Hoàn thiện chính sách, pháp luật về khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo

Chiều 17/10/2024, tại Hà Nội, Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) đã tổ chức họp báo thường kỳ quý III/2024 dưới sự chủ trì của Thứ trưởng Hoàng Minh. Buổi họp báo có sự tham gia của đại diện lãnh đạo các đơn vị trực thuộc Bộ và gần 40 cơ quan thông tấn, báo chí.

Thứ trưởng Bộ KH&CN Hoàng Minh chủ trì Họp báo thường kỳ quý III/2024

Ông Nguyễn Hoàng Giang - Phó Chánh văn phòng Bộ Khoa học và Công nghệ - cho biết, trong quý III/2024, Bộ KH&CN đã chú trọng xây dựng và hoàn thiện các chính sách, pháp luật về khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo (KH,CN&ĐMST).

Cụ thể: Hoàn thiện và trình Ban Bí thư ban hành Chỉ thị số 38-CT/TW ngày 30/7/2024 về đẩy mạnh công tác tiêu chuẩn, đo lường, chất lượng quốc gia đến năm 2030 và các năm tiếp theo. Hiện nay, Bộ đang xây dựng dự thảo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ về kế hoạch thực hiện Chỉ thị này.

Tiếp tục xây dựng, hoàn thiện các luật chuyên ngành như: dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tiêu chuẩn và Quy chuẩn kỹ thuật; dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa; hồ sơ đề nghị xây dựng Luật KH,CN&ĐMST; hồ sơ đề nghị xây dựng Luật Năng lượng nguyên tử (sửa đổi).

Đồng thời, trình Chính phủ và Thủ tướng ban hành: Nghị quyết số 107/NQ-CP ngày 9/7/2024 của Chính phủ ban hành Chương trình hành động thực hiện Nghị quyết số 45-NQ/TW ngày 24/11/2023 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng về tiếp tục xây dựng và phát huy vai trò của đội ngũ trí thức đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước nhanh và bền vững trong giai đoạn mới;

Tiếp đó, là Quyết định số 709/QĐ-TTg ngày 24/7/2024 ban hành Kế hoạch thực hiện Kết luận số 69-KL/TW ngày 11/1/2024 của Bộ Chính trị về tiếp tục thực hiện Nghị quyết số 20-NQ/TW ngày 1/11/2012 về phát triển KH&CN phục vụ sự nghiệp công nghiệp hóa hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế; Quyết định số 1118/QĐ-TTg ngày 7/10/2024 về thành lập Hội đồng thẩm định quy hoạch phát triển năng lượng nguyên tử thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050; Quyết định số 1054/QĐ-TTg ngày 29/9/2024 thành lập và ban hành Quy chế hoạt động của Khu công nghệ cao sinh học Hà Nội.

Trong lĩnh vực quản lý, Bộ cũng đã ban hành theo thẩm quyền: Thông tư số 05/2024/TT-BKHCN ngày 09/7/2024 về quy định quản lý các nhiệm vụ KH&CN cấp thiết của địa phương, sử dụng ngân sách nhà nước cấp quốc gia; Thông tư số 06/2024/TT-BKHCN ngày 30/9/2024 sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số 11/2015/TT-BKHCN ngày 26/6/2015 của Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Nghị định 99/2013/NĐ-CP ngày 29/8/2013 của Chính phủ quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực sở hữu công nghiệp.

Cũng trong quý III, đã công bố Báo cáo Chỉ số Đổi mới Sáng tạo Toàn cầu (GII) năm 2024. Việt Nam được xếp hạng 44/133 quốc gia, nền kinh tế, tăng 2 bậc so với năm 2023 duy trì vị trí thứ 2 trong nhóm các quốc gia thu nhập trung bình thấp, vị trí thứ 4 trong khu vực ASEAN.

