Theo dữ liệu thương mại của Liên hợp quốc, khoảng 60% hàng hóa toàn cầu được vận chuyển bằng đường biển, đóng trong các container, với tổng số khoảng 180 triệu vỏ container trên toàn thế giới. Tuy nhiên, do ảnh hưởng của dịch Covid-19, thời gian quay vòng trung bình của một container đã vọt lên 100 ngày, so với mức 60 ngày trước đây. Tình trạng này đã dẫn tới việc thiếu container rỗng đóng hàng xuất khẩu ở trên toàn cầu, gây gián đoạn chuỗi cung ứng hàng hóa.

Tại Việt Nam, theo phản ánh của doanh nghiệp (DN) thuộc các ngành hàng nông, thủy sản, kể từ đầu tháng 10/2020 tới nay, DN không chỉ gặp tình trạng khan hiếm container đóng hàng xuất khẩu mà giá thuê vỏ container còn tăng gấp ba so với thời điểm trước. “Ước tính lượng container rỗng có thể giảm tới 1/3 so với nhu cầu của DN xuất nhập khẩu và dn bị dời ngày đóng hàng khá nhiều. Riêng với công ty tôi có 1/3 đơn hàng xuất khẩu gạo bị dời sang tháng 1/2021 và cà phê cũng vậy” - ông Đỗ Hà Nam - Chủ tịch HĐQT Công ty CP Tập đoàn Intimex chia sẻ.

Tình trạng này cũng diễn ra với những DN gạo khác như Công ty CP Nông nghiệp Công nghệ cao Trung An và Công ty TNHH VRICE. Ông Phạm Thái Bình - Tổng giám đốc Công ty CP Nông nghiệp Công nghệ cao Trung An - cho hay, rất nhiều đối tác tại EU đặt hàng với Trung An nhưng công ty không dám ký vì lo không giao kịp tiến độ, dẫn tới không đảm bảo theo hợp đồng. Thậm chí với những đơn hàng đã ký rồi thì hiện trong tình trạng nằm ngoài cảng chờ đến lượt được bốc hàng lên tàu. Nếu tình hình này không sớm được giải quyết sẽ gây thiệt hại lớn cho DN.

Tương tự, Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP) cho biết, từ cuối tháng 10/2020, các DN thủy sản thuộc hiệp hội này đã nhận thông báo của một số hãng tàu vận tải container về tăng phụ phí với hàng container xuất khẩu từ Việt Nam đi các thị trường châu Á. Mức tăng phổ biến từ 50 - 200 USD/container và áp dụng luôn từ 1/11/2020 - tức chỉ vài ngày sau khi gửi thông báo tới khách hàng. Ngoài tăng phụ phí (Rate Restoration), một số hãng tàu còn thông báo tăng phí Peak Season Surcharge (phụ phí mùa cao điểm) từ 150 - 450 USD/container. Điều đáng nói, dù mức phí tăng song DN vẫn khó container đóng hàng hoặc có container thì không có tàu chạy.

Trước thực trạng này, vào đầu tháng 12 vừa qua, Cục Hàng hải Việt Nam đã có văn bản gửi các DN vận tải biển về việc thực hiện niêm yết giá theo Nghị định số 46/2016/NĐ-CP của Chính phủ. Theo đó, Cục Hàng hải yêu cầu các hãng tàu thực hiện nghiêm quy định về niêm yết giá, phụ thu ngoài giá dịch vụ vận chuyển hàng hóa container bằng đường biển, giá dịch vụ tại cảng biển. Tuy nhiên, theo ông Trương Đình Hòe - Tổng thư ký VASEP, tới nay thực trạng này vẫn chưa cải thiện, do đó VASEP đã gửi kiến nghị Chính phủ sớm chỉ đạo các cơ quan liên quan xem xét và làm việc với các tàu về để giải quyết khó khăn cho DN, đồng thời kiến nghị các hãng tàu dừng các thu phí bất hợp lý như hiện tại. nÔng Đặng Phúc Nguyên- Tổng thư ký