Theo đánh giá của Công ty cổ phần Chứng khoán MSB, những vấn đề liên quan đến sở hữu chéo, chi phối tổ chức tín dụng; hoạt động kinh doanh đại lý bảo hiểm; can thiệp sớm các tổ chức tín dụng yếu kém và xử lý tài sản bảo đảm sẽ có tác động nhiều nhất đến hoạt động của các ngân hàng niêm yết.

Luật Các tổ chức tín dụng sửa đổi sẽ là hành lang pháp lý quan trọng góp phần giúp hệ thống hoạt động ổn định, minh bạch và tiệm cận với chuẩn quốc tế. Luật đã quy định về việc thành lập, tổ chức, hoạt động, can thiệp sớm, kiểm soát đặc biệt, tổ chức lại, giải thể, phá sản tổ chức tín dụng; việc thành lập, tổ chức, hoạt động, can thiệp sớm, giải thể, chấmdứt hoạt động của chi nhánh ngân hàng nước ngoài; việc thành lập, hoạt động của văn phòng đại diện tại Việt Nam của tổ chức tín dụng nước ngoài, tổ chức nước ngoài khác có hoạt động ngân hàng; việc xử lý nợ xấu, tài sản bảo đảm của khoản nợ xấu của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài, tổ chức mà Nhà nước sở hữu 100% vốn điều lệ có chức năng mua, bán, xử lý nợ. Từ những quy định này, chuyên gia phân tích của MSB Research cho rằng, Luật Các tổ chức tín dụng (sửa đổi) có ý nghĩa lớn trong việc quản lý và điều hành hệ thống ngân hàng hoạt động ổn định, minh bạch và tiệm cận với các quy định quốc tế.

Luật Các tổ chức tín dụng (sửa đổi) giúp ngân hàng giảm được tỷ lệ nợ xấu cho vay bất động sản

Trong ngắn hạn, những nội dung của Luật sẽ có tác động nhất định đến hoạt động của các ngân hàng cổ phần niêm yết, cụ thể: Bổ sung thêm quy định các cổ đông sở hữu từ 01% Vốn điều lệ của tổ chức tín dụng phải cung cấpthông tin, đồng thời các tổ chức tín dụng phải thực hiện công bố công khai mình bạch thông tin của các cổ đông này. Giới hạn tỷ lệ sở hữu cho cổ đông là tổ chức giảm từ 15% xuống 10%; cổ đông và người có liên quan giảm từ 20% xuống 15%. Cổ đông lớn và người có liên quan xuống còn 5% vốn điều lệ của tổ chức tín dụng. Đối với nhà đầu tư nước ngoài sẽ không áp dụng các quy định như trên mà sẽ theo phê duyệt của Chính phủ.

Những quy định này sẽ hạn chế tình trạng sở hữu chéo và giúp nhận biết các rủi ro lớn từ các doanh nghiệp sân sau như trường hợp của SCB và Vạn Thịnh Phát. Thống kê của MBS Research chỉ ra rằng, hiện tại có 7 ngân hàng niêm yết có cổ đông là tổ chức sở hữu trên 10% vốn điều lệ (đã loại trừ các tổ chức tín dụng có cổ đông chiến lược là nhà đầu tư nước ngoài.

Liên quan tới hoạt động đại lý bảo hiểm, Luật quy định nhân viên của các tổ chức tín dụng và chi nhánh ngân hàng nước ngoài gắn các sản phẩm bảo hiểm không bắt buộc với việc cung ứng các sản phẩm dịch vụ ngân hàng dưới mọi hình thức. Quy định này sẽ giúp quản lý chặt chẽ hơn hoạt động bán chéo bảo hiểm qua ngân hàng, đồng nghĩa với việc tốc độ tăng trưởng thu nhập từ lĩnh vực này của các ngân hàng thời gian tới sẽ chậm lại so với giai đoạn 2019-2021.

Luật cũng quy định các tổ chức tín dụng được can thiệp sớm (lỗ luỹ kế hơn 50% vốn điều lệ) sẽ được hỗ trợ bởi một số biện pháp như thay đổi cách tính số dự phòng rủi ro bằng tối đa số chênh lệch thu chi trong năm của tổ chức tín dụng. Đồng thời phải thuyết minh chi tiết số dự phòng thực tế và chênh lệch với số tối đa này trong báo cáo tài chính. Theo MSB Research quy định này không ảnh hưởng nhiều đến các ngân hàng niêm yết trên sàn hiện tại. Tuy nhiên, điều này sẽ giúp các cơ quan quản lý và công chúng sớm nhận ra các rủi ro lớn thông qua báo cáo tài chính được công bố của các tổ chức tín dụng.

Về vấn đề xử lý tài sản đảm bảo, Luật Các tổ chức tín dụng sửa đổi quy định các tổ chức tín dụng được quyền chuyển nhượng một phần hoặc toàn bộ tài sản đảm bảo là dự án bất động sản để thu hồi nợ. Điều này sẽ giúp các ngân hàng có thêm phương án xử lý các dự án lớn với 1 phần nhỏ trong đó bị vướng pháp lý, từ đó giúp dòng tiền của các doanh nghiệp bất động sản được khơi thông và giảm nợ xấu cho các ngân hàng, đặc biệt nhóm ngân hàng niêm yết có tỷ lệ cho vay bất động sản cao.