Những con số đáng quan tâm

Có thể thấy rất rõ rằng, những năm gần đây, ngành bia- rượu- nước giải khát Việt Nam phát triển cả về số lượng, quy mô đầu tư và chất lượng sản phẩm.

Theo thống kê, hiện cả nước có 129 cơ sở sản xuất bia, năng lực trên 4,8 tỷ lít/năm. Mức tăng trưởng ngành bia giai đoạn 2011- 2015 khoảng 6,7%/năm. Nhiều nhà máy bia có công suất lớn với thiết bị hiện đại, tự động hóa cao, sản phẩm có chất lượng tốt, bảo đảm vệ sinh an toàn thực phẩm, ra đời như: Bia Sài Gòn- Củ Chi, Bia Hà Nội- Mê Linh, Công ty TNHH Nhà máy Bia Việt Nam- TP.Hồ Chí Minh, Công ty TNHH Nhà máy Bia châu Á- Thái Bình Dương- Hà Nội, cùng một số nhà máy công suất trên 50 triệu lít/năm được xây dựng ở Phú Thọ, Hà Tĩnh, Cần Thơ, Sóc Trăng, Ninh Thuận, Kiên Giang, Hải Phòng, Thái Bình… Nhiều thương hiệu bia có vị trí vững chắc trên thị trường như: Habeco, Sabeco, Huda, Đại Việt…, đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng trong nước và từng bước xuất khẩu, đưa thương hiệu ngành bia- rượu- nước giải khát Việt Nam vươn ra thị trường thế giới.

Rượu là ngành kinh doanh có điều kiện được quản lý theo Nghị định 94, nên việc sản xuất, kinh doanh, bán buôn, bán lẻ đều phải được cấp phép. Theo tổng hợp, hiện cả nước có trên 160 cơ sở sản xuất rượu trải dài khắp các tỉnh, thành phố, phần lớn là sản xuất với quy mô nhỏ, thương hiệu địa phương, như: Phú Lễ, Mẫu Sơn, Làng Vân, Sán Lùng, Bầu Đá, Gò Đen… Ngoài ra còn có những thương hiệu nổi tiếng như: Hà Nội, Bình Tây, Vodkamen, Vang Thăng Long, Vang Đà Lạt... Song, rượu người dân tự nấu và tiêu thụ trên thị trường còn rất lớn, ước đạt trên 200 triệu lít/năm, gấp 3 lần rượu sản xuất công nghiệp.

Trong bối cảnh hội nhập sâu rộng, ngành nước giải khát đang là “tâm điểm” thu hút các nhà đầu tư trong và ngoài nước. Chỉ tính trong 5 năm gần đây đã có khoảng 1.300 cơ sở sản xuất nước giải khát đi vào hoạt động. Và đến nay, cả nước đã có tới gần 2.000 cơ sở sản xuất nước giải khát, tổng công suất thiết kế khoảng 5 tỷ lít/năm với 3 chủng loại chính: Nước khoáng có ga và không ga; nước uống tinh khiết; nước ngọt và nước hoa quả các loại. Mức tăng trưởng sản xuất bình quân trong 5 năm qua đạt 7,3%/năm.

PGS. TS. Nguyễn Văn Việt- Chủ tịch Hiệp hội Bia- rượu- nước giải khát (VBA) - cho biết: Theo ước tính, năm 2015, sản lượng bia cả nước đạt 3,4 tỷ lít, rượu công nghiệp khoảng 70 triệu lít, nước giải khát 4,8 tỷ lít. Toàn ngành đã đóng góp vào ngân sách nhà nước khoảng 30.000 tỷ đồng, tạo việc làm và thu nhập ổn định cho hàng vạn lao động.

Cần chính sách phù hợp để phát triển đúng hướng

Sự phấn đấu không mệt mỏi của các doanh nghiệp ngành đồ uống Việt Nam nhằm tạo việc làm cho nhiều lao động, đóng góp không nhỏ vào ngân sách nhà nước, đồng thời hỗ trợ nhiều chương trình an sinh xã hội… Tuy nhiên, kết quả đó ít được xã hội công nhận và đánh giá cao như những ngành sản xuất, kinh doanh khác. Đồ uống vốn dĩ là một sản phẩm thiết yếu với con người, nhưng điều quan trọng là người uống phải biết “uống có văn hóa- uống có trách nhiệm”.

Biểu đồ tăng trưởng ngành bia- rượu- nước giải khát (2011- 2015)

Về mặt kinh tế, nhìn lại chặng đường 5 năm qua (2011- 2015), ngành bia- rượu- nước giải khát luôn được đánh giá là một trong những ngành đem lại hiệu quả kinh tế- xã hội cao, đáp ứng nhu cầu của thị trường về các sản phẩm bia, rượu, nước giải khát, giảm nhập khẩu.

Có thể khẳng định, năng suất lao động trong ngành đồ uống cao hơn nhiều so với các ngành khác, mặc dù chỉ chiếm khoảng 3% lao động, nhưng tạo ra tới 7% giá trị gia tăng trong ngành công nghiệp chế biến thực phẩm và chiếm khoảng 6% tổng giá trị sản xuất toàn ngành công nghiệp. Mỗi năm, ngành đồ uống đóng góp cho ngân sách nhà nước từ 25.000- 30.000 tỷ đồng, chiếm tới 2,5- 3% tổng thu ngân sách nhà nước; tạo việc làm ổn định cho hàng triệu lao động có mức thu nhập cao trong tất cả các khâu sản xuất, cung ứng, phân phối, vận tải.

Những kết quả đó có vai trò quan trọng của các thành viên VBA, bởi VBA đã song hành với các doanh nghiệp hội viên, làm tốt vai trò cầu nối giữa các hội viên với Bộ Công Thương và các cơ quan quản lý nhà nước.

Về mặt xã hội, phải thừa nhận các doanh nghiệp ngành đồ uống đã quan tâm đặc biệt và làm tốt công tác an sinh xã hội, xóa đói giảm nghèo tại các địa phương. Mỗi năm, các doanh nghiệp đã đóng góp hàng trăm tỷ đồng cho công tác này, điển hình là: SABECO, HABECO, Tân Hiệp Phát, APB Việt Nam... Theo số liệu chưa đầy đủ từ Công đoàn ngành Công Thương, tổng số tiền ngành bia- rượu- nước giải khát đóng góp cho các hoạt động cộng đồng các năm 2010- 2014 lên tới hơn 200 tỷ đồng...

Không thể phủ nhận ngành bia- rượu- nước giải khát có hiệu quả kinh tế cao so với nhiều ngành công nghiệp khác. Sự phát triển của ngành bia- rượu- nước giải khát đã tác động tích cực, góp phần thúc đẩy các ngành khác cùng phát triển, như: nông nghiệp, giao thông vận tải, cơ khí, hóa sinh, sản xuất bao bì... Vì vậy, nhà nước cần có những chính sách phù hợp để thúc đẩy ngành bia- rượu- nước giải khát phát triển bền vững không chỉ tại thị trường nội địa mà còn vươn xa ra thị trường thế giới.