Có thể yên tâm về vấn đề an ninh lương thực, cũng như tận dụng thời cơ tốt nhất cho xuất khẩu

Tháng 7 này, thị trường gạo toàn cầu “nóng” bởi thông tin cấm xuất khẩu gạo của nhiều nước.

Thông tin tại cuộc họp báo thường kỳ tháng 7/2023 do Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tổ chức chiều 1/8, tại Hà Nội, ông Nguyễn Như Cường – Cục trưởng Cục Trồng trọt (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) cho hay, nguồn cung gạo của Việt Nam sẽ không chịu tác động, tuy nhiên, sẽ có vấn đề về tâm lý và giá cả sẽ có sự gia tăng nhất định.

Dự kiến xuất khẩu gạo năm 2023 sẽ đạt khoảng 7 – 7,5 triệu tấn

“3 tháng chúng ta có một vụ mùa lúa gạo, tháng 1/2024 chúng ta sẽ có khoảng 1,2 triệu tấn thóc của vụ Đông Xuân. Do đó, chúng ta hoàn toàn yên tâm về vấn đề an ninh lương thực, cũng như tận dụng thời cơ tốt nhất cho xuất khẩu”, ông Nguyễn Như Cường cho biết thêm.

Về vấn đề trước thời cơ thị trường như hiện nay, Việt Nam có mở rộng diện tích trồng lúa không? Ông Nguyễn Như Cường cho hay, theo chủ trương diện tích trồng lúa chỉ có giảm, không tăng. Tuy nhiên, để nắm bắt thời cơ, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã bố trí nâng diện tích trồng lúa tại đồng bằng sông Cửu Long từ đầu năm 2023 là 650.000 ha lên con số 700.000 ha.

“Đây là thời cơ cho chúng ta, nếu không chớp thời cơ, chúng ta sẽ bị lỡ. Ngày hôm qua, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã tham mưu trình Thủ tướng Chính phủ ban hành Chỉ thị tăng cường xuất khẩu gạo nhằm tranh thủ cơ hội trong bối cảnh hiện nay của sản xuất lúa gạo thế giới”, ông Nguyễn Như Cường thông tin.

Năm ngoái, sản lượng lúa gạo của Việt Nam là 42,7 triệu tấn lúa và xuất khẩu được 7,1 triệu tấn gạo. Năm nay, với sản lượng lúa gạo dự kiến đạt trên 43 triệu tấn lúa, thì dự báo xuất khẩu gạo sẽ vượt kỷ lục năm ngoái.

Ngành gạo Việt Nam đang đứng trước cơ hội rất lớn, tuy nhiên dù cơ hội có tốt đến đâu, mục tiêu quan trọng nhất của chúng ta vẫn là đảm bảo an ninh lương thực. Do vậy, tùy theo tình hình thị trường, thời điểm, Chính phủ và các Bộ ngành sẽ có sự điều tiết linh hoạt giữa tiêu thụ trong nước – dự trữ - xuất khẩu. “Chúng ta có thể xuất khẩu nhiều hơn năm ngoái, còn mức tăng bao nhiêu còn phụ thuộc vào tình hình cụ thể”, ông Nguyễn Như Cường nói.

Sẽ xuất khẩu 7 – 7,5 triệu tấn gạo trong năm 2023

Năm 2023 diện tích gieo trồng lúa của nước ta vào khoảng 7,1 triệu ha, năng suất trung bình ước đạt 60,7 tạ/ha, sản lượng dự kiến trên 43 triệu tấn lúa, tăng 0,4 triệu tấn so với năm 2022.

"Cho đến thời điểm này, chúng tôi đã đi kiểm tra tại các vùng đồng bằng sông Hồng, Bắc Trung bộ và khu vực miền Nam, cho thấy sinh trưởng và phát triển cây lúa rất tốt, nếu không có những điều kiện thời tiết hay vấn đề dịch bệnh bất thường thì vụ Hè Thu sẽ là vụ mùa cho năng suất kỷ lục. Và mục tiêu đạt trên 43 triệu tấn lúa là hoàn toàn đạt được" - ông Nguyễn Như Cường thông tin.

Tuy nhiên, từ nay đến khi thu hoạch còn 3 tháng nữa nên Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chưa thể nắm rõ tình hình sẽ biến động ra sao. Về phía Cục Trồng trọt sẽ phối hợp với các đơn vị trong bộ và các đơn vị liên quan để làm việc với các địa phương trong việc kiểm tra các hồ thủy lợi, đảm bảo nguồn nước cho trồng lúa, các giải pháp ứng phó của sản xuất năm nay cũng như kế hoạch sản xuất vụ Đông Xuân 2023 - 2024.

