.

Giữa những trận đánh vĩ đại nhất từ cổ chí kim, từ Tây sang Đông luôn có trận Điện Biên Phủ của chúng ta.

Chiến thắng Điện Biên Phủ đã đem lại hoà bình trên một nửa đất nước cùng vị thế mới của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà (nay là nước Cộng hoà Xã hội chủ nghĩa Việt Nam) được mở ra từ Hiệp định Geneve.

Thua trận này người Pháp thua cả một cuộc chiến, đúng như lời cay đắng của tướng chỉ huy Pháp tại mặt trận Điện Biên PhủChristian de Castries sau này, “người ta có thể đánh bại một quân đội, chứ không thể đánh bại được một dân tộc”.

Tại Điện Biên Phủ, chúng ta đã tiêu diệt và bắt làm tù binh hơn 16.200 quân địch, trong đó có toàn bộ cơ quan chỉ huy của tập đoàn cứ điểm, một tướng cùng với 16 đại tá, 1.749 sĩ quan và hạ sĩ quan. Lực lượng bị tiêu diệt tại Điện Biên Phủ gồm 17 tiểu đoàn bộ binh tinh nhuệ (có 7 tiểu đoàn dù), 3 tiểu đoàn pháo binh, gần 1 tiểu đoàn công binh. Nghĩa là nước Pháp đã mất 1/3 quân số của mình, trong đó có những lực lượng tinh nhuệ nhất

Người Pháp coi Điện Biên Phủ như một tập đoàn bất khả xâm phạm không thể bị đánh bại, để là nơi nghiền nát toàn bộ đội quân chủ lực của Việt Minh. Nhưng họ không thể ngờ đã thất bại bởi chính luật chơi do họ lựa chọn trong một cuộc đọ sức mà ban đầu dường như đã cầm chắc ưu thế chiến thắng.

Vượt ra ngoài biên giới Việt Nam, Điện Biên Phủ là tiếng chuông báo tử cho thân phận của chủ nghĩa thực dân cũ sau ngót 4 thế kỷ tồn tại, làm mưa làm gió trên quy mô toàn thế giới, gây ra bao nỗi thống khổ cho nhân dân các nước thuộc địa.

Cũng bởi thế Điện Biên Phủ là nguồn cảm hứng, là câu trả lời cho những con người, mảnh đất trên địa cầu vốn từng bị áp bức, từng gánh chịu nỗi thống khổ vô bờ của thân phận thuộc địa tự đi tìm cho mình ánh sáng giải phóng, mà năm tháng tưởng chừng như vô vọng.

Điện Biên Phủ là đỉnh cao của vận động trí tuệ Việt Nam, đặc biệt là tư duy quân sự từ Trung ương Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh đến người chỉ huy trực tiếp ngoài mặt trận- Đại tướng Võ Nguyên Giáp.

Điện Biên Phủ là bài ca cả nước lên đường, cả nước ra trận để dồn sức, dồn lòng, dồn vật lực cho trận đọ sức cuối cùng của 9 năm kháng chiến trường kỳ.

Điện Biên Phủ là bài ca không quên khi toàn mặt trận tướng sĩ lòng không núng, chí không sờn để đem lá cờ Quyết chiến, quyết thắng đi đến đích.

Điện Biên Phủ còn là khát vọng của hoà bình, không cam chịu nô lệ, đem sức ta mà giải phóng cho ta, tất cả cho chiến thắng, tất cả cho phồn vinh, hạnh phúc cho một vùng đất phên dậu của Tổ quốc, giàu truyền thống, tầng lớp văn hoá.

Điện Biên Phủ với chúng ta hôm nay vẫn vẹn nguyên một niềm tự hào nhưng cũng mang tầm sâu xa về bài học nắm chắc thời thế, biết mình biết người để đem lại động lực cho chính mình trên con đường đi tới. Bởi không phải ngẫu nhiên ngay khi khói lửa của trận chiến vừa dứt, mảnh đất chiến trận hãy còn nóng bỏng, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã liên tiếp nhắc nhở cán bộ chiến sĩ vừa làm nên chiến thắng: “Thắng lợi tuy lớn nhưng mới là bắt đầu. Chúng ta không nên vì thắng mà kiêu, không nên chủ quan khinh địch”. Lịch sử đã minh chứng rõ ràng cho lời tiên đoán của vị lãnh tụ khi phía trước chúng ta sẽ còn là 21 năm gian khổ nhưng cũng vô cùng vẻ vang của cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước để thống nhất đất nước, để có độc lập tự do.

Mảnh đất Điện Biên Phủ hôm nay sau 70 năm của trận chiến vô cùng khốc liệt năm xưa nay hiển hiện như một mảnh đất trù phú mang đậm dấu ấn hoà bình và phát triển. Vẫn là thung lũng ấy, vẫn những ngọn đồi ấy không chỉ sống trong hoài niệm mà đang chứa chan khát vọng nhân bản nhất, mạnh mẽ nhất của con người nơi đây để vì cả nước, cùng cả nước. Những cánh đồng lúa chín vẫn hẹn mùa nảy bông, những rừng hoa ban vẫn đợi mùa ra hoa toả sáng thiên nhiên, toả sáng lòng người... Một lời mời, một lời chào của Điện Biên sao mà ngọt ngào, sao mà đắm say.

Một lần lên Điện Biên, chúng tôi đã lặng người đi khi trước mắt là cảnh vị cựu chiến binh ngót trăm tuổi ôm bia mộ người đồng đội trên đồi A1 khóc mãi không thôi. Và ngay ở con đường quanh đồi dưới kia, một đôi trẻ đang rạng ngời hạnh phúc trong ngày cưới. Lịch sử vẫn không ngừng dòng chảy lan toả, cuộc sống vẫn không ngừng sinh sôi nảy nở.

Hạnh phúc thay khi đi giữa những không gian ấy để mãi tự hào, mãi nhớ về những con người đã làm nên một Điện Biên năm xưa để chúng ta có một Điện Biên mãi trù phú, phồn vinh và hạnh phúc.