Trả giá đắt vì “sống ảo” trên mạng xã hội

Thời gian qua, nhiều vụ việc phát tán tin giả, tin sai sự thật trên mạng xã hội liên tiếp xảy ra và có chiều hướng gia tăng. Theo đó, nhiều nội dung tin tức, hình ảnh, video có nội dung sai sự thật, nhảm nhí, giật gân được đăng tải trên mạng xã hội.

Thậm chí, một số đối tượng tìm nhiều cách để được nổi tiếng trên mạng xã hội, kể cả việc thực hiện hành vi vi phạm pháp luật, sản xuất các nội dung phản cảm, thiếu tính giáo dục, giả mạo thông tin, kích động bạo lực, bôi nhọ, nói xấu chính quyền, tổ chức, cá nhân...

Cũng có những đối tượng xấu vì động cơ vụ lợi kinh tế, đã tạo dựng tin giả, tin sai sự thật, tán phát trên không gian mạng, nhất là mạng xã hội facebook, tiktok… để thu hút người dùng tương tác nhằm thu về lợi ích từ việc bán hàng, ủng hộ, tài trợ bằng tiền, lợi ích vật chất và tạo ra dư luận không tốt.

Nhiều trường hợp bị xử lý vi phạm, vì đăng tin sai sự thật trên mạng xã hội

Trước đó, ngày 8/4/2023, Công an huyện Xuyên Mộc tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu đã ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với ông L.C.T. (SN 1985, trú tại xã Hòa Hưng, huyện Xuyên Mộc) số tiền 7,5 triệu đồng, về hành vi “xuyên tạc, xúc phạm uy tín của cơ quan, tổ chức, danh dự cá nhân đăng lên mạng xã hội”.

Cụ thể, từ năm 2021 đến ngày 6/1/2023, ông T. đã sử dụng hai tài khoản facebook để đăng tải nhiều bài viết, hình ảnh, video thông tin sai sự thật về lãnh đạo Đảng, Nhà nước, chính quyền địa phương… Đồng thời, ông T. đã chia sẻ thông tin này lên các hội nhóm trên mạng xã hội facebook.

Ngày 6/5/2023, thông tin từ Công an tỉnh Nam Định cho biết, Phòng An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (Công an tỉnh Nam Định) đã ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với 3 cá nhân, số tiền 5 triệu đồng/người về hành vi “cung cấp, chia sẻ thông tin giả mạo, thông tin sai sự thật, xuyên tạc, vu khống, xúc phạm uy tín của cơ quan, tổ chức, danh dự, nhân phẩm của cá nhân” và buộc gỡ bỏ thông tin sai sự thật trên mạng xã hội.

Theo hồ sơ vụ việc, ngày 6/4/, Phòng An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao phát hiện một tài khoản facebook có đăng bài viết: "Nạn nhân sinh năm 1973, chết trong nhà, bị đâm nhiều nhát"... Tài khoản này còn đăng kèm hình ảnh lực lượng công an đang làm việc tại khu vực hiện trường gây xôn xao dư luận, ảnh hưởng đến tình hình an ninh, trật tự tại địa phương.

Quá trình điều tra, Công an TP. Nam Định đã xác minh, xác định “nạn nhân sinh năm 1973, chết trong nhà” như mạng xã hội lan truyền là ông V.M.Đ. Tuy nhiên, ông Đ. chết do bệnh lý, không có dấu hiệu bị sát hại. Sau khi phát hiện ông Đ. tử vong trong nhà, người dân đã báo cho cơ quan Công an.

Vào cuộc xác minh, Phòng An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao xác định, người đăng thông tin sai sự thật là ông V.N.N (trú tại phường Năng Tĩnh, TP. Nam Định), ông Đ.Đ.V (trú tại huyện Nghĩa Hưng) và bà T.T.B.H (trú tại huyện Hải Hậu). Theo kết quả điều tra, cả 3 người này đều là quản trị viên của một hội nhóm trên không gian mạng.

Trên đây chỉ là số ít những vụ việc vi phạm liên quan đến việc đăng tải thông tin sai sự thật trên mạng xã hội. Thời gian qua, trên cả nước có rất nhiều những vụ việc vi phạm, với các mức độ và hậu quả khác nhau. Nhiều cơ quan chức năng đã lên tiếng cảnh báo, liên tiếp xử lý nhưng không ít cá nhân vẫn bất chấp quy định và có hành vi vi phạm pháp luật.

Người sử dụng mạng xã hội cần biết, nắm rõ quy định pháp luật

Trên thực tế, có nhiều vụ việc do những thông tin giả mạo được đăng tải trên mạng xã hội đã gây hoang mang dư luận. Thậm chí, nhiều nội dung tin, clip sai sự thật được đăng tải, đã gây ra phản ứng ngược rất mạnh mẽ từ xã hội.

Bày tỏ quan điểm về vấn đề trên, luật sư Trần Xuân Tiền - Trưởng văn phòng Luật sư Đồng Đội cho biết, theo quy định của pháp luật, việc cung cấp thông tin sai sự thật trên mạng xã hội sẽ bị xử lý.