Liên quan đến vấn đề El Nino sẽ tác động đến ngành hàng lúa gạo ra sao? ông Nguyễn Như Cường nhận định, dự kiến, El Nino có thể bắt đầu tác động từ khoảng tháng 10/2023. Như vậy, sản xuất lúa gạo năm nay về cơ bản sẽ an toàn. Tuy nhiên, vụ Đông Xuân 2023 – 2024 và năm 2024, sẽ có những tác động của tình hình của El Nino đến sản xuất.

Ông Nguyễn Như Cường – Cục trưởng Cục Trồng trọt (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn)

Ông Nguyễn Như Cường cho biết thêm, năm 2015 – 2016, lần đầu tiên chúng ta đối diện với tình trạng El Nino và có những sự lúng túng. Năm 2019 - 2020, tình trạng El Nino được đánh giá mạnh hơn giai đoạn năm 2015 – 2016, nhưng tổng thiệt hại chỉ 60 nghìn ha, trong đó, không có diện tích nào bị mất trắng (chỉ thiệt hại chỉ 30 – 50%). Căn cứ của tác động El Nino năm 2015 – 2016 sẽ là nền để Cục xây dựng phương án, kế hoạch đối phó với tình trạng El Nino.

“So với các nước trồng lúa khác trên thế giới thì Việt Nam là nước ít chịu tác động của tình trạng El Nino hơn”, ông Nguyễn Như Cường chia sẻ và lý giải, nguyên nhân do ngoài việc chúng ta có các giải pháp nền trong bố trí cơ cấu cây trồng, bố trí thời vụ cho từng vùng, từng vụ phù hợp thì giải pháp về công trình thủy lợi là một trong những lợi thế.

"Chúng ta không chủ quan, nhưng chúng ta có thể có sự chủ động, ứng phó để giảm thiểu những tác động của tình trạng El Nino đến trồng trọt nói chung và ngành lúa gạo nói riêng", ông Nguyễn Như Cường nhấn mạnh.

Toàn cảnh cuộc họp báo

Theo báo cáo của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, hiện các địa phương tập trung đẩy nhanh tiến độ gieo cấy lúa Mùa và lúa Thu Đông, chăm sóc và thu hoạch lúa Hè Thu, các loại cây trồng đều phát triển tốt.

Lũy kế đến trung tuần tháng 7, cả nước gieo cấy được 6.175,3 nghìn ha lúa, giảm 0,8% so với cùng kỳ năm trước; đã thu hoạch 3.677,4 nghìn ha, giảm 0,8% với năng suất bình quân đạt 65,7 tạ/ha, tăng 0,8 tạ/ha, sản lượng thu hoạch trên 24,1 triệu tấn, tăng 0,4%.

Ông Nguyễn Văn Việt - Vụ trưởng Vụ Kế hoạch (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) – nhận định, với vụ lúa gạo năm nay tương đối thuận lợi, dự kiến, xuất khẩu gạo của Việt Nam năm nay dự kiến sẽ đạt trên 7,1 triệu tấn và đảm bảo bảo được vấn đề an ninh lương thực.

Năm 2022, khối lượng gạo xuất khẩu đạt 7,1 triệu tấn (tăng 16,3% so với năm 2018), giá trị xuất khẩu đạt 3,49 tỷ USD (tăng 12,7% so với năm 2018). 7 tháng đầu năm 2023, Việt Nam đã xuất khẩu 4,38 triệu tấn với trị giá 2,68 tỷ USD. Dự kiến, năm nay chúng ta sẽ sản xuất trên 43 triệu tấn lúa, có thể là 43,4 triệu tấn hoặc 43,2 triệu tấn, tăng 1,8 – 2% so với năm 2022.

Ấn Độ, Nga, Các tiểu vương quốc Ả rập thống nhất (UAE) đang cấm xuất khẩu gạo, đây là cơ hội cho những người trồng lúa, đặc biệt là đồng bằng sông Cửu Long. Nhận định về tình hình xuất khẩu gạo năm 2023, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho rằng với những yếu tố thuận lợi về thị trường, dự kiến, xuất khẩu gạo năm 2023 sẽ đạt khoảng 7 – 7,5 triệu tấn.