Vàng, ánh sáng rực rỡ của thế giới, đã làm say đắm lòng người từ thuở sơ khai của lịch sử. Nó không chỉ là biểu tượng của quyền lực và vẻ đẹp mà còn là nguồn cảm hứng cho những giấc mơ về sự giàu có vô tận, là nhân chứng cho sự thăng trầm của nhiều nền văn hóa và đế chế.

Trong 6 kỳ “Lược sử về vàng – Hành trình xuyên thời gian” tới đây, chúng ta sẽ cùng đi qua những trang sử kỳ vĩ, nơi vàng không chỉ là trung tâm của sự phát triển văn minh mà còn là trụ cột của các hệ thống tài chính toàn cầu, một biểu tượng của sự ổn định và niềm tin. Chúng ta sẽ khám phá những cách mà vàng đã thúc đẩy những bước tiến vĩ đại trong công nghệ, đánh giá vai trò của nó trong việc xây dựng một tương lai bền vững và nhìn nhận cách thị trường đang biến đổi hiện nay.

Hãy cùng chúng tôi bắt đầu hành trình khám phá này, nơi bạn sẽ được chiêm ngưỡng vẻ đẹp lấp lánh của vàng - kim loại đã chinh phục trái tim nhân loại từ thủa bình minh của nền văn minh. Đây là câu chuyện về sự kiên cường, đam mê và khát vọng không ngừng của con người. Và những chương mới nhất của câu chuyện về vàng vẫn đang được thế giới viết thêm từng ngày.

Kỳ I: Những dấu ấn đầu tiên của vàng với lịch sử loài người

Rất lâu trước khi tiền xu và tiền giấy đi vào ví chúng ta, vàng đã đóng một vai trò quan trọng trong lịch sử loài người. Khi các nền văn minh xuất hiện và phát triển, vàng đã chứng tỏ giá trị của mình như một phương tiện trao đổi và là biểu tượng của sự giàu có và quyền lực.

Trong lòng đất cổ Ai Cập, nơi những bí mật của thần linh và sự sống vĩnh cửu được giấu kín, vàng không chỉ là một kho báu mà còn là chìa khóa mở cánh cửa của quyền lực và sự bất tử. Chính từ đây, vàng bắt đầu hành trình trở thành tiền tệ của các vị thần.

Người Ai Cập cổ đại, với trí tuệ vượt thời gian, đã tiêu chuẩn hóa vàng, biến nó thành tiền tệ. Vàng, trong ánh hào quang của nó, đã được dùng để tạo nên những tác phẩm nghệ thuật không chỉ đẹp đẽ mà còn trở nên linh thiêng khi được chôn cất chung với các Pharaoh - những người được coi là thần thánh trên trái đất.

Theo các tài liệu lịch sử, vàng đã được biết đến và sử dụng lần đầu tiên vào khoảng năm 3600 TCN ở Ai Cập cổ đại. Trên các bức tượng từ năm 2600 TCN vàng đã bắt đầu được xuất hiện như một thứ vô cùng quý giá. Trong một tài liệu lịch sử, vua Tushratta của Mitanni, một vương quốc cổ đại ở vùng Trung Đông, cho rằng vàng ở Ai Cập “nhiều hơn cát bụi”. Những điều này đã chứng tỏ một sự thật không thể chối bỏ, người Ai Cập ngay từ rất sớm đã biết sử dụng và vô cùng coi trọng vàng trong nền văn hóa của mình.

Sự quý giá của vàng đã thúc đẩy công nghệ khai thác vàng phát triển sớm, như được thể hiện qua bản đồ khai thác mỏ cổ.

Các bản đồ được làm bằng giấy cói ở Turin đã minh chứng cho việc vàng được bắt đầu khai thác từ rất sớm. Những tấm bản đồ được vẽ vào khoảng năm 1150 TCN, thể hiện sơ đồ của một mỏ vàng tại Nubia cùng với những chỉ dẫn địa lý địa phương, cho thấy sự phát triển của công nghệ khai thác vàng ngay từ thời kỳ này.

Tiền xu Lydian - Tiền tệ chính thức đầu tiên

Ở thủa “bình minh” của tiền tệ, một vị vua tài ba đã khắc sâu dấu ấn của mình vào lịch sử. Vua Croesus của vương quốc Lydia (là vương quốc thời kì đồ sắt ở vị trí mà ngày nay thuộc các tỉnh phía đông của Thổ Nhĩ Kỳ), với tầm nhìn xa trông rộng, đã tạo ra một biểu tượng của sự giàu có và quyền lực không chỉ tồn tại qua thời gian mà còn qua không gian: Tiền xu Lydian.