Kết quả GII 2024 của Việt Nam có ba chỉ số đứng đầu thế giới, trong đó, lần đầu tiên có chỉ số Xuất khẩu hàng hóa sáng tạo. Trong 14 năm liền, Việt Nam luôn có kết quả đổi mới sáng tạo cao hơn so với mức độ phát triển.

Bộ đã ban hành Khung chỉ số đổi mới sáng tạo cấp địa phương năm 2024 và bộ Tài liệu hướng dẫn cho các địa phương về PII năm 2024. Tổ chức Hội thảo hướng dẫn thu thập và cung cấp cơ sở dữ liệu, hồ sơ minh chứng phục vụ tính toán Chỉ số PII năm 2024. Dự kiến, Chỉ số PII 2024 sẽ được công bố vào cuối năm 2024...

Có nên nghiên cứu xu hướng phát triển điện hạt nhân?

Tại buổi họp báo, trả lời câu hỏi của phóng viên về quan điểm của Bộ Khoa học và Công nghệ đối với việc nghiên cứu xu hướng phát triển điện hạt nhân phục vụ phát triển kinh tế - xã hội, ông Phạm Quang Minh, Phó Viện trưởng Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam cho hay, trong bối cảnh chống biến đổi khí hậu và cân bằng CO₂ theo các cam kết tại COP26 và COP28, chuyển đổi xanh trong cơ cấu nguồn điện là rất cần thiết.

Ông Phạm Quang Minh, Phó Viện trưởng Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam

Trong đó, xu thế của nhiều nước hiện nay là phát triển điện hạt nhân kết hợp cùng với năng lượng tái tạo. Điện hạt nhân có vai trò quan trọng trong phụ tải nền, tạo ra sự tin cậy và ổn định cho hệ thống điện.

Trong bối cảnh trên, điện hạt nhân là nguồn điện hầu như không phát thải CO2 (phát thải tương đương thuỷ điện và điện gió), sẽ là nguồn điện quan trọng trong cơ cấu nguồn điện của nhiều nước thời gian tới.

Việc nghiên cứu phát triển điện hạt nhân để phục vụ phát triển kinh tế - xã hội tại Việt Nam được thể hiện trong bối cảnh các chính sách phát triển năng lượng bền vững, đảm bảo an ninh năng lượng và cam kết giảm phát thải carbon, đạt được mục tiêu trung hòa carbon vào năm 2050.

"Điện hạt nhân được xem là một giải pháp quan trọng để đảm bảo an ninh năng lượng cho Việt Nam trong bối cảnh nhu cầu tiêu thụ điện gia tăng mạnh. Như vậy, bên cạnh các nguồn năng lượng tái tạo, điện hạt nhân có thể giúp cân bằng nguồn cung năng lượng, đảm bảo ổn định cho nền kinh tế - xã hội trong dài hạn" - ông Phạm Quang Minh nhấn mạnh.

Để phát triển điện hạt nhân, việc ứng dụng các công nghệ hạt nhân tiên tiến và đảm bảo tiêu chuẩn an toàn cao nhất rất quan trọng.

Phát triển điện hạt nhân sẽ tạo ra đội ngũ nguồn nhân lực chất lượng cao để phát triển đất nước; cơ hội để thúc đẩy mạnh mẽ khoa học công nghệ, đặc biệt là thúc đẩy ứng dụng kỹ thuật hạt nhân, công nghệ bức xạ trong các lĩnh vực y tế, nông nghiệp, công nghiệp và tài nguyên môi trường lên tầm cao mới; thúc đẩy các ngành công nghiệp nền tảng để phát triển đất nước (cơ khí chế tạo, đo lường, tự động điều khiển, công nghệ hoá học, vật liệu thép luyện kim...).

"Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam thấy rằng, việc nghiên cứu phát triển điện hạt nhân để phục vụ phát triển kinh tế - xã hội là quan trọng và cần thiết trong giai đoạn hiện nay" - ông Phạm Quang Minh nói.