Đây là lần thứ ba quốc gia này làm chủ tịch ASEAN kể từ khi thành lập hiệp hội vào các năm 1976. Việc bàn giao chức Chủ tịch ASEAN từ Campuchia cho Indonesia được thực hiện tại Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 40 và 41 vừa qua. Thành công của Indonesia trong việc trở thành chủ tịch ASEAN đã được nhiều bên hoan nghênh, và thời điểm này có thể được coi là sự tiếp nối vai trò dẫn dắt và lãnh đạo của Indonesia, khi nước này kết thúc nhiệm kỳ chủ tịch của Nhóm G20. Vai trò này cũng là một cách để ưu tiên sức mạnh ngoại giao kinh tế và y tế của Indonesia.

Indonesia đưa ra chủ đề “Các vấn đề của ASEAN: Tâm điểm của tăng trưởng”, như thông báo cảu Tổng thống Joko Widodo tại Phnom Penh khi ông tham dự lễ trao cây búa tượng trưng từ Thủ tướng Campuchia Hun Sen. Hơn nữa, với tư cách là Chủ tịch ASEAN, cần phải đảm bảo rằng tất cả các yếu tố ở Indonesia đều có cùng quan điểm với các chương trình nghị sự ưu tiên vì lợi ích quốc gia trên đấu trường ASEAN, bởi nước này được giao nhiệm vụ đi đầu trong việc tiếp tục đẩy nhanh tiến trình từng bước tăng cường phối hợp trong nước, nhất là về kỹ thuật, cơ sở vật chất và nhân lực. Việc Indonesia được cử làm Chủ tịch ASEAN vào năm 2023 cũng được kỳ vọng sẽ giảm thiểu những tác động khác nhau của các vấn đề quan trọng xung quanh chính trị và an ninh trong khu vực, để ASEAN có thể trở thành một tổ chức hiệu quả hơn. Với trách nhiệm của mình, Indonesia cũng sẽ phải bảo vệ lợi ích quốc gia của mình, cũng như đưa ra các giải pháp mới để vượt qua các thách thức và vấn đề quan trọng đã trở thành mối quan tâm, cho dù đó là trong khu vực hay toàn cầu.

Vị trí dẫn dắt của Indonesia được kỳ vọng sẽ mang lại sự ổn định và thịnh vượng trong khu vực về nhiều vấn đề khác nhau, bao gồm biến đổi khí hậu, an ninh mạng, kinh tế kỹ thuật số và sự gián đoạn chuỗi cung ứng khu vực. Để có thể giải quyết tất cả những điều này, chính phủ phải nhanh chóng tạo ra một nền tảng hợp tác vững chắc để ASEAN có thể đối mặt với mọi thách thức một cách linh hoạt với tư cách là một khu vực. Công tác chuẩn bị đảm nhận vị trí chủ tịch ASEAN 2023 đã được bắt đầu dưới sự điều phối của Bộ trưởng Ngoại giao Retno Marsudi. Trong quá trình thực hiện, sẽ giám sát ba bộ điều phối, những người sẽ đảm nhận các trụ cột của cộng đồng ASEAN: Văn phòng Điều phối các vấn đề chính trị, pháp luật và an ninh sẽ đảm nhận trụ cột chính trị và an ninh, Bộ Điều phối về các vấn đề chính trị, pháp luật và an ninh. Bộ điều phối về kinh tế hoạt động trên trụ cột kinh tế và trụ cột văn hóa xã hội sẽ được giao cho Văn phòng Bộ trưởng Văn hóa và Phát triển Con người điều phối. Năm nay, Bộ trưởng Ngoại giao đã tổ chức một cuộc họp phối hợp vào ngày 12/1 và một cuộc họp toàn thể vào ngày 10/4, với sự tham dự của đại diện từ 36 bộ cũng như các thành viên của Đại diện Thường trực Cộng hòa Indonesia tại ASEAN. Nghĩa vụ được quy định trong Quy chế của Chủ tịch nước số 53/2020 về Ban Thư ký Quốc gia ASEAN.

Thông qua Diễn đàn Ban Thư ký Quốc gia, Bộ Ngoại giao Indonesia đã phê chuẩn nhiều hướng dẫn và tài liệu tham khảo cho các bộ liên quan đến việc chuẩn bị thành công cho Chủ tịch Indonesia, đặc biệt là về thời gian và kết quả công việc. Indonesia sẽ tổ chức Hội nghị cấp cao ASEAN vào quý I năm 2023. Hoạt động này tập trung vào việc thu thập các đề xuất ban đầu về ưu tiên của Chủ tịch 2023. Sau đó sẽ là các cuộc họp để thảo luận về các chủ đề khác nhau, các vấn đề ưu tiên, các sản phẩm tiềm năng, logo và lịch quốc gia vào quý thứ hai. Nhiệm kỳ Chủ tịch ASEAN năm 2023 của Indonesia phải có khả năng mang lại kết quả công việc hữu ích, không chỉ cho các thành viên ASEAN mà còn vì lợi ích quốc gia của Indonesia nói riêng và lợi ích toàn cầu nói chung. Giống như nhiệm kỳ Chủ tịch G20 của Indonesia, các kết quả công việc của Indonesia trong vai trò Chủ tịch ASEAN năm 2023 phải được thực hiện với chất lượng cao, cụ thể và phải mang lại lợi ích cho cộng đồng rộng lớn hơn.

Indonesia cũng muốn duy trì vị trí là tâm điểm tăng trưởng của Đông Nam Á. Tăng trưởng kinh tế là câu chuyện của ASEAN. Đó là lý do tại sao nhiệm kỳ chủ tịch của Indonesia sẽ theo chủ đề 'Các vấn đề của ASEAN: Tâm điểm của tăng trưởng. Mọi sự tập trung đều đổ dồn vào Indonesia và chiến lược của nước này để giải quyết cuộc khủng hoảng Myanmar với tư cách là chủ tịch ASEAN. Quân đội Myanmar lên nắm quyền vào tháng 2 năm 2021, trong thời gian đó Brunei Darussalam là chủ tịch ASEAN. Người kế nhiệm là Campuchia thừa hưởng thách thức giải quyết cuộc khủng hoảng, mà sau đó chuyển sang Indonesia. Theo đại diện thường trực của Indonesia tại ASEAN Derry Aman, Indonesia sẽ tiếp tục công việc của hai chủ tịch trước đó liên quan đến xung đột Myanmar. Điều này bao gồm việc khiến Myanmar thông qua sự đồng thuận năm điểm đã được thống nhất, trong số những điểm khác, kêu gọi đối thoại mang tính xây dựng giữa tất cả các bên.