Công nhân làm việc ở một doanh nghiệp FDI thuộc Khu công nghiệp Nam Cấm

Chưa sát với thực tế

Là công nhân ở một công ty làm về xây dựng trên địa bàn TP. Vinh, anh Nguyễn Văn Thắng cho biết: Anh không quan tâm nhiều về quy định mới của mức lương tối thiểu. Hiện ở công ty của anh không trả lương cố định theo tháng mà trả lương theo ngày công lao động. Với vị trí là công nhân xây dựng, mức lương của anh sẽ giao động từ 250.000 - 300.000 đồng/ngày. Về cá nhân, anh cũng hài lòng với cách chi trả này bởi điều đó là “công bằng, không đánh đồng với tất cả mọi người và đòi hỏi người lao động phải có trách nhiệm với công việc của mình”.

Mức lương tối thiểu tăng cũng không tác động nhiều đến thị trường lao động đầu năm bởi lẽ, với mức lương giao động từ 2.580.000-2.900.000 đồng/người/tháng theo như quy định ở khu vực Nghệ An không còn sát với thực tế. Bên cạnh đó, còn tác động đến việc chi trả lương cho người lao động. Tại các phiên giao dịch việc làm, qua tìm hiểu cho thấy, hiện nay với công nhân, mức lương các doanh nghiệp chi trả sẽ giao động từ 3.000.000-4.000.000 đồng/người/tháng. Với lao động có tay nghề, kinh nghiệm, mức lương sẽ cao hơn từ 6.000.000-7.000.000 đồng/người/tháng. Dù đã cao hơn so với quy định nhưng với nhiều công nhân, mức lương ở Nghệ An so với các tỉnh thành khác là còn khá thấp.

Cuối tháng 1, sau một tháng áp dụng tăng lương theo quy định mới, Liên đoàn Lao động tỉnh đã tiến hành khảo sát 467 doanh nghiệp có tổ chức công đoàn. Qua đó, đã có 219 (khoảng 50%) đơn vị áp dụng mức lương mới. Chia sẻ về điều này, anh Nguyễn Trung Tiến, Giám đốc sản xuất, Chủ tịch công đoàn - Công ty TNHH Rojal Food Nghệ An cho biết: “Theo quy định về mức lương tối thiểu, công nhân ở Khu công nghiệp Nam Cấm nơi chúng tôi đang hoạt động sẽ khoảng 2.600.000 đồng/người/tháng. Đây là mức lương khá thấp so với mặt bằng chung và không đáp ứng được nhu cầu của người lao động. Tuy nhiên với các doanh nghiệp nước ngoài, khi trả lương họ đều căn cứ vào quy định này. Vì thế, khi tuyển dụng, chúng tôi gặp rất nhiều khó khăn. Về phía người lao động, với mức lương quá thấp nên họ không mặn mà và gắn bó với công việc. Dẫn đến tình trạng “nhảy” việc, bỏ việc diễn ra thường xuyên. Để phần nào nâng cao thu nhập cho người lao động, một số công ty đã có thêm các khoản như tiền ăn ca, tiền xăng xe... Tuy vậy, điều đó cũng chưa đủ bởi lẽ tuy có tăng thêm thu nhập nhưng tiền bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiêp... chỉ căn cứ trên mức lương cơ bản. Do đó, quyền lợi của người lao động phần nào bị “thiệt đơn, thiệt kép”.

Tăng lương, thu nhập giảm

Công nhân ở xưởng sản xuất đá trắng ở Quỳ Hợp

Việc tăng mức lương tối thiểu vùng không ảnh hưởng tới lương thực lĩnh của người lao động. Lý do là bởi các doanh nghiệp trên địa bàn ngoài chi trả mức lương cố định là lương tối thiểu vùng thì còn có các mức lương khoán sản phẩm, tăng ca. Do đó, thực tế, thu nhập phần lớn của người lao động đều cao hơn mức lương tối thiểu vùng. Khi lương tăng thì mức đóng BHXH, BHYT cũng cao hơn. Vì vậy, số tiền lương thực lĩnh lại ít đi chứ không hề tăng thêm.

Bà Lê Thị Thảo - Phòng Chính sách pháp luật - Liên đoàn Lao động tỉnh Nghệ An cũng cho biết: “Dù lương tăng, nhưng giá cả sinh hoạt, các mặt hàng, nhà trọ... lại tăng. Vì vậy, lương thực lĩnh của người lao động không thay đổi đáng kể, do đó đời sống của người lao động vẫn gặp nhiều khó khăn và thấp hơn nhiều so với mặt bằng chung của cả nước...”.

Báo cáo của Sở Lao động - Thương binh và Xã hội cũng cho thấy: Mức lương tối thiểu vùng hiện nay mới chỉ đáp ứng được khoảng 75% mức sống tối thiểu của công nhân lao động và gia đình. Bên cạnh đó, việc tăng mức lương tối thiểu vùng cũng tạo một sức ép lớn từ phía tăng mức đóng BHXH, BHYT, BHTN đối với người sử dụng lao động. Tại Nghệ An, đa phần là doanh nghiệp nhỏ, khả năng và hiệu quả kinh doanh thấp. Vì vậy với mức lương tối thiểu vùng tăng đã tác động đến việc giảm lợi nhuận của doanh nghiệp và có khả năng dẫn đến tình trạng chậm đóng BHXH cho người lao động. Từ thực tế này, đã có nhiều kiến nghị xung quanh việc tăng lương tối thiểu vùng nhằm đảm bảo sự hài hòa giữa người lao động và chủ doanh nghiệp.

Trong năm 2017, để việc chi trả lương cho người lao động được thực hiện đúng quy định, ngành lao động và liên đoàn lao động tỉnh cũng đã có nhiều văn bản. Trong đó, yêu cầu các đơn vị cần nghiên cứu, nắm rõ các nội dung, quy định của Nghị định 153/2016/NĐ-CP của Chính phủ. Về phía ngành lao động, ông Lê Văn Thúy - Trưởng phòng Lao động - Tiền lương - BHXH Nghệ An cho biết: Ngành sẽ tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra tình hình thực hiện pháp luật lao động tại các đơn vị, doanh nghiệp, trước hết ở những đơn vị, doanh nghiệp thường xảy ra việc vi phạm pháp luật lao động. Đồng thời, kịp thời xử lý những đơn vị, doanh nghiệp cố tình không thực hiện đúng các quy định về lao động, tiền lương, BHXH, BHYT, BHTN cho người lao động...