Ngày 26/12, Văn phòng Tổng thống Philippines thông báo Tổng thống Ferdinand Marcos Jr đã phê duyệt việc gia hạn giảm thuế đối với gạo và các mặt hàng thực phẩm khác cho đến cuối năm 2024, nhằm giữ giá ổn định trong bối cảnh thời tiết khô hạn đe dọa trong những tháng tới.

Mức thuế sửa đổi được phê duyệt lần đầu tiên vào năm 2021 đã được gia hạn trong năm nay do lạm phát cao và Tổng thống Marcos quyết định cần phải gia hạn thêm một lần nữa cho đến cuối năm sau để duy trì mức giá phải chăng nhằm mục đích đảm bảo an ninh lương thực.

Lạm phát ở mức 4,1% trong tháng 11, giảm trong tháng thứ hai liên tiếp, nhưng đã đạt mức trung bình 6,2% trong 11 tháng đầu năm 2023, nằm ngoài mục tiêu 2 đến 4% trong năm của ngân hàng trung ương Philippines.

Văn phòng Tổng thống cho biết, việc gia hạn thuế sửa đổi là nhằm mục đích đảm bảo giá gạo, ngô và các sản phẩm thịt ở mức phải chăng trước những tác động tiềm ẩn của hiện tượng thời tiết khô hạn El Nino vào đầu năm tới và mối đe dọa tiếp tục của dịch tả lợn châu Phi.

Theo sắc lệnh mới mở rộng mức thuế suất sửa đổi, thuế suất đối với gạo sẽ vẫn ở mức 35%, trong khi thuế nhập khẩu đối với ngô sẽ ở mức 5 đến 15% và 15 đến 25% đối với các sản phẩm thịt lợn. Điều này khiến Bộ Nông nghiệp Mỹ duy trì dự báo nhập khẩu gạo của Philippines ở mức 3,5 triệu tấn từ tháng 7 năm 2023 đến tháng 6/2024.

Tháng 9 vừa qua, Tổng thống Marcos đã ban hành Sắc lệnh điều hành (EO) 39, quy định mức giá trần là 41 peso/kg đối với gạo xay thông thường và 45 peso/kg đối với gạo xay kỹ do thao túng thương mại bất hợp pháp được báo cáo rộng rãi mặc dù nguồn cung dồi dào. Giới hạn giá đã được dỡ bỏ vào đầu tháng 10.

Bộ Nông nghiệp Mỹ cho biết một yếu tố khác có thể ảnh hưởng đến hoạt động nhập khẩu trong tương lai là thời hạn 30 ngày để nhập khẩu gạo sau khi cấp giấy phép nhập khẩu vệ sinh và kiểm dịch thực vật (SPSIC). Trước đây, thời hạn nhập khẩu gạo của ASEAN là 60 ngày, với thời hạn 90 ngày đối với nhập khẩu từ Myanmar và phần còn lại của thế giới.

Đầu tháng 12 này, Bộ Nông nghiệp Philippines đã ban hành Thông tư Bản ghi nhớ 53 thắt chặt quy trình nhập khẩu gạo bằng cách áp đặt thời gian vận chuyển ngắn hơn cho các nhà nhập khẩu và thương nhân để đảm bảo rằng giấy phép nhập khẩu do chính phủ cấp sẽ được sử dụng.

Trong khi đó, Bộ Nông nghiệp Mỹ lưu ý khả năng gia hạn mức thuế suất thấp hơn đối với gạo, ngô và thịt lợn cho đến cuối năm 2024, có thể mang lại sự hỗ trợ cho các nhà nhập khẩu. Ủy ban Thuế quan Philippines đang tiến hành đánh giá thuế quan toàn diện.

Là một phần đóng góp của công chúng, các tổ chức vận động người tiêu dùng đã kiến nghị giảm thuế gạo vô thời hạn từ 35% xuống 10% để giảm giá bán lẻ. Đề xuất này đã nhận được sự ủng hộ từ các bộ phận khác của chính phủ, nhưng quyết định cuối cùng về thuế suất đối với tất cả các mặt hàng có thể sẽ mất vài tháng nữa.

Cơ quan Kinh tế và Phát triển Quốc gia (NEDA) đã tán thành đề xuất gia hạn mức thuế suất thấp cho đến cuối năm 2024, đề xuất này sẽ được xem xét theo từng quý để đảm bảo cung cấp đầy đủ và giá cả ổn định cho những mặt hàng này. Hiện tại, các nhà nhập khẩu được hưởng mức thuế suất 15% trong hạn ngạch và 25% ngoài hạn ngạch đối với thịt lợn, giảm thuế 35% đối với gạo nhập khẩu, 5% thuế trong hạn ngạch đối với ngô và 0% thuế đối với than cho đến ngày 31/12 theo EO 10.

Thuế suất dự kiến sẽ quay trở lại mức 30% trong hạn ngạch và 40% ngoài hạn ngạch đối với thịt lợn, 40% trong hạn ngạch và 50% ngoài hạn ngạch đối với gạo, xuống 35% trong hạn ngạch đối với ngô vào ngày 1 tháng 1 năm 2024.

Năm ngoái, Philippines một lần nữa vượt qua Trung Quốc để trở thành nước nhập khẩu gạo hàng đầu thế giới, dựa trên dữ liệu từ Bộ Nông nghiệp Mỹ. Điều này không có gì mới đối với Philippines khi nước này giữ vị trí dẫn đầu vào các năm 2008, 2010 và một lần nữa vào năm 2019.

Dữ liệu của chính phủ cho thấy nước này đã xuất khẩu mức cao kỷ lục 3,83 triệu tấn gạo vào năm 2022. Tính đến ngày 14/12, nhập khẩu gạo đã đạt 3,22 triệu tấn. Trong năm nay, Bộ Nông nghiệp Philippines dự kiến nhập khẩu gạo sẽ thấp hơn mức cao kỷ lục năm ngoái, trong khi sản lượng đạt 20 triệu tấn, một hiệu suất kỷ lục khác. Sản lượng lúa cao kỷ lục đã đạt được vào năm 2021 với sản lượng đạt 19,96 triệu tấn.