Nâng cao sức cạnh tranh của nền kinh tế

Tại Hội nghị tổng kết công các ngành KH&CN năm 2019 và triển khai công tác năm 2020 diễn ra sáng ngày 3/1, ông Chu Ngọc Anh - Bộ trưởng Bộ KH&CN - khẳng định, các bộ, ngành, cơ quan đã chung tay cùng Bộ KH&CN và ngành KH&CN để từng bước tháo gỡ khó khăn vướng mắc, tạo hành lang ngày càng thông thoáng hơn cho hoạt động KH&CN và đổi mới sáng tạo. KH&CN ngày càng gắn bó mật thiết và đồng hành với các mục tiêu phát triển của các ngành, lĩnh vực, giúp nâng cao năng lực và sức cạnh tranh của doanh nghiệp và cả nền kinh tế.

Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Chu Ngọc Anh phát biểu khai mạc hội nghị

Chẳng hạn, trong lĩnh vực nông nghiệp, KH&CN đã góp phần vào thành công của Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới; tích cực tham gia hỗ trợ theo chuỗi giá trị cho các sản phẩm quốc gia, chủ lực, sản phẩm trọng điểm của địa phương (OCOP). Chuyển đổi cơ cấu cây trồng, áp dụng các quy trình sản xuất tiên tiến. Chăn nuôi đã có sự chuyển biến rõ nét về tổ chức sản xuất, tập trung theo chuỗi khép kín, ứng dụng khoa học kỹ thuật tiên tiến, công nghệ cao; nhiều mô hình chăn nuôi hữu cơ được nhân rộng.

Trong lĩnh vực sản xuất công nghiệp, hạ tầng, đã chủ động sản xuất được các sản phẩm có giá trị gia tăng cao, thay thế nhập khẩu. Tích cực triển khai thử nghiệm, ứng dụng các công nghệ, vật liệu mới, kết quả nghiên cứu đề tài trong công tác xây dựng, bảo trì công trình giao thông. Ngành xây dựng bước đầu đã hướng dẫn các dự án thí điểm áp dụng mô hình thông tin công trình (BIM) và chuyển đổi số trong hoạt động xây dựng và quản lý vận hành công trình xây dựng.

Hay, trong lĩnh vực y tế, lần đầu tiên thực hiện thành công tách một lá gan từ người cho chết não ghép cho hai bệnh nhân, đánh dấu một bước đột phá về kỹ thuật ghép tạng của Việt Nam; nghiên cứu, sản xuất thành công vacxin cúm mùa tam giá dạng mảnh bất hoạt (IVACFLU-S), vacxin cúm đầu tiên do Việt Nam tự sản xuất, có khả năng ngăn ngừa ba chủng virut cúm thông thường gồm A/H1N1/09; A/H3N2 và cúm B…

Bộ trưởng Bộ Công Thương Trần Tuấn Anh (thứ 3 từ phải sang) cùng lãnh đạo các bộ, ngành tham dự hội nghị

Khẳng định ngành xây dựng chỉ có thể phát triển ngang tầm khu vực nhờ KH&CN, ông Phạm Hồng Hà - Bộ trưởng Bộ Xây dựng nhấn mạnh, đến thời điểm này, Việt Nam đã làm chủ được về thiết kế và thi công tất cả mọi công trình, với mọi quy mô trên các lĩnh vực về nhà ở, công trình dân dụng, công nghiệp, giao thông… đáp ứng mọi yêu cầu của sự phát triển nền kinh tế Việt Nam. Ngay cả các tổ chức quốc tế, họ cũng không ngờ trong 10 năm qua, ngành xây dựng với việc ứng dụng KH&CN đã có sự phát triển như vậy.

5 nhiệm vụ trọng tâm

Theo nhận định của các đại biểu, hiện nay, hệ thống văn bản quy phạm pháp luật trong lĩnh vực KH&CN đã được hoàn thiện, tập trung hỗ trợ, thúc đẩy sự phát triển của doanh nghiệp KH&CN; khuyến khích nhập khẩu công nghệ cao vào những ngành, lĩnh vực ưu tiên và ngăn chặn nhập khẩu máy móc, thiết bị, dây chuyền công nghệ lạc hậu; xây dựng hệ thống sở hữu trí tuệ phù hợp với các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội, phát huy tốt nhất vai trò của sở hữu trí tuệ là công cụ thúc đẩy hoạt động đổi mới sáng tạo, góp phần quan trọng vào quá trình phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.

Bộ trưởng Chu Ngọc Anh cho hay, bước sang năm 2020 với nhiều cơ hội và thách thức đan xen, ngay từ ngày đầu năm, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 01 và Nghị quyết số 02 thể hiện quyết tâm lãnh đạo, chỉ đạo cả nước cùng phấn đấu để hoàn thành thật tốt kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2020 và giai đoạn 2016-2020. KH&CN và đổi mới sáng tạo được xác định phải thực sự trở thành động lực chủ yếu của tăng trưởng, nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh của nền kinh tế.

Để góp phần hoàn thành thắng lợi nhiệm vụ công tác năm 2020 và kế hoạch 5 năm 2016-2020, Bộ KH&CN sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành, cơ quan trung ương và địa phương triển khai 5 nhiệm vụ trọng tâm. Đó là, tập trung xây dựng và triển khai Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Kết luận số 50-KL/TW ngày 30/5/2019 của Ban Bí thư; Nghị quyết số 52-NQ/TW ngày 27/9/2019 của Bộ Chính trị; Chiến lược Sở hữu trí tuệ đến năm 2030; thực hiện đồng bộ các giải pháp về kinh tế, thương mại, đầu tư và cải thiện môi trường kinh doanh để kích cầu công nghệ và nhu cầu đổi mới sáng tạo từ khu vực doanh nghiệp. Tăng cường hợp tác công tư trong triển khai các dự án công nghệ quy mô lớn và hỗ trợ khởi nghiệp sáng tạo…

Thứ hai, tiếp tục hoàn thành lang pháp lý để thúc đẩy sự phát triển của khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo. Thứ ba, tiếp tục đổi mới tư duy trong công tác quản lý KH&CN và đổi mới sáng tạo. Tiếp tục đổi mới hệ thống sáng tạo quốc gia theo hướng lấy doanh nghiệp làm trung tâm và trường đại học là chủ thể nghiên cứu mạnh. Thúc đẩy hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo quốc gia để phát triển mạnh lực lượng doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo có tiềm năng tăng trưởng nhanh. Thúc đẩy gắn kết, hợp tác giữa các trường đại học, viện nghiên cứu với khu vực công nghiệp và doanh nghiệp để đẩy mạnh thương mại hóa kết quả nghiên cứu trong thực tiễn sản xuất, kinh doanh.

Thứ tư, đẩy mạnh hợp tác và hội nhập quốc tế, thúc đẩy hợp tác nghiên cứu chung để tranh thủ nguồn lực và tri thức của các quốc gia tiên tiến, đồng thời từng bước nâng tầm năng lực và trình độ nghiên cứu trong nước. Thu hút, khai thác thế mạnh của đội ngũ các nhà khoa học tài năng là người Việt Nam ở nước ngoài.

Cuối cùng, đề nghị các cấp các ngành, các địa phương quan tâm, chỉ đạo để đưa nhiệm vụ, giải pháp về KH&CN và đổi mới sáng tạo gắn trực tiếp với nhiệm vụ, giải pháp về phát triển kinh tế - xã hội trong quá trình xây dựng văn kiện đại hội đảng các cấp.