Cụ thể, theo Điều 101 Nghị định 15/2020/NĐ-CP quy định về xử lý hành vi vi phạm các quy định về trách nhiệm sử dụng dịch vụ mạng xã hội như sau:

Phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng đối với hành vi lợi dụng mạng xã hội để thực hiện một trong các hành vi sau: Cung cấp, chia sẻ thông tin giả mạo, thông tin sai sự thật, xuyên tạc, vu khống, xúc phạm uy tín của cơ quan, tổ chức, danh dự, nhân phẩm của cá nhân. Cung cấp, chia sẻ thông tin cổ súy các hủ tục, mê tín, dị đoan, dâm ô, đồi trụy, không phù hợp với thuần phong, mỹ tục của dân tộc.

Cung cấp, chia sẻ thông tin miêu tả tỉ mỉ hành động chém, giết, tai nạn, kinh dị, rùng rợn. Cung cấp, chia sẻ thông tin bịa đặt, gây hoang mang trong nhân dân, kích động bạo lực, tội ác, tệ nạn xã hội, đánh bạc hoặc phục vụ đánh bạc.

Cung cấp, chia sẻ các tác phẩm báo chí, văn học, nghệ thuật, xuất bản phẩm mà không được sự đồng ý của chủ thể quyền sở hữu trí tuệ hoặc chưa được phép lưu hành hoặc đã có quyết định cấm lưu hành hoặc tịch thu. Quảng cáo, tuyên truyền, chia sẻ thông tin về hàng hóa, dịch vụ bị cấm.

Cung cấp, chia sẻ hình ảnh bản đồ Việt Nam nhưng không thể hiện hoặc thể hiện không đúng chủ quyền quốc gia. Cung cấp, chia sẻ đường dẫn đến thông tin trên mạng có nội dung bị cấm. Phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 30.000.000 đồng đối với hành vi tiết lộ thông tin thuộc danh mục bí mật nhà nước, bí mật đời tư của cá nhân và bí mật khác mà chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự.

Đồng thời, áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả, buộc gỡ bỏ thông tin sai sự thật hoặc gây nhầm lẫn hoặc thông tin vi phạm pháp luật do thực hiện các hành vi vi phạm trên.

Người thực hiện hành vi đăng tin sai sự thật có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự

Luật sư Tiền cho biết thêm, căn cứ theo quy định tại Nghị định số 14/2022/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 15/2020/NĐ-CP, trường hợp xác định các thông tin sai sự thật gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền và lợi ích hợp pháp của cá nhân tổ chức, thì người thực hiện hành vi này có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về Tội làm nhục người khác (theo Điều 155), Tội vu khống (theo Điều 156), Tội đưa hoặc sử dụng trái phép thông tin mạng máy tính, mạng viễn thông (theo Điều 288).

Cũng theo luật sư Trần Xuân Tiền, người có hành vi cung cấp thông tin sai sự thật trên mạng xã hội ngoài việc bị xử phạt, có thể sẽ bị bồi thường thiệt hại.

Theo đó, nguyên tắc bồi thường thiệt hại căn cứ theo quy định tại Điều 585 Bộ luật Dân sự 2015. Cụ thể, thiệt hại thực tế phải được bồi thường toàn bộ và kịp thời. Các bên có thể thỏa thuận về mức bồi thường, hình thức bồi thường bằng tiền, bằng hiện vật hoặc thực hiện một công việc, phương thức bồi thường một lần hoặc nhiều lần, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác.

Người chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại có thể được giảm mức bồi thường, nếu không có lỗi hoặc có lỗi vô ý và thiệt hại quá lớn so với khả năng kinh tế của mình. Khi mức bồi thường không còn phù hợp với thực tế, thì bên bị thiệt hại hoặc bên gây thiệt hại có quyền yêu cầu Tòa án hoặc cơ quan nhà nước có thẩm quyền khác thay đổi mức bồi thường.

Khi bên bị thiệt hại có lỗi trong việc gây thiệt hại, thì không được bồi thường phần thiệt hại do lỗi của mình gây ra. Bên có quyền, lợi ích bị xâm phạm không được bồi thường nếu thiệt hại xảy ra do không áp dụng các biện pháp cần thiết, hợp lý để ngăn chặn, hạn chế thiệt hại cho chính mình.

Theo khuyến cáo của các chuyên gia pháp lý, tổ chức, cá nhân và người dân khi tham gia, sử dụng mạng xã hội phải chấp hành các quy định của pháp luật, quy tắc ứng xử trên mạng xã hội. Đồng thời, không đăng tải, chia sẻ những thông tin vi phạm phạm pháp, xúc phạm danh dự, nhân phẩm, ảnh hưởng đến cá nhân, tổ chức khác và không sử dụng ngôn ngữ phản cảm, vi phạm thuần phong, mỹ tục,…