Vào năm 600 TCN, vương quốc Lydia đã chứng kiến sự ra đời của tiền tệ chính thức đầu tiên trên thế giới - một sáng tạo tài chính mang tính cách mạng. Được đúc từ vàng và bạc quý giá, những đồng xu này không chỉ là phương tiện thanh toán mà còn là biểu tượng của sự thịnh vượng và ổn định.

Những đồng tiền này đã mở ra cánh cửa cho thương mại và giao dịch quốc tế, làm cho việc trao đổi hàng hóa và dịch vụ trở nên thuận tiện và minh bạch hơn bao giờ hết. Chúng là những chứng nhận đầu tiên được chấp nhận rộng rãi và là một tiêu chuẩn mới cho sự giàu có.

Những đồng tiền đầu tiên khá thô sơ, được làm từ electrum, một hợp kim tự nhiên có màu vàng nhạt của vàng và bạc. Thành phần của những đồng tiền này tương tự như các trầm tích phù sa được tìm thấy ở sông Pactolus (nổi tiếng với truyền thuyết vua Midas chạm vào vật gì, vật đó biến thành vàng). Sau này, người ta đã tinh luyện vàng bằng cách nung nóng với muối để loại bỏ bạc, tạo ra những đồng tiền tinh xảo hơn.

Tên tuổi của người sáng tạo ra đồng tiền vàng đầu tiên – Croesus, thậm chí đã trở thành biểu tượng cho sự giàu có trong văn hóa Hy Lạp và Ba Tư. Sự giàu có của Croesus vẫn là thành ngữ nổi tiếng cho đến ngày nay, thể hiện qua các cụm từ như "giàu như Croesus" hay "giàu hơn cả Croesus" trong tiếng Anh.

Các đế chế lớn của thời đại Hy Lạp, Ba Tư, Macedonia và cuối cùng là La Mã sau đó đã nhanh chóng nhận ra giá trị của những đồng xu Lydian. Họ không chỉ áp dụng mà còn tinh chế kỹ thuật đúc tiền, mở rộng sự ảnh hưởng của tiền vàng khắp thế giới cổ đại. Những đồng xu này không chỉ là tiền tệ mà còn là những tác phẩm nghệ thuật. Mỗi một đồng xu đã kể một câu chuyện về quyền lực, sự giàu có và sự vĩnh cửu của văn hóa mà nó đại diện.

Tiền xu Trung Quốc và sự ra đời của tiền giấy

Những đồng tiền vàng đầu tiên của Trung Quốc được gọi là Ying Yuan. Chúng được phát hành bởi nhà Chu trong thời kỳ Chiến Quốc giữa thế kỷ thứ 5 và cuối thế kỷ thứ 3 trước Công nguyên. Ở thời kỳ này, Ying Yuan là một khối vàng được dập dấu. Đây là hình thức tiền tệ sớm nhất, có thể coi là tiền thân của tiền xu vàng.

Từ tiền thân đồng vàng Ying Yang, đến khoảng thế kỷ thứ 9 sau Công nguyên trong thời kỳ nhà Tống, tiền giấy đầu tiên đã xuất hiện ở Trung Quốc. Sự phát triển của tiền giấy là kết quả của quá trình lịch sử, trong đó các nhà lãnh đạo nhà Tống phải tìm ra cách mới để đáp ứng nhu cầu về tiền tệ kim loại do nền kinh tế liên tục mở rộng.

Tiếp nối sự kiện trên, vào năm 1200 sau Công nguyên, Marco Polo đến thăm Trung Quốc và chứng kiến sự phát minh ra tiền giấy. Ông sau đó giới thiệu chúng đến châu Âu. Điều này góp phần đã tạo tiền đề cho một cuộc cách mạng tiền tệ trong 1000 năm tiếp theo của thế giới.

Vàng với sức hấp dẫn không ngừng của nó, đã luôn là chủ đề chính trong câu chuyện hấp dẫn về sự phát triển của các xã hội cổ đại. Đây là câu chuyện về một kim loại không chỉ làm thay đổi cách chúng ta giao dịch mà còn làm thay đổi cả lịch sử thế giới.

Kỳ 2: Sức mạnh tối thượng của vàng ở thời kỳ Cổ Đại